Kiểm soát chặt các ngân hàng cho vay cầm cố sổ tiết kiệm

	HNX tổ chức đấu thầu được hơn 150 nghìn tỷ đồng trái phiếu chính phủ
	Vay tiền qua App, người dùng liệu có ăn “quả đắng”?
	Giải pháp tài chính an toàn, thông minh trong sự biến động của thị trường

Theo phản ánh của vietnamnet.vn, anh Trần Quang Đạo sống tại Trung Yên, Cầu Giấy (Hà Nội) kể, giữa năm 2018, có khoản tiền 8 tỷ đồng nhàn rỗi anh mang gửi tiết kiệm tại một ngân hàng TMCP hưởng lãi. Anh gửi kỳ hạn 18 tháng và lãi suất khi đó 7,2%/năm.

Tuy nhiên, thời gian qua lãi suất huy động tăng nhanh khiến anh thể ngồi yên. Lãi suất anh gửi kỳ hạn 18 tháng trước kia không bằng kỳ hạn 6 tháng hiện nay của nhiều ngân hàng. Vì thế vừa rồi, anh quyết định mang sổ tiết kiệm đi cầm cố vay 90% giá trị số tiền tại chính ngân hàng mình gửi, để mua chứng chỉ tiền gửi của một ngân hàng TMCP khác.

Anh Đạo cho biết, chứng chỉ tiền gửi của ngân hàng TMCP phát hành có lãi suất rất cao và chỉ kéo dài đến hết 30/9/2019, trong khi sổ tiết kiệm của anh đến cuối 12/2019 mới đến hạn tất toán. Nếu đợi đến khi tất toán thì cơ hội qua mất. Do đó, anh quyết định vay 7,2 tỷ đồng thế chấp sổ tiết kiệm để mua chứng chỉ tiền gửi ngay cuối tháng 8/2019. Tất nhiên, khi vay anh phải chịu lãi suất cao hơn gửi tiết kiệm tới 1,3 lần. Nhưng anh mua chứng chỉ tiền gửi kỳ hạn 24 tháng lãi suất cố định là 9,5%/năm. Trừ đi thì 4 tháng đầu không có lời, từ tháng thứ 5 về sau anh sẽ được hưởng lãi cao.

Tiền nhàn rỗi gửi tiết kiệm cũng phải tính sao để nó sinh lời tốt nhất, anh Đạo cho hay. Khi mang sổ tiết kiệm đến cầm cố vay vốn tại ngân hàng, thủ tục khá đơn giản, nhanh gọn và giá trị vay tới 90% khiến anh rất hài lòng.

Ảnh minh họa

Gần đây, lãi suất huy động vốn của các ngân hàng tăng nhanh, cùng với đó nhiều DN phát hành trái phiếu với lãi suất cao chót vót, từ 11-14,5%/năm, khiến nhiều người gửi tiết kiệm kỳ hạn dài ở các ngân hàng trước đó cảm thấy như bị “mất tiền”. Chính vì vậy, một số người quyết định mang sổ tiết kiệm đi cầm cố để vay vốn mua chứng chỉ tiền gửi, mua trái phiếu DN, thậm chí mang số tiền đó đến gửi tiết kiệm ở ngân hàng khác có lãi suất cao hơn, không chờ đến hạn tất toán.

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), qua công tác thanh tra, giám sát cho thấy có hiện tượng một số tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (TCTD) cho khách hàng vay vốn có đảm bảo bằng cầm cố sổ tiết kiệm nhưng không có phương án sử dụng vốn vay theo quy định tại Thông tư 39/2016, vi phạm quy định của NHNN về sử dụng phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt để giải ngân vốn vay.

Do đó, cơ quan Thanh tra giám sát NHNN đã có công văn gửi đến các tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam cảnh báo việc cho vay cầm cố sổ tiết kiệm không có phương án sử dụng vốn vay.

