Doanh thu giảm, hộ kinh doanh có được trở lại hình thức nộp thuế khoán?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 51 Luật Quản lý thuế 2019, cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới mức chịu thuế thì không phải khai thuế, không phải nộp thuế. Cụ thể, ngưỡng doanh thu 100 triệu đồng/năm được xác định tại khoản 2 Điều 3 Thông tư 40/2021/TT-BTC và tiếp tục được áp dụng trong Thông tư 88/2024/TT-BTC – vẫn là ranh giới để phân định hộ kinh doanh có phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân hay không.

Khi chính sách thuế mới được áp dụng từ 1/6/2025, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm sẽ được đưa vào diện khai thuế định kỳ (hàng tháng hoặc hàng quý). Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, nếu doanh thu của hộ kinh doanh suy giảm và có căn cứ chứng minh rõ ràng là không vượt quá ngưỡng chịu thuế, thì hộ đó có thể đề nghị cơ quan thuế xem xét điều chỉnh lại phương pháp tính thuế, từ kê khai định kỳ quay về hình thức nộp thuế theo phương pháp khoán, hoặc miễn thuế hoàn toàn nếu đủ điều kiện.

Tuy nhiên, việc “chuyển lại” không diễn ra tự động, mà phải được hộ kinh doanh chủ động đề nghị và cung cấp đầy đủ hồ sơ chứng minh mức doanh thu thực tế. Cơ quan thuế sẽ căn cứ trên sổ sách bán hàng, hóa đơn, dữ liệu giao dịch, và thực tế kinh doanh để thẩm định lại phương pháp tính thuế phù hợp. Trong nhiều trường hợp, cơ quan thuế có thể phối hợp với chính quyền địa phương để xác minh hiện trạng kinh doanh trước khi quyết định thay đổi phương pháp tính thuế cho hộ kinh doanh.

Cũng cần lưu ý, việc xác định doanh thu năm để áp dụng chính sách không căn cứ vào doanh thu của một tháng riêng lẻ mà dựa trên tổng doanh thu trong năm dương lịch. Do đó, hộ kinh doanh chỉ được xem xét chuyển lại nộp thuế khoán nếu mức doanh thu bình quân cả năm không vượt ngưỡng 100 triệu đồng, chứ không chỉ vì một thời điểm doanh thu tạm thời sụt giảm. Nhưng đến hết năm 2025, hình thức nộp thuế khoán cũng sẽ bị bãi bỏ hoàn toàn.

Trên thực tế, có nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ, nhất là tại các chợ dân sinh, tuyến phố thương mại vừa và nhỏ bị đưa vào diện kê khai do từng có giai đoạn doanh thu cao, nhưng sau đó lại rơi vào khó khăn, vắng khách, hoặc thu hẹp mô hình. Những trường hợp này nên sớm làm việc với cơ quan thuế để được hướng dẫn điều chỉnh nghĩa vụ phù hợp, tránh tình trạng tiếp tục phải khai, nộp thuế theo kỳ trong khi không còn đủ điều kiện kinh doanh như trước.

Việc chuyển đổi giữa các phương pháp tính thuế không chỉ phản ánh mức độ quy mô hoạt động mà còn cho thấy sự linh hoạt của chính sách thuế nếu được áp dụng đúng thực tế. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi, hộ kinh doanh cần chủ động theo dõi sát tình hình doanh thu, lưu trữ chứng từ và thường xuyên cập nhật quy định mới, bởi chỉ khi hiểu rõ chính sách, người nộp thuế mới có thể tự bảo vệ mình trong một hệ thống đang ngày càng hiện đại hóa và số hóa.