Cổ nhân dạy: Dẫn người đi đúng lối, còn hơn cho bạc đầy tay

Giúp mãi cũng mòn lòng, người nhận mãi dễ sinh ỷ lại

Từ xa xưa, ông bà ta đã dạy rằng: “Cho nhau vàng không bằng trỏ đàng đi buôn”. Đây không chỉ là một câu nói về sự hỗ trợ giữa người với người, mà còn là một bài học sâu sắc về cách giúp đúng và giúp lâu dài.

Khi một người rơi vào hoàn cảnh khó khăn, việc giúp đỡ tức thời như cho tiền, hỗ trợ vật chất, có thể giúp họ vượt qua một giai đoạn. Tuy nhiên, nếu sự giúp đỡ ấy cứ lặp lại mà không đi kèm với việc hướng dẫn họ cách tự vươn lên, tự tìm hướng đi, thì vô tình nó lại khiến người nhận sinh ra tâm lý ỷ lại, phụ thuộc. Họ sẽ quen với việc được “cho vàng” mà không còn động lực để tự mình “đi buôn”.

Đó là điều đáng lo nhất. Một người càng được giúp quá mức, càng dễ mất đi tinh thần tự lập. Họ bắt đầu tin rằng luôn có ai đó sẽ “giải cứu” mình khi cần. Và cứ thế, khả năng đối diện với khó khăn bị bào mòn, ý chí tự lực bị thui chột. Họ sống trong vùng an toàn do người khác dựng lên, mà không hề biết rằng chính điều đó đang hủy hoại tương lai của mình một cách âm thầm.

Người xưa đã thấy rõ điều đó nên mới dạy rằng: giúp bằng cách chỉ đường, hướng lối mới là cái giúp bền vững. Cho của chỉ tốt trong một lúc. Nhưng cho định hướng, cho kỹ năng, giúp người khác tự làm ra của cải mới là hành động nhân văn và hiệu quả lâu dài.

Trong làm ăn: người thành công là người biết tự đi trên đôi chân của mình

Câu tục ngữ này, nếu áp dụng vào kinh doanh, lại càng đúng hơn bao giờ hết. Trong giới khởi nghiệp, có rất nhiều người bắt đầu với số vốn đi vay, với những sự hỗ trợ từ bạn bè, người thân. Điều đó không sai. Nhưng nếu sau một thời gian mà vẫn trông đợi người khác tiếp tục “bơm” tiền, gỡ khó, hỗ trợ ý tưởng… thì rõ ràng bản thân họ chưa trưởng thành trong tư duy làm ăn.

Một người làm kinh doanh thật sự sẽ trân trọng sự giúp đỡ ban đầu, nhưng quan trọng hơn, họ phải biết chuyển hóa sự giúp đỡ ấy thành động lực để tự đi tiếp. Họ không chờ ai cầm tay chỉ việc mãi. Họ hiểu rằng: chỉ cần ai đó trỏ cho mình một con đường đúng, việc bước đi là trách nhiệm của mình.

Thực tế cho thấy, trong rất nhiều trường hợp, một lời khuyên đúng lúc, một định hướng phù hợp, một kinh nghiệm chia sẻ chân thành, đôi khi còn quý giá hơn cả tiền bạc. Nhưng điều kiện để giá trị ấy phát huy là người được hướng dẫn phải chủ động tiếp nhận và nỗ lực đi tiếp, chứ không ngồi chờ tiếp tục được "trao vàng".

Giới kinh doanh rất thực tế. Họ hiểu rằng: nguồn lực dù lớn đến mấy cũng không cứu được một người không có ý chí tự lập. Trái lại, chỉ cần người đó có khát vọng vươn lên và biết nắm lấy cơ hội, thì một cú hích nhỏ cũng đủ để thay đổi cả sự nghiệp.

Chia sẻ cơ hội là quý, nhưng biết nắm lấy mới là bước khởi đầu của thành công

Trong cuộc sống hiện đại, có rất nhiều người sẵn lòng “trỏ đàng” cho người khác đi buôn, họ chia sẻ kinh nghiệm, gợi mở cơ hội, dẫn dắt người mới vào một ngành nghề. Nhưng điều đáng tiếc là không phải ai cũng biết trân trọng cơ hội ấy.

Có người sau khi được giúp chỉ coi đó là may mắn, rồi tiếp tục chờ lần giúp tiếp theo. Họ không học hỏi, không tích lũy, không cải thiện bản thân. Họ muốn có kết quả mà không muốn nỗ lực. Điều đó lý giải vì sao nhiều người được trao cơ hội tốt, nhưng vẫn thất bại, bởi họ không có ý chí đồng hành với cơ hội.

Ngược lại, có những người chỉ cần được gợi ý một lần, được hướng dẫn một bước, họ lập tức biến đó thành đòn bẩy để phát triển, học hỏi không ngừng, lao vào thực chiến, vấp ngã rồi đứng dậy. Chính họ mới là người tận dụng trọn vẹn ý nghĩa của việc “trỏ đàng”.

Cho nên, trách nhiệm không chỉ nằm ở người giúp, mà nằm ở người được giúp. Khi ai đó trao cho mình một hướng đi, một gợi ý đúng lúc, hãy hiểu đó là sự tin tưởng, là cơ hội quý. Còn việc bước tiếp thế nào, xây dựng ra sao là quyết định của chính mình.