Món quà vặt tuổi thơ 'nức tiếng' Nam Bộ nay thành đặc sản mang lại thu nhập cao cho người dân Vĩnh Long

Ký ức ngọt lành trong nếp sống Nam bộ

Nhắc đến vùng sông nước miền Tây, người ta nhớ ngay những hàng dừa nghiêng soi bóng cùng tiếng rộn ràng của những phiên chợ quê. Trong không gian đó, chiếc bánh lá dừa, món quà giản dị của tuổi thơ vẫn giữ nguyên hương vị mộc mạc, gợi nhớ bao ký ức về những ngày xưa bình dị.

Bánh lá dừa được làm chủ yếu từ nếp, đậu xanh và nước cốt dừa, gói trong tàu lá dừa tươi rồi đem luộc chín. Khi bóc ra, bánh dậy mùi thơm béo đặc trưng, vị ngọt thanh tự nhiên khiến bất cứ ai từng thưởng thức đều khó quên. Người dân Vĩnh Long vẫn hay đùa rằng, chỉ cần nghe mùi bánh lá dừa đang luộc là thấy “mùi quê hương” đâu đó quanh mình.

Ông Huỳnh Văn Tư (Vĩnh Long) người có hơn 30 năm gắn bó với nghề gói bánh lá dừa chia sẻ: “Làm bánh này không khó nhưng đòi hỏi tỉ mỉ và kinh nghiệm. Nếp phải mới, đậu xanh phải ngâm vừa chín tới, lá dừa chọn loại non vừa, gói sao cho kín để bánh không bị vào nước. Cái hồn của nghề nằm ở đó.”

Theo ông Tư, trước đây bánh lá dừa chỉ được làm vào dịp lễ tết hoặc để đãi khách phương xa. Nhưng nay, nhu cầu của thị trường tăng, nhiều hộ dân đã xem đây là nghề chính, đem lại nguồn thu nhập ổn định. “Nhà tôi mỗi ngày gói khoảng 600–700 cái, bán ra hơn 2.000 đồng/cái. Trừ chi phí, mỗi tháng lời trên 10 triệu đồng, đủ nuôi con cái ăn học, sửa lại căn nhà cũ", ông nói vui.

Không chỉ là món ăn, bánh lá dừa còn là một phần ký ức của nhiều thế hệ người miền Tây. Chị Nguyễn Thị Phụng, người con của Vĩnh Long đang làm việc tại TP.HCM, chia sẻ: “Mỗi lần về quê, tôi nhất định phải mua vài chục cái bánh lá dừa mang lên. Không chỉ để ăn mà như mang theo một phần tuổi thơ. Bánh lá dừa giờ không chỉ có ở chợ quê mà còn xuất hiện trong các siêu thị, cửa hàng đặc sản.”

Từ món bánh dân gian đến sản phẩm OCOP

Nắm bắt xu hướng tiêu dùng và nhu cầu quà biếu đặc sản vùng miền, nhiều cơ sở ở Vĩnh Long đã mạnh dạn đổi mới quy trình sản xuất, bao bì và cách tiếp cận thị trường để bánh lá dừa không chỉ còn là món ăn dân dã mà trở thành sản phẩm đặc trưng mang giá trị kinh tế cao.

Nhóm khởi nghiệp trẻ do anh Nguyễn Hữu Đức (27 tuổi) sáng lập đã đưa bánh lá dừa lên một tầm cao mới. Đức kể: “Tụi em muốn giữ hương vị truyền thống nhưng phải thay đổi cách làm. Bánh được gói theo định lượng, có mã QR truy xuất nguồn gốc, đóng hộp hút chân không, bảo quản được lâu hơn mà vẫn giữ được vị dẻo và thơm”.

Chỉ sau hơn một năm khởi nghiệp, sản phẩm bánh lá dừa của nhóm Đức đã được xếp hạng OCOP 3 sao cấp tỉnh, có mặt tại nhiều hội chợ, sàn thương mại điện tử và được khách hàng TP.HCM, Cần Thơ ưa chuộng. Doanh thu trung bình đạt trên 60 triệu đồng/tháng, tạo việc làm thường xuyên cho 5 lao động địa phương với thu nhập từ 6–8 triệu đồng/người/tháng.

Thực tế cho thấy, khi các sản phẩm dân gian được chuẩn hóa quy trình – gắn kết du lịch và thương mại điện tử, chúng có thể trở thành “đặc sản quốc dân”, vừa giữ hồn quê vừa tạo giá trị mới cho kinh tế nông thôn. Bánh lá dừa Vĩnh Long chính là minh chứng rõ nét cho hành trình đó – từ món quà quê bình dị trở thành biểu tượng văn hóa ẩm thực, góp phần đưa thương hiệu địa phương vươn xa.