Đề án quy hoạch 2 bờ sông Hồng: 1 triệu dân đang ở ngoài thành phố

	Bắc Giang: Duyệt quy hoạch chi tiết Khu đô thị Quang Châu, huyện Việt Yên
	Đồng Nai: Duyệt Nhiệm vụ quy hoạch Phân khu 6.2 thuộc đô thị mới Nhơn Trạch

Từ lâu, quy hoạch hai bên bờ sông Hồng là vấn đề được người dân thủ đô đặc biệt quan tâm. Việc Hà Nội chậm triển khai quy hoạch đang để lại nhiều hệ lụy trong việc quản lý đất đai, cuộc sống dân cư cho khu vực hai bên sông...

Tại phường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai, nơi có khoảng 370 ha đất ngoài bãi sông Hồng, với 3.000 hộ dân sinh sống, có thể thấy việc chậm triển khai quy hoạch chính là nguyên nhân dẫn đến việc người dân khu vực ngoài bãi không được cấp phép, xây mới nhà cửa; việc thế chấp, vay vốn... Thâm chí, ngay việc chuyển nhượng cũng gặp rất nhiều khó khăn, tác động lớn đến đời sống dân sinh.

Ông Nguyễn Đình Công, Chủ tịch UBND phường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai cho biết: “Bây giờ người dân xin cải tạo sửa chữa nhà cũng là vấn đề khó khăn với chúng tôi. Cho làm hay không cho làm? Cho làm đến mức độ nào. Nếu để bà con xây dựng không có phép là mình có lỗi, mà không để cho bà con làm thì áy náy”.

Đó còn là câu chuyện và hệ lụy trong vấn đề quản lý đất đai trên địa bàn các quận nằm trong quy hoạch.

Thời gian qua, dọc hai bên bờ sông Hồng, tình trạng lấn chiếm đất đai, xây dựng công trình không phép như trạm trộn bê tông, nhà xưởng; đổ trộm phế thải rác thải luôn là vấn đề nóng hổi và cấp thiết. Nhiều tổ chức, cá nhân “ôm” hàng chục ha đất được cho thuê trái thẩm quyền, sử dụng sai mục đích dọc bờ sông Hồng qua địa bàn Hà Nội đã làm “dậy sóng” dư luận nhiều năm trước.

"Khu vực ngoài bờ sông Hồng hiện có gần 1 triệu dân sinh sống, kéo dài từ huyện Phúc Thọ đến Phú Xuyên. Nếu không phê duyệt được quy hoạch thì không thể xây dựng được điện, đường, trường trạm", ông Nguyễn Đức Chung.

Trả lời cử tri trong buổi tiếp xúc mới đây, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho biết, từ đầu năm 2016, thực hiện theo quyết định 217 của Thủ tướng Chính phủ về quy hoạch hai bên bờ sông Hồng, UBND đã kêu gọi nguồn vốn của tư nhân và nguồn lực của thành phố để tiến hành quy hoạch trong đó có việc quy hoạch đê kết hợp với đường hai bên bờ sông. Hiện, thành phố đang hoàn thiện đồ án và trình HĐND thành phố phê duyệt tại kỳ họp tháng 12 tới.

Làm gì lúc này?

Về câu chuyện quy hoạch hai bên sông Hồng, theo GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường phân tích: Theo nguyên lý xưa “nhất cận thị, nhị cận giang”, một đô thị có phát triển được hay không cũng nhờ vào con sông. Hà Nội là một đô thị nhưng lại phát triển không bình thường, không phát triển 2 bên bờ sông. Cùng với sức ép của dân số, phát triển thời kỳ đô thị hóa đã tạo ra một không gian dân cư rất lộn xộn 2 bên bờ sông và để lại “di sản” lớn hiện nay.

GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường

Được biết, trước khi Đề án Quy hoạch chung xây dựng thủ đô đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng phê duyệt vào năm 2011 có nội dung quy hoạch khu vực hai bên sông Hồng là trục không gian cảnh quan trung tâm của thủ đô, đã có rất nhiều đề án được đưa ra nhưng chưa đề án nào được phê duyệt.

Ý tưởng lập quy hoạch hai bờ sông Hồng nhiều lần bị vỡ kế hoạch do vướng vào quy hoạch thoát lũ sông Hồng, sông Đáy.

