Chiến lược “ngồi mát ăn bát vàng” - sống bằng cổ tức có khả thi?
Ý tưởng sống bằng cổ tức được nhiều nhà đầu tư quan tâm vì hấp dẫn và hứa hẹn nhưng hiện tại ở Việt Nam vẫn đòi hỏi vốn lớn cùng sự kiên nhẫn dài hạn.
Trong giới đầu tư, cổ tức luôn được xem là “quả ngọt” đều đặn mà doanh nghiệp dành cho cổ đông. Với nhiều người, đặc biệt là những nhà đầu tư dài hạn, mục tiêu không phải là “lướt sóng” kiếm lời nhanh, mà là xây dựng một dòng tiền thụ động ổn định từ cổ tức, giống như việc “ngồi mát ăn bát vàng”. Nhưng liệu ở thị trường Việt Nam, chiến lược này có thực sự khả thi?
Cổ tức chính là phần lợi nhuận doanh nghiệp chia cho cổ đông sau một năm kinh doanh, có thể dưới dạng tiền mặt hoặc cổ phiếu. Nếu là tiền mặt, cổ đông sẽ nhận khoản thu nhập định kỳ như lương hưu. Nếu là cổ phiếu, số lượng cổ phần tăng lên, tạo tiềm năng lợi nhuận lâu dài.
Ở các thị trường phát triển như Mỹ, đã hình thành cả nhóm doanh nghiệp mang tên Dividend Aristocrats - những công ty có truyền thống tăng cổ tức đều đặn suốt hơn 25 năm. Nhiều nhà đầu tư phương Tây thậm chí có thể nghỉ hưu sớm và sống chỉ nhờ dòng tiền cổ tức.
Cần đầu tư bao nhiêu tiền mới đủ để sống nhờ cổ tức?
Thực tế ở Việt Nam, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã duy trì thói quen chi trả cổ tức khá đều đặn trong nhiều năm. Những lĩnh vực như điện lực, cấp thoát nước, ngân hàng hay viễn thông... thường có tỷ lệ chia cổ tức tương đối hấp dẫn, dao động từ 4 - 10%/năm.
Nếu so sánh với lãi suất gửi tiết kiệm, mức này hoàn toàn cạnh tranh, chưa kể cổ phiếu còn có khả năng tăng giá theo thời gian. Chẳng hạn, một công ty điện lực chi trả cổ tức tiền mặt 2.000 đồng/cổ phiếu, trong khi giá cổ phiếu ở mức 40.000 đồng, tương ứng tỷ suất 5%. Với khoản đầu tư 1 tỷ đồng, nhà đầu tư có thể đều đặn thu về khoảng 50 triệu đồng mỗi năm, một con số không hề nhỏ.
Tuy nhiên, để “sống bằng cổ tức” - tức là coi đó là nguồn thu nhập chính, câu chuyện lại khác. Giả sử một người mong muốn có 20 triệu đồng/tháng (240 triệu đồng/năm) từ cổ tức, với mức lợi suất trung bình 6%/năm, họ cần tới 4 tỷ đồng vốn đầu tư.
Nếu kỳ vọng thu nhập 50 triệu đồng/tháng, con số vốn phải lên đến khoảng 10 tỷ đồng. Đây không phải là số vốn dễ đạt được trong ngắn hạn, nhưng với sự tích lũy và chiến lược đúng đắn, nhiều người hoàn toàn có thể hướng tới mục tiêu này.
Ưu điểm, nhược điểm của con đường “ngồi mát ăn bát vàng”
Có thể thấy, ưu điểm rõ rệt nhất của việc đầu tư cổ tức chính là tạo dòng tiền thụ động ổn định. Nhà đầu tư không cần “canh bảng điện” mỗi ngày, không phải chịu áp lực lướt sóng, mà vẫn có khoản thu nhập đều đặn.
Hơn thế, nếu tái đầu tư phần cổ tức nhận được, hiệu ứng lãi kép sẽ giúp tài sản tăng trưởng mạnh mẽ theo thời gian. Đây là lý do nhiều người coi cổ tức như “lương hưu tài chính” cho bản thân.
Dẫu vậy, chiến lược này cũng có những hạn chế. Trước hết, cần vốn lớn mới có thể tạo ra dòng tiền đủ để chi trả cho cuộc sống. Ngoài ra, không phải doanh nghiệp nào cũng duy trì cổ tức đều đặn; nhiều công ty có thể cắt giảm hoặc tạm ngưng trong giai đoạn khó khăn. Thị trường chứng khoán Việt Nam cũng chưa có nhiều “cổ phiếu quý tộc cổ tức” như Mỹ, nên mức độ an toàn và tính bền vững chưa thật sự cao.
Chính vì vậy, lời khuyên dành cho những ai quan tâm tới chiến lược này là: hãy bắt đầu bằng việc tích lũy vốn sớm, lựa chọn doanh nghiệp có nền tảng kinh doanh vững vàng và lịch sử chia cổ tức ổn định.
Quan trọng hơn cả là phải kiên nhẫn gắn bó dài hạn thay vì chỉ tìm kiếm lợi nhuận trong ngắn hạn. Khi thị trường Việt Nam ngày càng trưởng thành, việc sống bằng cổ tức có thể không còn là giấc mơ xa vời, mà trở thành một kế hoạch hưu trí thông minh cho những ai biết gieo hạt từ hôm nay.