Chứng khoán Việt Nam tiến thêm một bước trong lộ trình nâng hạng: CCP dự kiến vận hành từ quý I/2027

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) vừa chính thức công bố kế hoạch triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) đối với thị trường chứng khoán cơ sở – một trong những yếu tố kỹ thuật quan trọng trong lộ trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên nhóm thị trường mới nổi.

Theo kế hoạch, từ quý III/2025 đến quý I/2026, UBCKNN sẽ phối hợp cùng Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) và các bên liên quan chuẩn bị thành lập công ty con của VSDC để thực hiện chức năng CCP. Trong suốt năm 2026, công tác chuẩn bị vận hành hệ thống CCP sẽ được triển khai đồng bộ và dự kiến muộn nhất đến quý I/2027, cơ chế này sẽ chính thức đi vào hoạt động.

Cùng với việc chuẩn bị vận hành CCP, các văn bản pháp lý hướng dẫn cũng đang được xây dựng và điều chỉnh. Cụ thể, UBCKNN sẽ phối hợp với VSDC để dự kiến ban hành thông tư thay thế Thông tư số 119/2020/TT-BTC (về hoạt động đăng ký, lưu ký và thanh toán chứng khoán) trong giai đoạn quý I–II/2026. Đồng thời, từ quý III/2025 đến quý IV/2026, Cục Quản lý Kế toán và Kiểm toán sẽ cùng phối hợp với UBCKNN và VSDC xây dựng thông tư thay thế Thông tư 89/2019/TT-BTC, hướng dẫn kế toán cho các nghiệp vụ phát sinh từ việc áp dụng CCP.

Việc triển khai cơ chế CCP được đánh giá là một bước tiến có tính đột phá trong quá trình hoàn thiện hạ tầng thị trường và đáp ứng các tiêu chuẩn nâng hạng mà các tổ chức quốc tế như FTSE Russell và MSCI đưa ra. Tại hội thảo “Nâng cao nhận thức nhà đầu tư hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán” diễn ra sáng 17/7, ông Bùi Hoàng Hải – Phó Chủ tịch UBCKNN – cho biết Việt Nam đã đáp ứng phần lớn các tiêu chí nâng hạng của FTSE Russell. Tuy nhiên, quyết định nâng hạng vẫn phụ thuộc vào trải nghiệm thực tế và đánh giá chủ quan từ phía nhà đầu tư nước ngoài.

Theo ông Hải, UBCKNN thường xuyên trao đổi trực tiếp với các quỹ đầu tư nước ngoài và nhận được phản hồi tích cực đối với những nỗ lực cải cách của Chính phủ và các cơ quan quản lý. Một ví dụ điển hình là việc áp dụng cơ chế giao dịch không cần ký quỹ trước (Non-Prefunding – NPF) đối với nhà đầu tư nước ngoài. Tính đến nay, đã có hàng trăm nghìn lệnh NPF được thực hiện, chiếm hơn 50% tổng số lệnh mua của khối ngoại. Tỷ lệ giao dịch thất bại rất thấp, và các trường hợp phát sinh đều được xử lý ổn thỏa thông qua cơ chế dự phòng.

Việc đưa cơ chế CCP vào vận hành sẽ nâng cao tính an toàn, minh bạch và hiệu quả thanh toán trên thị trường chứng khoán Việt Nam, đồng thời thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc hoàn thiện thể chế và hạ tầng tài chính quốc gia. Đây được xem là yếu tố cốt lõi tạo thêm niềm tin cho dòng vốn đầu tư dài hạn, đặc biệt là từ các tổ chức nước ngoài đang chờ đợi thị trường Việt Nam được nâng hạng trong thời gian tới.