Chiều đầu tuần, khu tái định cư Bình Khánh (phường Bình Khánh, Quận 2, TP. HCM) không mấy người qua lại. Riêng block C giáp đường Mai Chí Thọ, kế bên khu chung cư New City có mấy sạp hàng trái cây, vài chiếc ghế nhựa cho khách uống cà phê, dừa tươi hóng gió.
 |
| Đường vào khu tái định cư vắng vẻ |
Chị Lan, 35 tuổi, chủ một sạp trái cây nhỏ thuê một căn hộ trong khu tái định cư được khoảng 3 năm nay. Giá thuê một căn 2 phòng ngủ, diện tích 76 m2 ban đầu là 8 triệu đồng/tháng, hiện đã tăng thêm 1 triệu đồng. Với mức chi phí như vậy, cộng thêm việc không có dân cư sinh sống khiến thu nhập ngày càng bèo bọt.
Khi bắt đầu thuê nhà ở đây 3 năm trước, chị tính toán khu tái định cư gần trung tâm, lại thấy nhiều nhà cao tầng nên nghĩ dân sẽ ở đông, nhu cầu nhiều. Tuy nhiên khi mở bán, khách hàng chủ yếu là các công nhân, người lao động làm thuê quanh dự án và người dân vùng ngoài.
Khu tái định cư Bình Khánh tại phường Bình Khánh, Quận 2 có diện tích 38,4 ha, tương đương khoảng 5.000 căn hộ nằm trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm, bên cạnh tuyến đường xương sống Mai Chí Thọ. Dự án có ba khu, gồm khu 30,2 ha Bình Khánh có 4.216 căn hộ, khu 38,4 ha Bình Khánh có 6.220 căn hộ, khu 17,3 ha An Phú - Bình Khánh có 1.844 căn. Đây chỉ là một phần trong chương trình 12.500 căn hộ tái định cư của Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
 |
| Toàn cảnh Khu tái định cư Bình Khánh |
Hoàn thành cơ bản vào cuối năm 2014, các chủ đầu tư đã bàn giao 1.080 căn hộ cho Ban Quản lý đầu tư xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm và Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích Quận 2 để đưa vào sử dụng.
Còn lại, theo báo cáo từ Sở Xây dựng TP. HCM, 3.790 căn hộ trong quỹ nhà tái định cư còn tồn đọng, không có người ở do phần lớn người dân lựa chọn phương thức nhận tiền và tự lo chỗ ở mới.
Những "cú lắc đầu" của doanh nghiệp
Vào đầu năm 2018, TP. HCM đã có kế hoạch tổ chức bán đấu giá số căn hộ tồn đọng này với giá bình quân hơn 2,3 tỷ đồng/căn. Tuy nhiên, không có người đăng ký mua căn hộ nên phiên đấu giá không diễn ra theo dự kiến.
Đến đầu tháng 11/2018, 3.790 căn hộ thuộc khu tái định cư này lại tiếp tục được đề nghị đem ra đấu giá lần 2.
 |
| Định vị Khu tái định cư Bình Khánh trên Google map |
Trên cơ sở thẩm định giá theo giá thị trường vào thời điểm tháng 07/2018, Sở Tài chính đã báo cáo kiến nghị UBND thành xem xét, phê duyệt phương án giá trị quyền sử dụng đất và công trình xây dựng trên đất với tổng giá trị khoảng 9.936 tỷ đồng.
Theo quy định, doanh nghiệp khi tham gia đấu giá phải ký quỹ 20% giá khởi điểm. Nếu đơn vị trúng đấu giá thì trong vòng 1 tháng phải nộp 50% giá trị trúng đấu giá, 50% còn lại nộp trong vòng 90 ngày. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có danh nghiệp nào lên tiếng.
Ông Trần Khánh Quang, một chuyên gia bất động sản cho rằng, nguyên nhân chủ yếu khiến không doanh nghiệp nào tham gia đấu giá là bài toán tài chính. Với mức ký quỹ 20%, đơn vị tham gia đấu giá phải bỏ ra hơn 1.800 tỷ đồng, rồi 03 tháng sau phải nộp ít nhất khoảng gần 7.000 tỷ đồng nữa là điều không dễ với hầu hết các doanh nghiệp bất động sản hiện nay. Mặt khác, mức giá cho nhà tái định cư như vậy là khá cao, tương đương với nhiều dự án căn hộ thương mại.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất đông sản TP.HCM (HoREA) cho biết, với mức đấu giá lên đến 10.000 tỷ đồng, rất khó để có một doanh nghiệp nào có thể đứng ra mua hết số lượng căn hộ chung cư này. Thay vào đó, nên chia 3.790 căn tái định cư này thành bốn gói nhỏ khác nhau trong đó, có ba gói dành cho doanh nghiệp với khoảng 1.000 căn hộ mỗi gói. Số 790 căn còn lại sẽ được bán đấu giá lẻ từng người dân được tham gia mua.
 |
| Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất đông sản TP.HCM (HoREA) |
“Nếu chia nhỏ như vậy thì doanh nghiệp sẽ có khả năng tiếp cận hơn. Còn những người dân họ có nhu cầu mua nhà ở quận 2 cũng có thể tham gia đấu giá”, ông Châu nói.
