Cổ nhân dạy: Không có nghề nào trải hoa hồng, chỉ có người đủ kiên trì mới hái được quả ngọt

Rủi ro là điều luôn có thật trong mọi con đường mưu sinh

“Đi buôn lỗ vốn, làm ruộng mất mùa” là một câu tục ngữ giản dị, nhưng chứa đựng cái nhìn rất thực tế của người Việt xưa về con đường mưu sinh. Câu này không nhằm gieo bi quan, mà là một cách thừa nhận chân thật rằng, dù làm nghề gì đi nữa, buôn bán hay nông nghiệp, thì cũng đều có thể gặp phải rủi ro, thất bại và tổn thất.

Người đi buôn vốn tưởng là nhanh lời, dễ đổi đời, nhưng chỉ một lô hàng ế, một chuyến chở xa gặp rủi ro cũng có thể khiến trắng tay. Người làm ruộng thì dãi nắng dầm sương, chăm cây chăm đất cả mùa, đến ngày thu hoạch lại có thể mất trắng chỉ vì một cơn mưa lớn, hạn hán hay sâu bệnh. Cuộc mưu sinh chưa bao giờ là đường thẳng, và không có một con đường kiếm sống nào hoàn toàn an toàn.

Tục ngữ này không trách ai, cũng không cổ vũ từ bỏ, mà chỉ nhắc người làm ăn một điều quan trọng: làm nghề gì cũng phải hiểu nghề, phải lường trước rủi ro, phải biết chấp nhận sự không hoàn hảo của cuộc sống để đi tiếp. Không có nghề “dễ ăn” và thành công không bao giờ là kết quả của may rủi đơn thuần.

Làm ăn bền phải chuẩn bị tinh thần cho những mùa không may

Trong kinh doanh hiện đại, câu chuyện “lỗ vốn” hay “mất mùa” vẫn lặp lại mỗi ngày, chỉ dưới những hình thức mới. Người mở cửa hàng có thể gặp phải tháng vắng khách, sản phẩm tung ra thị trường không được đón nhận, vốn đầu tư rót vào dự án nhưng kế hoạch thất bại vì thị trường đổi chiều. Tất cả những điều đó đều là “mất mùa” kiểu mới.

Điều quan trọng là người làm ăn cần rèn cho mình tư duy chủ động đối mặt với rủi ro, chứ không né tránh hay phủ nhận. Muốn vậy, họ phải chuẩn bị từ đầu một tâm thế không ảo tưởng. Kinh doanh không giống trò may rủi. Nó là một cuộc chơi dài hơi, mà người thắng là người hiểu mình có thể thua và vẫn còn cách gượng dậy.

Tư duy này không chỉ giúp doanh nhân bình tĩnh trước biến động, mà còn khiến họ biết tính toán kỹ hơn. Họ học cách phân bổ vốn, không “tất tay” vào một phương án duy nhất. Họ học cách theo dõi thị trường, đo lường phản ứng, điều chỉnh kế hoạch và luôn dự phòng một đường lui. Nhờ đó, khi rủi ro thật sự xảy ra, họ không ngã đau đến mức không thể đứng lên.

Người thành công là người dám kiên trì đi tới cùng dù đã từng thua lỗ

Người xưa nói “đi buôn lỗ vốn, làm ruộng mất mùa” không phải để ai đó buông xuôi, mà là để nhắc ta rằng: thua lỗ là một phần tự nhiên trong hành trình làm ăn, đừng xem đó là dấu chấm hết. Có những người từng thất bại, từng trắng tay, nhưng rồi từ chính trải nghiệm ấy, họ rút ra bài học, làm lại từ đầu và đi được xa hơn.

Trong đầu tư hay kinh doanh hiện đại, nguyên tắc ấy vẫn còn nguyên giá trị. Thị trường có thể lên xuống, kế hoạch có thể sai, dự báo có thể lệch. Nhưng nếu bạn giữ được cái đầu tỉnh táo, lòng kiên trì và sự linh hoạt để thích ứng, thì mỗi lần “lỗ vốn” hay “mất mùa” chỉ là một chương trong cuốn sách dài của thành công.

Người làm ruộng ngày nay đã học cách theo dõi thời tiết, đầu tư giống mới, học hỏi kỹ thuật để giảm rủi ro mất mùa. Người kinh doanh cũng vậy, họ học cách quản trị rủi ro, chia nhỏ đầu tư, lắng nghe khách hàng và phân tích số liệu để giảm thiểu thất bại. Điều khác biệt giữa người đi tới cùng và người dừng lại giữa đường chính là ai chấp nhận bài học từ thua lỗ để bước tiếp, ai thì để thất bại làm mình chùn chân.

Và sau tất cả, điều đáng sợ nhất không phải là thua lỗ, mà là đánh mất tinh thần vươn lên sau mỗi lần ngã.