“Đại phẫu” thị trường vàng, đâu là “bến đỗ” của dòng tiền?

Sai phạm của các doanh nghiệp kinh doanh vàng đã được chỉ ra, độc quyền sẽ bị xóa bỏ, nghiên cứu thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia là những yếu tố quan trọng tác động tới thị trường vàng Việt Nam trong thời gian tới.

Lành mạnh hóa thị trường vàng

Ngày 28/5, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có phát biểu về việc xóa bỏ thế độc quyền Nhà nước về thương hiệu vàng miếng một cách có kiểm soát trên nguyên tắc Nhà nước vẫn quản lý hoạt động sản xuất vàng miếng. Nhưng có thể cấp phép cho nhiều doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng nhằm tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng, từ đó giúp đa dạng hóa nguồn cung và ổn định giá cả.

Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh cần tập trung nghiên cứu một số giải pháp để sớm áp dụng cho phù hợp và có lộ trình. Bao gồm nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất việc triển khai thành lập sở giao dịch vàng quốc gia; hoặc cho phép đưa vàng vào giao dịch trên sở giao dịch hàng hóa; hoặc lập sàn giao dịch vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mới đây đã công bố Kết luận thanh tra đối với nhiều tổ chức kinh doanh vàng lớn, từ ngân hàng đến doanh nghiệp. Động thái này không chỉ dừng ở xử lý vi phạm hành chính, mà mở ra một cuộc đại phẫu toàn diện với thị trường vàng hướng tới một thị trường cạnh tranh lành mạnh, minh bạch và ổn định hơn.

Trong kết luận thanh tra, NHNN cũng nhấn mạnh đến yêu cầu sửa đổi Nghị định 24/2012 - khung pháp lý cốt lõi điều hành thị trường vàng suốt hơn một thập kỷ qua.

Dòng chảy đầu tư sẽ dịch chuyển

Không mất nhiều thời gian để thị trường phản ứng với sự kiện này. Chỉ trong vòng chưa đầy 24 giờ sau công bố, giá vàng SJC giảm tới 800.000 đồng/lượng, trong khi giá vàng nhẫn - vốn gần với giá thế giới hơn lao dốc đến 1 triệu đồng/lượng.

Theo giới đầu tư, những biến động của thị trường vàng có thể thúc đẩy sự dịch chuyển dòng tiền rõ rệt. Trong bối cảnh thị trường vàng được quản lý chặt chẽ hơn, thị trường chứng khoán được kỳ vọng sẽ nổi lên như một kênh đầu tư thay thế đầy tiềm năng. Nhà đầu tư cá nhân - lực lượng chiếm tỷ trọng lớn trên thị trường sẽ có động thái cơ cấu lại danh mục, tìm đến các kênh có thanh khoản cao, pháp lý rõ ràng và chính sách hỗ trợ thuận lợi, mà cổ phiếu là ứng viên hàng đầu.

Ông Vũ Duy Khánh - Giám đốc phân tích Chứng khoán Smart Invest cho rằng, mặc dù thị trường chứng khoán vẫn chịu tác động nhất định từ các yếu tố thuế quan, nhưng xu hướng chung từ đầu năm 2025 đến nay vẫn khá tích cực. Thực tế, nhiều mã cổ phiếu đã ghi nhận mức tăng trưởng từ 20% đến 100%, phản ánh định giá thị trường hiện vẫn hấp dẫn và còn nhiều dư địa để tiếp tục bứt phá.

Giám đốc phân tích Chứng khoán Smart Invest cũng đề xuất, khi tiến tới sàn vàng quốc gia, nên cho phép các công ty chứng khoán được kết nối giao dịch để tạo thêm sản phẩm mới cho ngành chứng khoán phát triển vốn đang rất thiếu sản phẩm để có thể hoạt động hiệu quả. Việc mở tài khoản chứng khoán có thể giao dịch cả vàng, hay các sản phẩm Crypto sẽ tạo ra sự hấp dẫn với thị trường tài chính nói chung và tạo sự luân chuyển dòng tiền nhanh hơn sẽ mang lại lợi ích cho tất cả các thị trường thay vì chỉ là một kênh đầu tư thay thế kiểu được - mất.

Ông Khánh nhấn mạnh, việc dòng tiền từ vàng có chuyển sang chứng khoán hay không vẫn còn quá sớm để khẳng định, nhưng rõ ràng nhà đầu tư đang kỳ vọng vào một giai đoạn bứt phá mới của nền kinh tế và thị trường tài chính Việt Nam.

Tuy nhiên, ông Vũ Duy Khánh phân tích, trong ngắn hạn các cổ phiếu ngành phân bón như DAP, bất động sản với hàng loạt chính sách cởi trói hỗ trợ và nhóm ngân hàng, chứng khoán sẽ vẫn là nhóm hưởng lợi trực tiếp. Ngoài ra, nhà đầu tư cần quan sát việc đàm phán thuế quan để xem xét tác động của thuế quan với nhóm ngành xuất khẩu.

