Thông tư 03/2025: Cú hích pháp lý đưa chứng khoán Việt chạm ngưỡng nâng hạng
Thông tư 03/2025/TT-NHNN từ Ngân hàng Nhà nước chính thức có hiệu lực từ 16/6/2025, tháo gỡ vướng mắc pháp lý cho nhà đầu tư nước ngoài, mở đường cho thị trường chứng khoán Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu nâng hạng lên thị trường mới nổi theo chuẩn MSCI và FTSE Russell.
Ngày 18/5/2025, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã chính thức công bố Thông tư số 03/2025/TT-NHNN, ban hành ngày 29/4/2025, quy định chi tiết về việc mở và sử dụng tài khoản bằng đồng Việt Nam phục vụ hoạt động đầu tư gián tiếp của nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN).
Thông tư số 03/2025/TT-NHNN được kỳ vọng sẽ thay thế hoàn toàn Thông tư số 05/2014/TT-NHNN nhằm hiện thực hóa mục tiêu nâng hạng TTCK Việt Nam. Thông tư số 03/2025/TT-NHNN sẽ có hiệu lực kể từ ngày 16/6/2025, đánh dấu một bước đi cụ thể và quan trọng trong lộ trình cải cách để nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi.
Theo đánh giá từ các chuyên gia tại BSC Research, Thông tư mới đã giải quyết triệt để vướng mắc kéo dài liên quan đến việc mở tài khoản đầu tư gián tiếp, đồng thời đồng bộ với những thay đổi trong cơ chế giao dịch, lưu ký và công bố thông tin. Đây là một trong những điều kiện tiên quyết để đáp ứng các tiêu chí của các tổ chức xếp hạng như MSCI hay FTSE Russell.
Bên cạnh đó, Thông tư 03 cũng là một trong 7/9 giải pháp trọng tâm mà Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) và các bộ ngành đã triển khai tính đến thời điểm hiện tại, nằm trong kế hoạch hành động nâng hạng thị trường được công bố từ tháng 3/2025.
Tính đến giữa tháng 5/2025, Việt Nam đã hoàn tất 7/9 nhóm giải pháp then chốt phục vụ cho việc nâng hạng:
Chính sách pháp lý: Bao gồm mở room ngoại, sửa đổi quy định công bố thông tin, triển khai giải pháp NPF (Non-preferential Foreign ownership);
Thể chế & đối thoại: Thành lập nhóm đối thoại chính sách với NĐTNN, và sửa đổi quy trình mở tài khoản giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài;
Hạ tầng công nghệ: Vận hành hệ thống giao dịch KRX và triển khai STP (Straight-Through Processing) – giao dịch tiếp điện tử giữa công ty chứng khoán và ngân hàng lưu ký.
Đặc biệt, sự kiện vận hành hệ thống KRX từ tháng 5 đã giúp gia tăng đáng kể tốc độ khớp lệnh, độ minh bạch và khả năng hỗ trợ sản phẩm phái sinh, giao dịch T+0, bán khống có kiểm soát – những tiêu chí kỹ thuật bắt buộc trong bộ tiêu chuẩn của MSCI và FTSE Russell.
Theo kế hoạch, hai giải pháp còn lại trong bộ 9 nhiệm vụ cải cách sẽ được triển khai trong thời gian tới:
OTA (Omnibus Trading Account): Tài khoản giao dịch tổng, dự kiến được Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSDC) triển khai trước tháng 8/2025. Đây là cơ chế cực kỳ quan trọng nhằm giảm bớt gánh nặng thủ tục và tăng tính linh hoạt cho dòng vốn ngoại.
CCP (Central Counterparty Clearing House): Cơ chế bù trừ trung tâm, dự kiến vận hành trong năm 2026, giúp nâng cấp an toàn và hiệu quả thanh toán, tiến thêm một bước tới chuẩn mực của thị trường phát triển.
BSC Research cũng đã có sự so sánh thú vị khi đánh giá lộ trình cải cách hiện nay của Việt Nam đang khá tương đồng với những gì Saudi Arabia đã thực hiện trước khi được MSCI nâng hạng năm 2019. Với tốc độ triển khai chính sách quyết liệt, cùng sự phối hợp nhịp nhàng giữa Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước và UBCKNN, Việt Nam được kỳ vọng sẽ lọt vào danh sách theo dõi nâng hạng (Watch List) của MSCI trong tháng 6/2025, và có thể được FTSE Russell công bố nâng hạng chính thức trong tháng 9 tới.