Trả lời báo giới, ông Phạm Văn Sỹ, Giám đốc Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản (Sở Tư pháp TP. HCM) cho biết, thành phố đã có chủ trương bán theo cụm và không chia nhỏ, chỉ khi không bán được mới có thể bán theo từng khối nhà. Với phương thức bán trọn gói hiện nay có thể sẽ giúp thành phố một lần thu được nguồn vốn lớn để dùng vào các chương trình trọng điểm khác thay vì bán lẻ sẽ phải thu quanh năm.
Tuy nhiên, ông Sỹ cũng cho rằng, con số bán đấu giá lên đến gần 10.000 tỷ đồng cũng có thể là nguyên nhân khiến doanh nghiệp còn ngần ngại, không đăng ký tham gia. Do đó, ông ủng hộ quan điểm bán lẻ căn hộ cho cả doanh nghiệp và người dân được tham gia.
Vì sao dân không mặn mà?
Bàn về câu chuyện tại sao dân không mặn mà với nhà tái định cư, Tiến sĩ Phạm Sỹ Liêm - Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, chính sách xây nhà tái định cư cho những hộ dân bị thu hồi đất dự án là điều tốt, tuy nhiên, biện pháp này chưa thực sự đem lại hiệu quả và cần có hướng giải quyết khác nhằm hạn chế tình trạng các khu nhà tái định cư không có người ở.
 |
| Tiến sĩ Phạm Sỹ Liêm |
Theo quan điểm của Tiến sĩ Liêm, các khu tái định cư hiện nay được xây dựng theo kiểu "bao cấp", nghĩa là Nhà nước bỏ tiền để thi công, khi xây xong dù chất lượng ra sao vẫn được nghiệm thu và đưa vào sử dụng. Thêm vào đó, do không được giám sát chặt chẽ nên chất lượng của các dự án này không được chú trọng, nhiều nơi đưa vào sử dụng chưa lâu đã có các dấu hiệu xuống cấp như thấm dột, có các vết nứt trên tường… Ngoài ra, vị trí của một số khu tái định cư nằm ở những nơi không thuận lợi, ở khu vực đất đai rẻ, hay cơ sở hạ tầng và các dịch vụ tiện ích quá thiếu thốn. Việc bố trí nhà tái định cư không phù hợp với điều kiện sinh hoạt của các hộ thuộc diện di dân là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nhiều khu nhà bị bỏ hoang như hiện nay.
Để xảy ra những tồn tại, bất cập này, phía Bộ Xây dựng cũng cho biết, bên cạnh những khó khăn, vướng mắc do chưa có văn bản pháp luật quy định riêng về quản lý, vận hành và sử dụng quỹ nhà tái định cư hay việc bầu Ban Quản trị nhà chung cư còn rất ít, trong khi đó việc thu kinh phí đóng góp theo quy định của người dân còn hạn chế, nên đã gây khó khăn cho công tác duy tu, sửa chữa quỹ nhà tái định cư… Ngoài ra, do yêu cầu cấp bách cần phải giải quyết bố trí nhà tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng thực hiện các dự án trọng điểm của thành phố, nhiều dự án chưa hoàn chỉnh hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội (gồm nhà trẻ, trường mẫu giáo, trạm y tế công lập…) đã phải bố trí cho các hộ dân vào ở; một số khu tái định cư được xây dựng đã quá lâu do chưa tính đủ diện tích để phục vụ sinh hoạt cộng đồng, để xe… cũng ảnh hưởng đến điều kiện sinh hoạt, gây bức xúc cho các hộ dân khi chuyển đến ăn ở lâu dài.
Tuy nhiên, Thủ Thiêm là một khu vực có vị trí thuận tiện tại Quận 2, không phải khu tái định cư được xây ở ngoại thành... Vậy điều gì khiến cả ngàn căn hộ nơi này trở thành hoang vắng giữa lòng đại đô thị?
Quân Vương
Phiên bản di động