Món khoái khẩu trên bàn nhậu lại âm thầm "phản chủ": Cẩn trọng sức khỏe!

Trong nền ẩm thực Việt Nam, đặc biệt ở các quán nhậu hay quán cháo lòng dân dã, “lòng se điếu” từ lâu đã trở thành món khoái khẩu nhờ vào độ giòn sật, vị béo đặc trưng và mùi thơm hấp dẫn khi được nướng hoặc xào cháy cạnh. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài thơm ngon ấy là những mối nguy tiềm ẩn mà người tiêu dùng cần hiểu rõ nếu không muốn “trả giá” bằng chính sức khỏe của mình.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, nội tạng động vật – bao gồm ruột già, gan, cật, tim chứa hàm lượng cholesterol và chất béo bão hòa rất cao. Chỉ 100g lòng heo có thể chứa đến 400mg cholesterol, trong khi khuyến cáo từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là không nên vượt quá 300mg mỗi ngày. Việc tiêu thụ nội tạng quá thường xuyên có thể làm tăng nồng độ cholesterol xấu (LDL) trong máu, từ đó dẫn đến xơ vữa động mạch, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ – đặc biệt ở người cao tuổi hoặc có bệnh nền tim mạch.

Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Tác hại của nội tạng không dừng lại ở cholesterol cao. Một yếu tố đáng lo ngại khác chính là hàm lượng purin – hợp chất khi chuyển hóa sẽ sản sinh axit uric. Axit uric trong máu nếu tích tụ quá mức sẽ trở thành nguyên nhân gây bệnh gout, với các cơn đau khớp dữ dội, sưng đỏ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày. Ngoài ra, việc lắng đọng axit uric còn có thể gây sỏi thận, tạo thành các tinh thể trong hệ bài tiết khiến người bệnh phải điều trị bằng thuốc hoặc can thiệp y khoa.

Gây áp lực lên gan và thận

Mặt khác, nội tạng cũng là nơi dễ tích tụ chất độc – từ thức ăn chăn nuôi đến môi trường sống của động vật. Nếu không được làm sạch kỹ và nấu chín đúng cách, những ký sinh trùng như sán lá gan, giun đũa, hay vi khuẩn như Salmonella và E. coli có thể tồn tại và gây ngộ độc thực phẩm, tiêu chảy, thậm chí là viêm gan A. Đã từng có nhiều trường hợp bệnh nhân phải nhập viện sau khi ăn lòng chưa được chế biến kỹ, đặc biệt là khi ăn tái, lòng luộc sơ hoặc lòng nướng không đảm bảo vệ sinh.

Một vấn đề thường bị bỏ qua là cách chế biến món lòng cũng góp phần đáng kể vào những nguy cơ sức khỏe. Lòng se điếu thường được chiên giòn trong dầu mỡ, hoặc xào với hành phi, sa tế và nước mắm – những gia vị nhiều muối và calo. Một phần lòng chiên hoặc xào có thể cung cấp đến 500–600 kcal, chưa kể lượng muối và chất béo đi kèm. Ăn theo kiểu này trong thời gian dài không chỉ làm tăng cân mà còn dẫn đến các vấn đề như béo phì, cao huyết áp, tiểu đường type 2 và gan nhiễm mỡ.

Cần nhấn mạnh rằng các nguy cơ này sẽ càng gia tăng nếu người tiêu dùng có thói quen ăn lòng thường xuyên, không kiểm soát khẩu phần và không chú ý nguồn gốc thực phẩm. Việc sử dụng nội tạng từ động vật không rõ xuất xứ, giết mổ chui hoặc bảo quản kém còn có thể dẫn đến nhiễm độc tố cực kỳ nguy hiểm.

Cân bằng giữa khẩu vị và sức khỏe

Dù vậy, không thể phủ nhận rằng lòng lợn nói chung và lòng se điếu nói riêng vẫn là một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực Việt. Vấn đề nằm ở cách ăn, liều lượng và hiểu biết của người tiêu dùng. Theo bác sĩ Nguyễn Thị Hồng, chuyên gia dinh dưỡng tại TP.HCM, nội tạng có thể được sử dụng một cách an toàn nếu đảm bảo ba yếu tố: nguồn gốc rõ ràng, chế biến hợp vệ sinh và tiêu thụ ở mức độ hợp lý.

Người trưởng thành khỏe mạnh chỉ nên ăn nội tạng 1–2 lần mỗi tháng, mỗi lần không quá 150g. Nội tạng cần được rửa sạch kỹ bằng muối, chanh hoặc giấm, nấu chín kỹ, và nên ăn kèm nhiều rau xanh để hỗ trợ tiêu hóa. Đặc biệt, những người có bệnh nền như tim mạch, gan thận, gout hoặc cao huyết áp cần tránh hoặc hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Ẩm thực là một phần quan trọng của văn hóa và niềm vui sống, nhưng chính những món ăn quen thuộc nhất lại đôi khi chứa đựng rủi ro lớn nhất. Lòng se điếu – từ một món ăn tưởng chừng vô hại – đã cho thấy rằng sự chủ quan trong thói quen ăn uống có thể dẫn đến hậu quả sức khỏe nghiêm trọng.

Thay vì loại bỏ hoàn toàn những món ăn yêu thích, người tiêu dùng hiện đại cần trang bị kiến thức dinh dưỡng, kỹ năng lựa chọn thực phẩm và sự cẩn trọng trong từng bữa ăn. Bởi một chế độ ăn uống thông minh không chỉ giúp ta thưởng thức trọn vẹn ẩm thực, mà còn bảo vệ cơ thể khỏi những căn bệnh nguy hiểm.