Lấp "khoảng tối" huy động trái phiếu doanh nghiệp lãi suất cao

KTCKVN - Thông thường, những trường hợp lãi suất huy động xấp xỉ 20% trên thị trường đều không thể biết được thông tin về bên đi vay lẫn bên cho vay, trừ khi phát sinh các tranh chấp dẫn đến kiện tụng hoặc có liên quan đến vụ án bị lộ danh tính. Ðó là “khoảng tối” trong bức tranh thông tin về thị trường trái phiếu doanh nghiệp hiện nay.

Trên thực tế, trong bảng tổng hợp thông tin phát hành trái phiếu riêng lẻ được Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) công bố hàng tháng, một trong những thông tin mà thị trường, nhà đầu tư quan tâm nhất là lãi suất phát hành thì không thấy công khai. Hiện trạng này là hệ quả của việc tranh luận giữa 2 luồng quan điểm mà đến nay chưa có hồi kết.

lap khoang toi huy dong trai phieu doanh nghiep lai suat cao

Trong khi một bên ủng hộ cần gia tăng minh bạch thông tin về các đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ, trong đó bao gồm cả lãi suất huy động, cũng như danh tính bên mua, nhưng ý kiến khác không đồng tình với lý do đã là phát hành riêng lẻ thì bí mật về danh tính nhà đầu tư mua trái phiếu với khối lượng, lãi suất bao nhiêu phải được giữ kín.

Không chỉ chuyên gia, mà chính nhà quản lý cũng ghi nhận trên thị trường có thông tin về việc chào bán trái phiếu với lãi suất 18 - 20% nhưng không thể biết danh tính của cả bên mua lẫn bên bán.

Những đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ được Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA) cũng như được HNX công bố hàng tháng từ năm 2019 đến nay cho thấy, thị trường phát hành trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam chưa ghi nhận những thương vụ có lãi suất lên đến 18 - 20%/năm (cao nhất cũng chỉ từ 11 - 14%/năm).

Theo ghi nhận của VBMA về dữ liệu các đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong tháng 4/2020, đợt phát hành của CTCP Ðầu tư IDJ Việt Nam có lãi suất cao nhất là 13%/năm, còn lại dao động từ 10,5 - 12,5%/năm.

Ðiều đó có nghĩa, những thông tin về doanh nghiệp phát hành với lãi suất lên đến 19,5%/năm có thể chỉ nhằm mục đích chào mời tại thời điểm ban đầu. Tuy nhiên khi chốt giao dịch, mức lãi suất này có thể sẽ thay đổi theo hướng giảm, thậm chí không phát sinh giao dịch.

Việc tung tin lãi suất cao có thể ảnh hưởng đến tâm lý của nhà đầu tư về kỳ vọng lãi suất tăng, có nguy cơ gây khó cho các nhà phát hành khác. Ðây là lý do có ý kiến cho rằng, nhà quản lý cần tính toán đưa ra cơ chế áp trần lãi suất phát hành trái phiếu theo các thời kỳ khác nhau cho phù hợp với bối cảnh nền kinh tế cũng như thị trường đồng thời, quy định pháp lý phải rõ ràng trong trách nhiệm HNX phải công khai lãi suất phát hành trên cơ sở thông tin công bố của doanh nghiệp trong bản tổng hợp thông tin thị trường hàng tháng.

Ðược biết, tại dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 163/2018/NÐ-CP về phát hành trái phiếu doanh nghiệp, cơ quan soạn thảo là Bộ Tài chính đề xuất lãi suất phát hành trái phiếu doanh nghiệp không được vượt quá 20%/năm.

Ðể cơ chế trên cũng như các đề xuất mới về khống chế khối lượng phát hành, nghĩa vụ minh bạch thông tin của nhà phát hành… sớm đi vào áp dụng, Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ cho phép xây dựng và ban hành nghị định sửa đổi Nghị định 163/2018/NÐ-CP theo quy trình thủ tục rút gọn, nhằm kịp thời hạn chế các rủi ro trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bảo vệ quyền và lợi ích của nhà đầu tư.

Dự thảo nghị định đã được Bộ Tài chính hoàn tất và đang trình Chính phủ xem xét ban hành. Nhiều khả năng, ngay trong quý II/2020, thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ có luật chơi mới.