Lãi suất qua đêm liên ngân hàng vọt tăng trong những ngày cuối năm

Trong những phiên gần đây, lãi suất liên ngân hàng liên tục tăng ngay sát thời điểm chốt quý IV/2023, đây là giai đoạn ngân hàng tích cực giải ngân, đẩy vốn ra nền kinh tế.

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm trong phiên 27/12 ở mức 0,79%/năm, giảm 0,23 điểm % so với phiên 26/12.

Lãi suất qua đêm liên ngân hàng vọt tăng trong những ngày cuối năm

Hình minh họa.

Tuy có sụt giảm đáng kể so với phiên hôm trước, lãi suất liên ngân hàng vẫn ở vùng cao nhất kể từ tháng 11, giai đoạn mà NHNN vẫn đang hút tiền qua kênh tín phiếu. Lãi suất liên ngân hàng đã ở mức cao trong ba phiên đầu tuần này. Cuối tuần trước, lãi suất trên chỉ ở mức 0,25%/năm

So với cuối tuần trước, lãi suất các kỳ hạn 1 tuần, 2 tuần, 1 tháng cũng đều bật tăng. Trong đó, kỳ hạn 1 tuần tăng từ 0,56%/năm vào ngày 22/12 lên 2,17%/năm hôm 27/12. Tương tự, kỳ hạn 2 tuần tăng từ 1,17%/năm lên 2,06%/năm, còn kỳ hạn 1 tháng từ 1,47%/năm lên 2,06%/năm.

Tuy nhiên, lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn 3 tháng lại quay đầu giảm từ 3,65%/năm xuống 3,27%/năm, tương đương 0,38 điểm %. Diễn biến này cho thấy nhu cầu thanh khoản chỉ tạm thời tăng lên trong ngắn hạn, còn những kỳ hạn dài hơn vẫn chưa xuất hiện.

Tình hình này cũng phù hợp với dự báo của giới phân tích, cụ thể lãi suất liên ngân hàng thường duy trì ở mức thấp trong tháng 12. Về cuối năm, theo hiệu ứng mùa vụ thì có thể có mức tăng nhẹ, nhưng không xảy ra tình trạng thiếu hụt thanh khoản. Doanh số giao dịch của thị trường liên ngân hàng thực tế vẫn ở mức cao (gần 300.000 tỷ đồng), điều này phản ánh thanh khoản hệ thống còn rất dồi dào.

Sự dồi dào này còn thể hiện qua việc các ngân hàng liên tục giảm lãi suất huy động vào thời gian này. Cụ thể, tháng 12/2023, Vietcombank có 2 lần điều chỉnh giảm lãi suất với mức giảm 0,2 điểm phần trăm cho kỳ hạn từ 12 tháng trở lên và 0,7 điểm phần trăm cho lãi suất huy động kỳ hạn dưới 12 tháng. Cụ thể, lãi suất kỳ hạn 1-2 tháng giảm còn 1,9%/năm; kỳ hạn 3-5 tháng còn 2,2%/năm; kỳ hạn 6-11 tháng còn 3,2%/năm; kỳ hạn từ 12 tháng ở mức 4,8%/năm.

Các ngân hàng quốc doanh cũng tương tự, khi điều chỉnh giảm lãi suất khá mạnh trong tháng này, mức giảm lãi suất bình quân là 0,5 điểm % cho kỳ hạn dưới 12 tháng và 0,3 điểm % cho những kỳ hạn dài.

Trong khi mức giảm lãi suất bình quân trong khối NHTMCP tư nhân thấp hơn, khoảng 0,2 điểm %, chủ yếu là kỳ hạn dưới 12 tháng.

Tính chung cả năm 2023, lãi suất huy động giảm bình quân từ 2,5 - 3,0 điểm % so với hồi đầu năm. Nếu so với giai đoạn dịch Covid - 19, lãi suất huy động kỳ hạn trên 12 tháng thấp hơn khoảng 0,5 điểm %, nhưng tương đồng ở kỳ hạn 6 - 9 tháng.

Trong báo cáo tiền tệ tháng 11, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cũng từng chỉ ra rằng nhìn vào diễn biến lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn 3 tháng có thể thấy rằng nhu cầu vay yếu sẽ duy trì sau Tết Nguyên đán năm 2024.

Lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm vọt tăng nhanh trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng ghi nhận kết quả bứt phá vào những tuần cuối cùng của năm 2023. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tính đến ngày 21/12, tăng trưởng tín dụng toàn nền kinh tế đạt 11,09%.

Kết quả này thấp hơn tương đối so với mức tăng trưởng 12,87% ghi nhận vào cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, tăng trưởng tín dụng đã có cải thiện rõ rệt chỉ trong vài tháng cuối năm.

Ngày 20/9 (ba tháng trước), theo công bố của Tổng cục Thống kê, tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế mới chỉ đạt 5,73%. Nếu lấy số liệu gần hơn, vào ngày 13/12, theo báo cáo của NHNN thì tăng trưởng tín dụng mới đạt 9,87%.

Tăng trưởng tín dụng nhanh trong vài tuần cuối năm có thể là nguyên nhân thúc đẩy lãi suất liên ngân hàng qua đêm đi lên. Ngoại trừ năm 2020 thì kể từ 2014 đến nay, lãi suất liên ngân hàng đều có xu hướng nhích lên trong tháng 12 và thường duy trì sang cả quý I năm sau, cũng là lúc tăng trưởng tín dụng đạt tốc độ cao nhất.

Tuy nhiên, lãi suất liên ngân hàng qua đêm cuối năm nay tương đối thấp so với trung bình các năm trước, và chỉ nhỉnh hơn giai đoạn cuối 2020 và 2021, khi nền kinh tế đang phải đối mặt với ảnh hưởng từ đại dịch COVID.