Giữa vùng đất phèn miền Tây, phần tưởng bỏ đi của loại cây quen mặt lại trở thành đặc sản quý được nhiều người tìm mua

Món quê dân dã trở thành đặc sản hiếm có

Ngoài củ hủ dừa, những năm gần đây, người dân trồng khóm ở các vùng đất phèn miền Tây, miệt thứ đã sáng tạo ra món ăn độc đáo từ củ hủ khóm. Theo chị Lê Thị Mè, ngụ ở Vĩnh Bình, khóm từ khi trồng đến cho trái khoảng 12 tháng. Để lấy được phần củ hủ, bà con phải nhổ cả cây tươi. Chính vì sự hiếm hoi này mà nhiều gia đình chỉ thưởng thức củ hủ khóm vài lần trong năm. Những món ngon từ củ hủ khóm thường được dùng để tiếp đãi khách quý.

“Cây khóm lâu năm bị lão, không còn cho năng suất cao, người dân phải phá để trồng mới. Từ những bụi khóm bỏ đi, bụi nhỏ hoặc chồi non không còn khả năng nhân giống, bà con tách lấy phần củ hủ bên trong. Chúng tôi chế biến đủ món như xào, nấu canh hoặc làm bánh xèo...”, chị Mè chia sẻ.

Để có củ hủ khóm ngon, người dân tách phần lõi non, rửa sạch, bào hoặc xắt mỏng, ngâm nước muối rồi luộc sơ. Canh lửa là điều quan trọng, thiếu hoặc quá lửa, củ hủ sẽ nhẫn, mất độ giòn tự nhiên. Ngâm vào nước đá ngay sau khi bào giúp củ hủ giữ màu trắng đẹp và hương thơm đặc trưng. Chính sự tỉ mỉ này tạo nên hương vị riêng biệt.

Ngày trước, củ hủ khóm thường xào đơn giản trong bữa cơm gia đình. Qua bàn tay khéo léo, củ hủ khóm trở thành nguyên liệu chính cho nhiều món đặc sắc như xào tôm, bánh xèo, gỏi hay dưa chua củ hủ khóm.

Nhờ hương vị hiếm có khó tìm như vậy nên củ hủ khóm được nhiều người sành ăn và nhà hàng ở các thành phố lớn săn mua với giá khoảng 100.000 đồng/kg, coi đây là nguyên liệu cao cấp để chế biến các món ăn độc đáo, thu hút thực khách sành điệu. Sự khan hiếm cùng cách sơ chế tỉ mỉ khiến củ hủ khóm trở thành món quà quê hiếm có, vừa mang đậm hương vị truyền thống vừa đem lại giá trị kinh tế đáng kể cho người dân trên vùng đất phèn miền Tây.

Hành trình nâng tầm thương hiệu

Đến với vùng đất phèn miền Tây, miệt Thứ, du khách không chỉ say lòng trước vẻ đẹp trù phú của miền quê sông nước mà còn vương vấn mãi hương vị ngọt ngào của trái khóm Cầu Đúc. .

Khóm có tên khoa học Ananas comosus, nguồn gốc từ Nam Mỹ, du nhập vào Việt Nam qua thương cảng Hội An và lan rộng khắp cả nước. Vào thập niên 1930, người dân xã Hỏa Tiến nhận thấy giống khóm sinh trưởng tốt, bắt đầu nhân giống và trồng dọc bờ sông Cái Lớn. Cây cầu đúc xi măng bắc ngang sông trở thành nơi buôn bán khóm, từ đó cái tên “Khóm Cầu Đúc” ra đời, gắn liền với vùng đất này.

Trái khóm ở đây có hình dáng thon đẹp, cuống ngắn, lõi nhỏ, thịt vàng đậm, ít xơ, giòn ngọt, có thể để 10–15 ngày mà không hư. Khóm có quanh năm, mùa nhiều nhất từ tháng 4–6 âm lịch, mùa khô là mùa nghịch vụ, ăn ngọt, đậm đà.

Với sản lượng đạt khoảng 40.000 tấn mỗi năm, khóm Cầu Đúc không chỉ nổi tiếng là đặc sản mà còn được xem là cây trụ cột trong phát triển kinh tế địa phương. Nhiều gia đình tận dụng diện tích trồng khóm để xây dựng một hệ sinh thái đa dạng, nuôi thêm tôm, cua trong các mương bao quanh liếp khóm. Một số hộ còn tận dụng tiềm năng này để phát triển du lịch cộng đồng, mang đến trải nghiệm độc đáo cho du khách và gia tăng thu nhập.

Những năm gần đây, người dân ấp Thạnh Thắng xóa trắng hộ nghèo, củ hủ khóm trở thành đặc sản dân dã nhưng chất lượng OCOP, gồm 5 sản phẩm: dưa củ hủ khóm, rượu khóm, mứt khóm, kẹo khóm, nước màu khóm, lan tỏa khắp Đồng bằng sông Cửu Long. Mô hình du lịch cộng đồng khóm Cầu Đúc với 11 thành viên đang được phát triển, nâng tầm giá trị sản vật địa phương.