Đã đến lúc định giá lại cổ phiếu của 2 “đầu tàu” ngành phân bón
Đà tăng giá urê toàn cầu cùng chính sách thuế mới đang giúp hai doanh nghiệp đầu ngành phân bón được dự báo hưởng lợi lớn.
Ngành phân bón hưởng lợi kép
Trong chín tháng đầu 2025, giá urê Trung Đông bình quân lên tới 435 USD/tấn, cao hơn 31% so với cùng kỳ 2024. Đà tăng này xuất phát từ nguồn cung khan hiếm tại Iran, Ai Cập và châu Âu, cộng với nhu cầu mạnh từ Ấn Độ và căng thẳng địa chính trị kéo dài. Bước sang quý III, giá thậm chí vọt lên 492 USD/tấn, tức tăng 44% so với cùng kỳ năm trước và 23% so với quý liền trước.
Điều đáng chú ý là các rào cản thương mại mới đang củng cố mặt bằng giá cao. Liên minh châu Âu áp dụng thuế nhập khẩu phân bón từ Nga, lộ trình đến 2028 có thể tăng từ 6,5% lên gần 100%. Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU cũng được ước tính cộng thêm 20–120 USD/tấn vào giá nhập khẩu. Trong bối cảnh đó, dù Trung Quốc đã nối lại xuất khẩu từ tháng 6/2025, việc nước này quy định giá sàn FOB 370–470 USD/tấn giúp hạn chế nguy cơ giảm giá quá mạnh. Vietcap vì vậy dự báo giá urê Trung Đông giai đoạn 2026–2029 chỉ giảm nhẹ khoảng 3% so với 2025, duy trì quanh 420 USD/tấn, vẫn cao hơn 22% so với bình quân 2015–2024.
Sóng giá quốc tế theo đó đã lan tỏa sang thị trường Việt Nam. Theo các doanh nghiệp đầu ngành, giá urê nội địa trong 9 tháng đầu năm đã tăng 13–14% so với cùng kỳ, trong khi AgroMonitor ước nhu cầu phân bón cả năm 2025 tăng thêm 4–8%. Đà tăng nhu cầu dự kiến tiếp diễn khoảng 2% trong 2026, nhờ diện tích gieo trồng mở rộng và giá nông sản chủ lực như gạo, cà phê ổn định.
Một động lực quan trọng khác tác động tích cực đến ngành phân bón đến từ chính sách trong nước. Từ ngày 1/7/2025, thuế giá trị gia tăng (GTGT) 5% bắt đầu áp dụng cho phân bón, cho phép doanh nghiệp sản xuất nội địa được khấu trừ chi phí đầu vào. Đây là lợi thế cạnh tranh rõ rệt so với hàng nhập khẩu vốn chịu nhiều rào cản thuế quan khác.
Theo báo cáo của Chứng khoán Vietcap, chính sự cộng hưởng giữa mặt bằng giá cao và ưu đãi thuế đã tạo bệ phóng cho các doanh nghiệp phân bón, trong đó hai doanh nghiệp lớn nhất ngành gồm Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (Đạm Phú Mỹ - DPM) và Công ty CP Phân bón Dầu khí Cà Mau (Đạm Cà Mau - DCM) là hai ví dụ điển hình.
Ước tính, chính sách thuế mới sẽ giúp DPM tiết kiệm 140–270 tỷ đồng và DCM tiết kiệm 150–270 tỷ đồng trong hai năm 2025–2026, tương đương 7–15% lợi nhuận trước thuế mỗi năm.
Triển vọng của hai ông lớn đầu ngành
Đối với DPM, hay còn được biết đến với vai trò chủ sở hữu nhà máy urê Phú Mỹ đang ghi nhận giai đoạn tăng trưởng ấn tượng. Vietcap dự báo lợi nhuận sau thuế 2025 đạt 1.083 tỷ đồng, gấp đôi năm trước; năm 2026 tiếp tục tăng 38% lên 1.496 tỷ đồng. Ba yếu tố chính thúc đẩy kết quả này gồm giá bán urê trung bình 2025 dự kiến 10.989 đồng/kg (tăng 14% YoY), sản lượng NPK tăng 36% và chi phí khí đầu vào ổn định.
Đáng chú ý, chỉ riêng 6 tháng đầu năm, DPM đã tiêu thụ 125 nghìn tấn NPK, vượt 66% kế hoạch năm, cho thấy đà mở rộng thị phần. Dòng tiền của công ty cũng rất khỏe: tiền mặt ròng 8,5 nghìn tỷ đồng, tương đương 72% vốn chủ sở hữu, tạo dư địa cho cổ tức tiền mặt đều đặn. Vietcap nâng giá mục tiêu cổ phiếu DPM lên 29.000 đồng, khuyến nghị Khả quan. Với P/E dự phóng 2026 khoảng 15 lần và PEG 0,7, cổ phiếu vẫn hấp dẫn nếu so với tốc độ tăng trưởng EPS dự báo 23%/năm giai đoạn 2026–2028.
Không kém phần nổi bật, nhà sản xuất urê lớn thứ hai Việt Nam là DCM hiện sở hữu công suất 800.000 tấn urê/năm và 660.000 tấn NPK. Vietcap dự báo lợi nhuận sau thuế 2025 đạt 2.039 tỷ đồng, tăng 44% so với 2024 và 2026 tiếp tục tăng 24% lên 2.528 tỷ đồng.
Kết quả này đến từ giá bán urê trung bình 2025 ước 10.716 đồng/kg, cao hơn 10% so với dự báo trước, cộng với hiệu suất nhà máy NPK được cải thiện và chi phí khí giảm. Nhờ vậy, biên lợi nhuận gộp có thể duy trì trên 24%.
Vietcap nâng giá mục tiêu DCM lên 46.600 đồng, khuyến nghị Mua. Định giá P/E dự phóng 2026 chỉ 9 lần, thấp hơn 24% so với mức trung bình 5 năm của chính công ty và của ngành, trong khi EV/EBITDA chỉ 4,1 lần. Công ty cũng duy trì mức cổ tức tiền mặt ổn định 2.000 đồng/cổ phiếu, tương ứng lợi suất 5%/năm.
Tổng hòa các yếu tố cung cầu toàn cầu, chính sách thương mại quốc tế và lợi thế thuế trong nước cho thấy ngành phân bón Việt Nam đang ở vị thế thuận lợi ít nhất trong trung hạn. Giá urê thế giới dù dự báo giảm nhẹ năm 2026 vẫn ở mức cao so với giai đoạn 2015–2024, đảm bảo biên lợi nhuận cho các nhà sản xuất. DPM và DCM, với thị phần lần lượt khoảng 35% và 32%, tài chính lành mạnh và chính sách cổ tức hấp dẫn, trở thành những cái tên dẫn dắt và cũng là điểm đến đầu tư nổi bật của thị trường chứng khoán.
Tuy vậy, rủi ro không thể bỏ qua. Trong đó, giá khí đầu vào vốn là yếu tố chi phí quan trọng có thể tăng nếu thị trường năng lượng biến động. Việc xung đột Nga–Ukraine kết thúc sớm hoặc Trung Quốc nới hạn ngạch xuất khẩu hơn dự kiến cũng có thể tạo áp lực giảm giá. Dù thế, các biện pháp như giá sàn xuất khẩu của Trung Quốc và thuế nhập khẩu gia tăng từ EU được kỳ vọng sẽ hạn chế kịch bản giảm sâu.