NHNN yêu cầu lãnh đạo các ngân hàng kiểm soát chặt chẽ khoản vay, đặc biệt là kiểm soát mục đích sử dụng vốn vay và giải ngân vốn vay đối với các khoản vay đảm bảo bằng cầm cố sổ tiết kiệm. NHNN sẽ xử lý nghiêm các tổ chức tín dụng cố tình vi phạm.

Để đảm bảo ổn định thị trường tiền tệ và an toàn hoạt động ngân hàng, NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng không thực hiện các hành vi cạnh tranh không lành mạnh; chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về cho vay, về lãi suất huy động bằng ngoại tệ, về sử dụng phương án không dùng tiền mặt để giải ngân vốn vay.

Các tổ chức tín dụng cũng được yêu cầu kiểm soát chặt chẽ khoản vay, đặc biệt là kiểm soát mục đích sử dụng vốn vay và giải ngân vốn vay đối với các khoản vay đảm bảo bằng cầm cố sổ tiết kiệm, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật về tiền tệ và hoạt động ngân hàng.

NHNN cũng yêu cầu các tổ chức tín dụng tăng cường công tác tự kiểm tra, kiểm soát việc tuân thủ các quy định của pháp luật và quy định nội bộ liên quan đến hoạt động huy động vốn và cho vay, đặc biệt là các khoản cho vay có bảo đảm bằng cầm cố sổ tiết kiệm; chủ động xử lý nghiêm và kịp thời các trường hợp vi phạm.

Đồng tình với cảnh báo của NHNN phải kiểm soát được mục đích cho vay đối với cầm cố sổ tiết kiệm, TS Nguyễn Trí Hiếu – chuyên gia Tài chính – Ngân hàng nhấn mạnh, nếu không rất dễ xảy ra tình trạng chạy đua huy động vốn không lành mạnh trong hệ thống ngân hàng, dẫn đến lãi suất tăng lên. Giải thích thêm về điều này, ông Hiếu cho hay, một khách hàng đã gửi tiết kiệm ở ngân hàng A chưa đến thời hạn rút, nhưng ngân hàng B lúc đó đang có chương trình huy động vốn lãi suất cao hơn. Khách hàng này thế chấp sổ tiết kiệm để vay toàn bộ số tiền này chuyển qua ngân hàng B gửi. Tình trạng này nếu xảy ra phổ biến, đặc biệt ngân hàng đang đua huy động vốn lãi suất cao sẽ là rủi ro cho hệ thống ngân hàng và nền kinh tế. Người dân gửi tiết kiệm 100 triệu đồng, ngân hàng mang tiền cho vay, sau đó khách hàng này quay lại vay, tạo áp lực cho ngân hàng phải huy động được 100 triệu đồng này. Đó là chưa kể, chỉ có 100 triệu đồng tiền gửi tiết kiệm mà hệ thống ngân hàng cho vay đến 200 triệu đồng. Khi các ngân hàng cùng rơi vào tình trạng này dễ bị thiếu thanh khoản và tạo áp lực tăng lãi suất huy động cao hơn. Dù vậy, ông Nguyễn Trí Hiếu cho rằng ngân hàng cũng không nên gây khó dễ đối với khách hàng cầm cố sổ tiết kiệm. Nhiều khách hàng thế chấp sổ tiết kiệm để cho người thân mượn tiền, chi tiêu khi đi du lịch… thì làm sao chứng minh mục đích sử dụng vốn vay.

Đa số các ngân hàng cho rằng hầu như khách hàng cầm cố sổ tiết kiệm để vay vốn do nhu cầu đột xuất, việc tính toán chuyển tiền qua ngân hàng khác để gửi lãi suất cao là khó. Quy định khách hàng cầm cố sổ tiết kiệm sẽ giải quyết tâm lý để họ quyết định chọn gửi các kỳ hạn dài. Thế nhưng gây khó cho họ khi cầm cố sổ, phải yêu cầu lên phương án, chứng minh mục đích sử dụng vốn vay bằng cầm cố sổ tiết kiệm (giống nhu vay tiền thế chấp tài sản)…, khách hàng sẽ e ngại gửi trung dài hạn, trong khi các ngân hàng đang cố gắng huy động nguồn vốn trung dài hạn.