Cũng liên quan đến việc lập đề án quy hoạch hai bên sông Hồng, Sở QH&KT Hà Nội là đơn vị đầu mối chủ trì phối hợp với Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội và các sở, ngành, đơn vị liên quan tập hợp các tài liệu, thông tin liên quan phục vụ cho công tác nghiên cứu, lập đồ án quy hoạch hai bên bờ sông Hồng. Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội là đơn vị chịu trách nhiệm về các vấn đề chuyên môn và tham mưu trực tiếp cho thành phố, việc nghiên cứu, tập hợp tài liệu vẫn đang được tiến hành theo trình tự.

Trong khi đó, đại diện cho 3 nhà đầu tư được thành phố giao tài trợ kinh phí cho việc lập quy hoạch hai bên sông Hồng (Sungroup, Geleximco, Vingroup) chỉ thực hiện nhiệm vụ tài trợ kinh phí cho TP. Hà Nội nghiên cứu, lập quy hoạch hai bờ sông Hồng. Còn lựa chọn đơn vị nào, quy trình thực hiện ra sao lại thuộc thẩm quyền của UBND thành phố.

Có thể thấy, việc nghiên cứu quy hoạch hai bên bờ sông Hồng là cần thiết, không thể kéo dài tình trạng như hiện nay vì dòng sông này có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của Hà Nội. Khi nghiên cứu lập quy hoạch sông Hồng được triển khai cần tính đến vấn đề di dân ở khu vực lòng sông.

Giáo sư Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường cho biết: "Ở khu vực này hiện nay dân cư được chia thành nhiều nhóm. Có nhóm là dân tứ xứ đến lấn chiếm đất bãi sông Hồng cư ngụ không chính thức, cũng có nhóm Nhà nước bố trí tái định cư... do vậy giải phóng mặt bằng là bài toán vô cùng khó khăn. Song, đây cũng là là bài toán dứt khoát phải giải bởi nếu cứ để khu vực bãi sông Hồng như hiện tại thì Hà Nội không thể phát triển bền vững được".

Chính sách bồi thường hỗ trợ tái định cư tuy đã có nhưng áp dụng trong môi trường đô thị phức tạp này cũng là điều cần cân nhắc kỹ. Có thể có nhiều vấn đề về chính sách chưa đúng với hoàn cảnh bãi sông Hồng hiện nay, nhất là những trường hợp mà lấn chiếm đất đai, chưa có hộ khẩu chính thức.

Do vậy, nếu giải phóng mặt bằng được, chúng ta đã giải quyết được vấn đề quan trọng không chỉ cho dự án mà còn là bài toán mà Hà Nội phải làm.

Khi lập quy hoạch sẽ phải dự trù bài toán quỹ đất để di dời cho bà con đến khu vực khác. Cũng có thể không nhất thiết phải di cư mà có thể kiến tạo ngay một khu đô thị ven sông để tái định cư tại chỗ. Tất nhiên phải điều chỉnh kế hoạch chung để có hướng giải quyết thích hợp nhất.

Việc giao cho doanh nghiệp tham gia vào dự án còn tùy thuộc vào từng mảng và thế mạnh của họ. Nhưng nếu giao phó hoàn toàn cho doanh nghiệp làm thì rủi ro nhiều hơn mặc dù ta đánh giá rất cao vai trò của doanh nghiệp tham gia vào chương trình, nhưng những lợi ích của doanh nghiệp rất dễ đánh đổi những giá trị mà chúng ta đang bàn tới.

Việc giải quyết không thể làm ngay, làm nhanh mà cần phải có một lộ trình và tầm nhìn lâu dài. Nguy hiểm nhất là chúng ta chỉ có cái nhìn ngắn hạn, theo nhiệm kỳ.

"Rõ ràng với quy hoạch mới chúng ta sẽ phải làm, nhưng làm như thế nào và kế thừa đến đâu lại là một chuyện khác, bởi Hà Nội có rất nhiều dự án. Lần này, khi hành lang thoát lũ đã được duyệt cùng với quyết định cuối cùng của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, sau đó Hội đồng Nhân dân ra Nghị quyết về giải phóng mặt bằng và lập khu tái định cư mới đối với các hộ dân trong diện di dời, đồng thời ra chủ trương sớm hoàn thiện khu vực ổn định để cấp sổ đỏ cho các hộ dân đang trong tình trạng chưa được cấp sổ đỏ nhiều năm nay… thì vướng mắc sẽ được tháo gỡ. Khi những vướng mắc được giải quyết sẽ tiến tới triển khai dự án", TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm - Nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội

Hà Nội: Xã hội hóa đề án xây dựng quy hoạch 2 bên bờ sông Hồng