Hộ kinh doanh sắp tới sẽ nộp thuế theo 3 cấp doanh thu, bỏ hoàn toàn thuế khoán
Từ ngày 1/1/2026, hộ kinh doanh sẽ chia làm 3 nhóm theo doanh thu, chuyển sang tự kê khai nộp thuế, chấm dứt hoàn toàn hình thức thuế khoán kéo dài hàng chục năm.
Theo Quyết định 3389 vừa được Bộ Tài chính ban hành, từ ngày 1/1/2026, Việt Nam sẽ xóa bỏ hoàn toàn hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh và chuyển sang cơ chế tự kê khai, nộp thuế. Đây là bước cải cách lớn trong phương thức quản lý thuế, hướng đến minh bạch và phù hợp với xu hướng chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính.
Theo đề án mới, hộ kinh doanh được chia thành 3 nhóm chính dựa theo quy mô doanh thu:
Nhóm 1 gồm hộ có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm, được miễn thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Nhóm này không phải áp dụng sổ sách kế toán phức tạp, nhưng vẫn cần kê khai định kỳ, có thể 2 lần/năm hoặc chọn thời điểm phù hợp.
Nhóm 2 gồm hộ có doanh thu từ 200 triệu đến dưới 3 tỷ đồng/năm, tiếp tục áp dụng phương pháp tính thuế trực tiếp trên doanh thu. Thuế suất chia theo lĩnh vực: 1% cho phân phối hàng hóa, 5% cho dịch vụ và xây dựng không bao thầu vật liệu, 3% cho sản xuất – vận tải – dịch vụ gắn với hàng hóa, và 2% cho ngành nghề khác. Hộ trong nhóm này kê khai thuế theo quý, sử dụng sổ sách kế toán đơn giản theo biểu mẫu Bộ Tài chính.
Với hộ kinh doanh doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ, dịch vụ trực tiếp, bắt buộc phải xuất hóa đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế. Các hộ có doanh thu thấp hơn không bắt buộc xuất hóa đơn nhưng vẫn được khuyến khích ghi chép doanh thu để phục vụ quản lý.
Nhóm 3 gồm hộ kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm trong hai năm liên tiếp. Nhóm này sẽ chuyển sang phương pháp khấu trừ thuế giá trị gia tăng, với thuế thu nhập cá nhân 17% trên lợi nhuận (doanh thu trừ chi phí hợp lý). Hộ có doanh thu trên 50 tỷ đồng/năm kê khai thuế theo tháng, còn dưới ngưỡng này kê khai theo quý.
Tất cả hộ thuộc nhóm 3 phải xuất hóa đơn điện tử, mở tài khoản ngân hàng riêng cho hoạt động kinh doanh, và tuân thủ quy trình hạch toán – kê khai theo quy định mới.
Theo thống kê của Bộ Tài chính, đến cuối năm 2024, Việt Nam có khoảng 3,6 triệu hộ và cá nhân kinh doanh, trong đó 2,2 triệu hộ hoạt động ổn định (bao gồm hộ khoán và kê khai). Riêng nhóm hộ có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm (ngưỡng phải nộp thuế) chiếm 59% tổng số hộ kinh doanh, tương đương khoảng 1,3 triệu hộ.
Việc chuyển sang cơ chế tự kê khai – nộp thuế được kỳ vọng sẽ tăng tính công bằng, minh bạch, giảm tình trạng thất thu thuế và thúc đẩy hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp. Theo Bộ Tài chính, tổng thu ngân sách từ hộ và cá nhân kinh doanh năm 2024 ước đạt 26.000 tỷ đồng, riêng nửa đầu năm đạt hơn 17.000 tỷ đồng.