Chuyện ít biết về nhà đồng sáng lập thứ 3 của Apple

Ông Ronald Wayne

Sở hữu 10% cổ phần Apple bây giờ dường như là giấc mơ. Song cách đây nhiều năm, có một người đàn ông từ chối cơ hội vàng. Đó là ông Ronald Wayne, nhà đồng sáng lập thứ ba nhưng ít được nhắc đến của Apple.

Dù không nổi tiếng như Steve Jobs hay Steve Wozniak nhưng Ron Wayne vẫn là một trong 3 người sáng lập ra Apple vào thập niên 1970.

Vào một ngày tháng 4 năm 1976, Steve Jobs, Steve Wozniak và người đàn ông bí ẩn thứ 3 tên là Ronald Wayne đã đồng sáng lập nên công ty máy tính Apple (Apple Computer Company). Quyền sở hữu công ty khi đó được chia cho 3 người, Wozniak và Jobs mỗi người nắm giữ 45% cổ phần và Wayne nắm giữ 10% cổ phần công ty.

Thỏa thuận lập doanh nghiệp với chữ ký của ba người: Ông Steve Wozniak, Steve Jobs và Ronald Wayne

Vì lớn tuổi hơn, ông Wayne cùng hai nhà đồng sáng lập Steve Wozniak và Steve Jobs, lần lượt 21 và 25 tuổi ở thời điểm đó, cung cấp cho Apple “sự giám sát thành niên”. Ông Wayne giám sát tài liệu kỹ thuật và cơ khí của Apple để đổi lấy 10% cổ phần trong doanh nghiệp.

Ngày 1/4/1976, ông Wayne viết thỏa thuận nêu rõ trách nhiệm của mỗi người trong bộ ba sáng lập Apple, chính thức hóa vai trò của mình trong công ty. Ông cũng là người vẽ logo đầu tiên của Apple. Logo được sử dụng chưa đầy một năm trước khi được thay thế bằng biểu tượng quả táo cắn dở cho đến hôm nay.

Tuy nhiên, chỉ 12 ngày ngắn ngủi sau khi thành lập Apple, Wayne đã bán toàn bộ cổ phần của mình cho Wozniak với giá 800 USD và tên của ông bị xóa khỏi danh sách các nhà sáng lập Apple. Ngày nay, Apple đã trở thành thương hiệu toàn cầu với trị giá khoảng 690 tỷ USD.

Hai nhà sáng lập nổi tiếng của Apple: Steve Jobs và Steve Wozniak

Đây có lẽ là quyết định sai lầm. Ngày nay, 10% cổ phần Apple có giá hơn 95 tỉ USD. Khối tài sản trên có thể giúp ông Wayne có tên trong danh sách những người giàu nhất hành tinh.

Song ngạc nhiên là ông Wayne không hối hận về quyết định của mình, chủ yếu là vì ông hiểu mình khó lòng phát triển mạnh tại Apple. “Tôi có thể phải ở trong bộ phận tài liệu trong 20 năm tới”, ông kể lại với trang Business Insider. Ông nói thêm mình đã cảm thấy lạc lõng, như ông đang “đứng trong bóng tối của những người khổng lồ hiểu biết”.

Một trong các món đồ từng được nhà đấu giá Christie's đưa ra đấu giá: Chiếc máy tính Apple-1 nguyên bản thuộc sở hữu của ông Ted Perry

Wayne còn chia sẻ thêm trên CNN: "Điều mà phần lớn mọi người đều biết là tôi tham gia ngay từ đầu, và rồi ra đi. Nhưng cái họ không biết là tôi có lý do thực sự cho việc đó. Tôi chưa bao giờ hối hận cả".

Điều nhà sáng lập thứ ba của Apple hối tiếc nhất không phải là quyết định rời đi, mà là quyết định bán hợp đồng gốc của mình trong Apple hồi năm 1976. Ông từng giữ hợp đồng này nhiều năm, song đến đầu thập niên 1990, ông bán nó với giá 500 USD. Năm 2011, bản hợp đồng nói trên đấu giá được đến 1,59 triệu USD.