Chuyển đổi trồng cây ăn trái, cây công nghiệp sang dược liệu quý, người dân Tây Ninh ngày càng no ấm

Làm giàu nhờ mạnh dạn chuyển đổi cây trồng

Tây Ninh vốn được biết đến với lợi thế đất đai màu mỡ, khí hậu ôn hòa, phù hợp cho phát triển nhiều loại cây trồng. Những năm gần đây, địa phương này đang đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp theo hướng đa dạng hóa và bền vững, trong đó trồng cây dược liệu trở thành một hướng đi tiềm năng, bắt kịp xu thế tiêu dùng xanh và nhu cầu chăm sóc sức khỏe bằng sản phẩm tự nhiên.

Tại xã Tân Biên, cây kim tiền thảo được trồng rộng rãi trên các cánh đồng, mang lại thu nhập cao gấp ba lần so với các loại hoa màu truyền thống. Loài cây này có tác dụng hỗ trợ điều trị sỏi thận, dễ canh tác, chịu hạn tốt và thích hợp với điều kiện đất đai địa phương. Tuy nhiên, đầu ra của sản phẩm vẫn phụ thuộc nhiều vào thương lái và biến động giá thị trường.

Để khắc phục khó khăn này, ngành nông nghiệp tỉnh đang đẩy mạnh các chương trình cấp mã số vùng trồng, khuyến khích sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, kết hợp chuyển đổi số và xây dựng “nông thôn mới thông minh”. Những chính sách này giúp nông dân tiếp cận công nghệ cao, nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm dược liệu, hướng đến xuất khẩu trong tương lai gần.

Cùng với kim tiền thảo, trinh nữ hoàng cung đang trở thành “thần dược” giúp nông dân Tây Ninh đổi đời. Hơn 20 năm trước, nơi đây chỉ lác đác vài hộ trồng thử nghiệm, nhưng nay toàn xã đã có hơn 10 hộ chuyên canh với tổng diện tích trên 15 ha, thu nhập ổn định và cao hơn hẳn so với cây lúa hay mì.

Gia đình anh Nguyễn Văn Minh (xã Tân Phong cũ, nay là xã Tân Phú) là một trong những hộ đi đầu. Anh cho biết: “Trước đây trồng lúa bấp bênh, giờ chuyển sang trinh nữ hoàng cung, vốn đầu tư khoảng 100 triệu đồng/ha nhưng thu nhập cao hơn trồng cao su, mì gấp nhiều lần”. Với thời gian thu hoạch chỉ sau 35 ngày và cho sản lượng đều mỗi tháng, người trồng có thể đạt thu nhập lên đến 70 triệu đồng/ha/tháng khi cây bước vào giai đoạn cho lá ổn định.

Tương tự, hộ anh Đỗ Hồng Ân cũng ghi dấu thành công nhờ trồng giống cây này. Anh kể, trước kia chuyên canh lúa, rồi trồng mì, trồng cao su, nhưng hiệu quả thấp. Từ khi chuyển sang trinh nữ hoàng cung, cuộc sống gia đình thay đổi hẳn. Giống cây này không kén đất, dễ trồng, sau hơn một tháng có thể thu hoạch, phơi lá khô bán ngay tại ruộng cho thương lái với giá ổn định từ 5.000 – 6.000 đồng/củ giống.

Không dừng lại ở những loài dược liệu truyền thống, Tây Ninh còn tiên phong phát triển các loại nấm dược liệu quý hiếm, trong đó nổi bật là nấm vân chi đỏ do ông Trần Anh Vũ, hội viên Hội Nông dân phường Bình Minh, nghiên cứu và trồng thành công.

Bắt đầu từ năm 2020, ông Vũ tận dụng nhà xưởng sẵn có để thử nghiệm mô hình trồng nấm vân chi đỏ – loại nấm dược liệu có giá trị cao gấp nhiều lần so với nấm ăn thông thường. Thay vì phụ thuộc vào nguồn giống bên ngoài, ông tự chủ sản xuất giống cấp 1, cấp 2, giúp giảm chi phí đầu vào 30–50% và kiểm soát chất lượng tốt hơn.

“Chúng tôi tận dụng nguyên liệu địa phương như mùn cưa, thân cây mì, kết hợp hệ thống điện mặt trời để tiết kiệm chi phí vận hành. Nhờ vậy, mô hình vừa thân thiện môi trường, vừa đảm bảo hiệu quả kinh tế,” ông Vũ chia sẻ.

Với năng suất 15–20kg nấm khô từ 1.000 bịch phôi sau 4 tháng, giá bán cao hơn 3–10 lần so với nấm bào ngư, mô hình mang lại lợi nhuận trên 28 triệu đồng/tháng sau khi trừ chi phí. Dù quy mô còn khiêm tốn (1.000–3.000 bịch phôi/tháng), tiềm năng mở rộng rất lớn, nhất là khi thị trường dược liệu trong nước đang phát triển mạnh.

Hướng tới nền nông nghiệp xanh và giá trị gia tăng cao

Không chỉ dừng ở sản phẩm thô, người dân còn hướng đến chế biến sâu như sản xuất trà nấm, cao nấm và bột nấm vân chi đỏ, chuẩn bị hồ sơ tham gia chương trình OCOP Tây Ninh.

Những mô hình này không chỉ giúp nông dân tăng thu nhập mà còn mở ra hướng phát triển nông nghiệp hữu cơ, gắn với thương hiệu dược liệu đặc sản Tây Ninh.

Theo lãnh đạo Hội Nông dân phường Bình Minh: “Mô hình trồng nấm vân chi đỏ của ông Vũ là minh chứng rõ nét cho tinh thần dám nghĩ dám làm của nông dân Tây Ninh. Đây là hướng đi bền vững, góp phần phát triển nông nghiệp sạch, tạo việc làm cho người dân và nâng cao giá trị dược liệu trong nước”.

Từ những mô hình trồng kim tiền thảo, trinh nữ hoàng cung đến nấm vân chi đỏ, có thể thấy Tây Ninh đang đi đúng hướng khi biến dược liệu thành “mũi nhọn kinh tế” mới. Với sự hỗ trợ từ chính quyền, nông dân không chỉ thoát nghèo mà còn làm giàu trên chính mảnh đất quê hương.

Tương lai, Tây Ninh có thể trở thành trung tâm dược liệu phía Nam, nơi hội tụ nông nghiệp công nghệ cao, sản phẩm sạch và thương hiệu OCOP uy tín, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế xanh, bền vững.