Loại nước chỉ 3.000 đồng/cốc uống mỗi ngày có thể gây suy thận, mất ngủ

Ở Việt Nam, trà đá không chỉ là đồ uống giải khát mà còn là một phần của văn hóa ẩm thực đường phố. Từ quán cóc vỉa hè, quán cơm bình dân đến những quán cà phê hiện đại, hiếm có nơi nào vắng bóng những cốc trà đá mát lạnh. Giá rẻ, dễ uống, lại có cảm giác "giải khát tức thì", trà đá trở thành lựa chọn quen thuộc của nhiều người, đặc biệt trong những ngày hè oi ả.

Điểm cộng của trà đá nằm ở thành phần nguyên liệu. Trà xanh hay trà đen vốn giàu polyphenol là hợp chất chống oxy hóa mạnh mẽ. Theo nhiều nghiên cứu, polyphenol giúp trung hòa gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa tế bào và giảm nguy cơ mắc một số bệnh mạn tính.

Ngoài ra, trà còn chứa caffeine với hàm lượng vừa phải, mang lại cảm giác tỉnh táo, tăng khả năng tập trung mà không quá "gắt" như cà phê. Uống một ly trà đá sau bữa trưa, nhiều người cảm thấy cơ thể nhẹ nhõm, tinh thần thoải mái hơn. Không ít chị em còn tin rằng nhờ đặc tính chống oxy hóa, trà góp phần làm đẹp da và duy trì vóc dáng.

Mặt trái ít ai ngờ

Dù có nhiều lợi ích, song uống trà đá không đúng cách có thể kéo theo những hệ lụy sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt là đối với thận.

Nguy cơ hình thành sỏi thận

Trong trà, nhất là trà đen, có chứa axit oxalic. Khi vào cơ thể, chất này dễ kết hợp với canxi để tạo thành các tinh thể nhỏ. Nếu tích tụ lâu ngày, chúng phát triển thành sỏi thận. Sỏi nhỏ có thể chỉ gây khó chịu nhẹ, nhưng sỏi lớn có thể làm tắc đường tiểu, gây đau dữ dội và ảnh hưởng đến chức năng lọc máu.

Thực tế, đã có những trường hợp bệnh nhân nhập viện chỉ vì thói quen uống hàng lít trà đá mỗi ngày. Thận phải làm việc liên tục để đào thải, lâu dần dẫn đến suy giảm chức năng, thậm chí suy thận.

Ảnh hưởng tiêu hóa và giấc ngủ

Trà chứa caffeine, nếu uống quá nhiều, cơ thể dễ gặp tình trạng bồn chồn, mất ngủ, tim đập nhanh. Không chỉ vậy, hợp chất tanin trong trà còn có thể cản trở quá trình hấp thụ sắt khiến những người vốn thiếu máu trở nên xanh xao, mệt mỏi hơn.

Một thói quen sai lầm thường gặp là uống trà ngay sau bữa ăn. Điều này làm tanin kết hợp với sắt trong thức ăn, khiến cơ thể khó hấp thụ dinh dưỡng, đặc biệt là chất sắt từ thịt và rau xanh.

"Trà đá + đường" làm tăng nguy cơ tiểu đường, béo phì. Ở nhiều quán, trà đá được pha thêm đường hoặc sữa đặc để tăng hương vị. Điều này vô tình khiến lượng calo tăng cao, dễ gây tăng cân, béo phì và tiểu đường type 2 là những bệnh vốn ngày càng phổ biến ở người trẻ.

Uống thế nào để có lợi, không gây hại?

Các chuyên gia dinh dưỡng khẳng định, trà đá không thể thay thế hoàn toàn nước lọc. Nước lọc vẫn phải là nguồn bổ sung chất lỏng chính cho cơ thể, còn trà đá chỉ nên coi như một thức uống phụ, với lượng vừa phải và khoảng 2 đến 4 ly nhỏ mỗi ngày, tương đương 500–1.000 ml.

Một lưu ý khác là nên uống trà nhạt, hạn chế thêm đường hay sữa đặc. Những ly trà nguyên chất, pha loãng mới thực sự phát huy được lợi ích chống oxy hóa và tỉnh táo, trong khi trà đặc, nhiều đường lại dễ gây hại tim mạch, rối loạn đường huyết.

Không ít người có thói quen gọi ngay một cốc trà đá sau bữa cơm trưa. Đây lại là thói quen cần điều chỉnh, bởi tanin trong trà có thể cản trở quá trình hấp thụ sắt và một số khoáng chất khác từ thực phẩm. Tốt nhất, hãy để cơ thể tiêu hóa ổn định trong vòng 30 đến 60 phút rồi mới uống.

Với những người từng có tiền sử sỏi thận, việc sử dụng trà đá càng cần thận trọng. Axit oxalic trong trà nếu tích tụ quá nhiều có thể kết hợp với canxi hình thành sỏi, gây áp lực lớn cho thận. Chính vì vậy, bên cạnh việc giảm lượng trà, họ cần uống thêm nhiều nước lọc trong ngày để hỗ trợ thải độc.

Ngoài ra, do trà chứa caffeine, việc lạm dụng trong lúc cơ thể mệt mỏi hoặc buổi tối trước khi ngủ dễ khiến tình trạng mất ngủ trở nên trầm trọng hơn, đồng thời gây tim đập nhanh, bồn chồn. Điều độ và đúng thời điểm chính là nguyên tắc quan trọng để thưởng thức trà đá mà không gây gánh nặng cho sức khỏe.