Hai loại rau mọc dại quanh bờ rào, ít ai ngờ lại là "vị thuốc trời ban" cực tốt cho sức khỏe

Giữa thời đại thực phẩm công nghiệp tràn ngập, người ta bắt đầu nhìn lại những gì mộc mạc, tự nhiên và lành tính. Không phải là nhân sâm hay linh chi đắt đỏ, nhiều loại rau mọc hoang ven bờ rào, góc vườn vốn bị lãng quên lại mang trong mình giá trị dinh dưỡng quý báu. Trong đó, lá mơ lông và rau đay là hai cái tên nổi bật. Chúng không chỉ là nguyên liệu làm nên những món ăn đậm hương quê mà còn góp phần nâng cao sức khỏe một cách tự nhiên và tiết kiệm.

Lá mơ: Rau thơm dân dã, vị thuốc hữu ích cho đường ruột

Lá mơ lông, hay còn gọi là mơ tam thể, mơ chó – là một loại cây dây leo mọc phổ biến tại các bờ rào, bờ tường, nơi đất ẩm. Lá có màu xanh nhạt, mặt dưới phủ lớp lông mịn, khi vò nhẹ tỏa ra mùi thơm hơi hăng, rất đặc trưng. Ở nhiều vùng quê, lá mơ thường được ăn sống kèm thịt luộc, trứng hấp, hoặc dùng làm rau thơm trong món thịt chó, món gỏi.

Tuy nhiên, ít ai biết rằng lá mơ là một vị thuốc hữu hiệu trong y học cổ truyền. Theo Đông y, lá mơ có tính mát, vị đắng nhẹ, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, kháng viêm và đặc biệt tốt cho hệ tiêu hóa. Dân gian còn ví nó như “người bạn của dạ dày”, với khả năng giảm chướng bụng, trị tiêu chảy, đau bụng và thậm chí là kiết lỵ.

Những công dụng nổi bật của lá mơ:

Giảm đầy bụng, khó tiêu: Dùng lá mơ giã nát lấy nước uống 2 – 3 ngày liên tục sẽ giúp giảm cảm giác tức bụng, khó chịu sau bữa ăn.

Trị tiêu chảy do nóng: Kết hợp 16g lá mơ với 8g nụ sim, sắc với 500ml nước đến khi còn khoảng 200ml, uống chia 2 lần/ngày giúp điều hòa tỳ vị.

Hỗ trợ điều trị kiết lỵ: Trứng gà hấp với lá mơ là món ăn vừa ngon vừa là bài thuốc truyền thống, nhất là với người bị kiết lỵ lâu ngày, đi tiêu phân lỏng, có máu.

Giảm triệu chứng viêm đại tràng: Nghiền nát lá mơ lấy nước cốt, uống trước bữa ăn giúp làm dịu thành ruột, kháng khuẩn nhẹ và giảm đau bụng.

Trị sôi bụng do rối loạn tiêu hóa: Một nắm lá mơ, vò lấy nước hoặc ăn kèm trong bữa ăn có thể giúp ruột “êm ả” trở lại.

Không dừng lại ở đó, một số nghiên cứu hiện đại còn chỉ ra lá mơ có chứa các chất chống oxy hóa tự nhiên, flavonoid và một số enzyme hỗ trợ tiêu hóa, giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày và ngăn ngừa tổn thương do vi khuẩn.

Với những ai sống tại thành phố, tìm lá mơ tươi có thể không dễ dàng. Nhưng ở các vùng quê, chỉ cần đi dọc hàng rào, ven giếng hay bờ ao là đã có thể hái được vài nắm. Mộc mạc, dân dã là vậy nhưng giá trị của loại rau “mọc không cần trồng” này không hề nhỏ.

Rau đay: Mát lành từ bát canh quê đến vị thuốc phòng bệnh hiện đại

Nhắc đến mùa hè ở miền Bắc, không thể quên hình ảnh bát canh rau đay nấu cua nghi ngút khói, ăn cùng cà pháo và chén nước mắm ớt cay. Rau đay với thân mềm, lá nhỏ, vị mát ngọt không chỉ gắn liền với ký ức tuổi thơ mà còn là loại thực phẩm quý chứa hàng loạt dưỡng chất có lợi cho sức khỏe.

Theo Đông y, rau đay có tính hàn, vị ngọt giúp thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, nhuận tràng. Y học hiện đại cũng xác nhận rau đay chứa lượng canxi, sắt, vitamin C và A rất cao, đồng thời giàu chất xơ và chất nhầy có tác dụng bảo vệ niêm mạc ruột, hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả.

Những tác dụng của rau đay mà ít người biết tới:

Nhuận tràng, chống táo bón: Chất nhớt trong rau đay bao phủ đường ruột, giúp phân di chuyển dễ dàng, chống lại tình trạng khô ruột – đặc biệt hữu ích cho người già và sản phụ.

Lợi tiểu, phòng viêm tiết niệu: Hàm lượng nước và khoáng chất giúp kích thích tiểu tiện, giảm tình trạng bí tiểu, nóng trong.

Tăng cường sức khỏe tim mạch: Chất olitorisid trong hạt rau đay có thể cải thiện nhịp tim, điều hòa huyết áp, thích hợp với người có tiền sử bệnh tim.

Giải nhiệt mùa hè: Rau đay mang tính mát, ăn vào giúp làm dịu cơ thể, giảm nguy cơ say nắng và khô nhiệt.

Bổ sung canxi chống loãng xương: Với 182mg canxi/100g rau, rau đay hỗ trợ phát triển xương cho trẻ em và phòng loãng xương cho người cao tuổi.

Kháng viêm: Các acid hữu cơ trong rau có khả năng chống viêm nhẹ, hỗ trợ bệnh nhân viêm họng, viêm phế quản mạn.

Tiêu đờm – giảm hen: Nghiên cứu từ hạt rau đay cho thấy chúng có khả năng tiêu đờm, giảm co thắt khí quản, hỗ trợ điều trị hen suyễn.

Hỗ trợ cầm máu: Nước rau đay tươi có thể dùng sơ cứu vết thương nhẹ, giúp cầm máu tạm thời.

Lợi sữa cho sản phụ: Rau đay chứa sắt, canxi, vitamin giúp sản phụ tăng tiết sữa, cải thiện chất lượng sữa mẹ.

Giảm nguy cơ thiếu máu: 100g rau đay cung cấp hơn 3g sắt – lý tưởng cho phụ nữ sau sinh, người thiếu máu do thiếu sắt.

Giữa muôn vàn thực phẩm chức năng và món ăn cầu kỳ, lá mơ và rau đay trở lại như một lời nhắc nhở về sự tinh tế giản dị trong ẩm thực truyền thống. Chúng không cần đến hóa chất hay quy trình canh tác hiện đại, mà vẫn âm thầm tồn tại, phục vụ cho đời sống của biết bao thế hệ.

Từ bát canh quê nghèo đến bữa ăn thanh đạm nơi phố thị, từ bài thuốc dân gian đến những nghiên cứu y học hiện đại, hai loại rau tưởng chừng “vô danh” này đang dần được công nhận lại giá trị dinh dưỡng và dược liệu quý báu.

Sống giữa thời đại bận rộn, đôi khi chỉ cần một bữa cơm đơn sơ với trứng hấp lá mơ, bát canh rau đay mướp cua, thêm chút mắm tôm và dưa muối là đã đủ để an lòng. Những món ăn ấy không chỉ no bụng mà còn giàu dưỡng chất, dễ tiêu, thân thiện với mọi lứa tuổi.