Ngược lại, các cổ phiếu liên quan trực tiếp đến hoạt động kinh doanh vàng như PNJ, TPB, EIB trong ngắn hạn có thể đối mặt với áp lực giảm điểm do phản ứng tức thời của nhà đầu tư. Tuy nhiên, tác động này được đánh giá là ngắn hạn và mang tính kỹ thuật. Về dài hạn, việc minh bạch hóa thị trường vàng, xóa bỏ cơ chế trục lợi từ chênh lệch giá sẽ tạo ra một môi trường đầu tư lành mạnh hơn, củng cố niềm tin cho cả thị trường tài chính.

Triển vọng dài hạn và đề xuất hành động chiến lược

Dưới góc nhìn dài hạn, ông Khánh nhận định triển vọng thị trường chứng khoán Việt Nam đang rất tích cực với loạt yếu tố hỗ trợ trong bối cảnh vàng không còn giữ vai trò là “kênh trú ẩn số một” do những chính sách quản lý chặt chẽ hơn.

Về định giá, thị trường đang giao dịch quanh mức P/E 12 tháng là 13,4 lần – thấp hơn so với mức trung bình 15–16 lần của các thị trường mới nổi. Đây là cơ hội lớn để mở rộng dư địa tăng giá, đặc biệt nếu Việt Nam được nâng hạng trong năm 2025 như kỳ vọng. Song song đó, lợi nhuận doanh nghiệp niêm yết dự kiến tăng trưởng 17,1% trong năm nay, được hỗ trợ bởi tiêu dùng nội địa và đầu tư công.

Về dòng vốn, nhà đầu tư cá nhân vẫn đóng vai trò chủ lực, nhờ nền lãi suất thấp và triển vọng nâng hạng thị trường rõ ràng. Nếu dòng tiền từ vàng dịch chuyển một phần sang chứng khoán, thanh khoản có thể vượt mốc 20.000 tỷ đồng mỗi phiên. Dòng vốn ngoại tuy vẫn thận trọng do yếu tố lãi suất và chính sách thương mại Mỹ, nhưng sẽ quay trở lại mạnh mẽ nếu quá trình nâng hạng được thực hiện, đặc biệt từ các quỹ ETF và tổ chức đầu tư quốc tế.

Trong cơ cấu danh mục tài sản, chứng khoán đang dần chiếm tỷ trọng lớn hơn, nhất là với nhóm nhà đầu tư trẻ có khẩu vị rủi ro cao. Để duy trì đà hút vốn này, theo ông Khánh, thị trường cần tiếp tục tăng cường minh bạch, kiểm soát rủi ro biến động và đặc biệt là đa dạng hóa sản phẩm đầu tư như chứng khoán phái sinh, ETF, quỹ đầu tư tiền tệ...

Để tận dụng làn sóng dịch chuyển dòng tiền và duy trì sức hấp dẫn trong giai đoạn mới, ông Vũ Duy Khánh đề xuất thị trường chứng khoán Việt Nam cần có những hành động đồng bộ trên nhiều phương diện:

Về chính sách, cần đẩy nhanh quá trình nâng hạng thị trường bằng cách hoàn thiện các tiêu chí của FTSE và MSCI, bao gồm cải thiện thanh khoản, tăng cường minh bạch thông tin và nới lỏng các hạn chế đối với nhà đầu tư nước ngoài. Đồng thời, sớm triển khai hệ thống giao dịch T+2 nhằm đa dạng hóa sản phẩm và tăng thanh khoản. Việc cho phép các công ty chứng khoán kết nối với sàn vàng hoặc sàn crypto cũng được đánh giá là cần thiết để thúc đẩy luân chuyển dòng tiền và mở rộng dịch vụ đầu tư.

Ở góc độ doanh nghiệp, các công ty niêm yết cần nâng cao năng lực quản trị, minh bạch hóa thông tin và xây dựng chiến lược phát triển bền vững nhằm thu hút vốn tổ chức. Bên cạnh đó, việc đa dạng hóa sản phẩm như quỹ ETF, chứng khoán phái sinh hay các sản phẩm đầu tư tiền tệ cũng là yếu tố then chốt.

Về hạ tầng thị trường, cần đẩy mạnh phát triển nhà đầu tư tổ chức, khuyến khích thành lập các quỹ đầu tư chuyên nghiệp và quỹ hưu trí để tạo sự cân bằng với nhà đầu tư cá nhân. Đồng thời, tăng cường giáo dục tài chính và ứng dụng công nghệ, đặc biệt là giao dịch thuật toán nhằm nâng cao trải nghiệm và hiệu quả đầu tư.

Về định hướng chiến lược, thị trường cần củng cố niềm tin nhà đầu tư thông qua các biện pháp bảo vệ quyền lợi, xử lý nghiêm hành vi thao túng giá và giữ vững ổn định thị trường. Cuối cùng, việc mở rộng kết nối quốc tế và tham gia sâu hơn vào các mạng lưới tài chính toàn cầu sẽ là đòn bẩy quan trọng để thu hút vốn ngoại và nâng tầm thị trường chứng khoán Việt Nam.