Cẩm nang bảo hiểm: Hiểu đúng về giá trị hoàn lại để không thiệt khi chấm dứt hợp đồng

Trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, “giá trị hoàn lại” thường xuất hiện ở phần quyền lợi tài chính, nhưng lại là thuật ngữ khiến nhiều người bối rối nhất. Đây là số tiền mà bên mua bảo hiểm được nhận nếu quyết định dừng hợp đồng trước khi đáo hạn hoặc trước khi xảy ra sự kiện bảo hiểm. Tuy nhiên, không phải sản phẩm nào cũng có giá trị hoàn lại, và khoản tiền này thường thấp hơn số phí đã đóng, đặc biệt trong những năm đầu tham gia.

Việc không hiểu đúng khái niệm này dễ dẫn tới những quyết định tài chính bất lợi, chẳng hạn vội vàng dừng hợp đồng vì nghĩ sẽ nhận lại toàn bộ số phí đã đóng. Để tránh rủi ro này, người tham gia cần nắm rõ bản chất, cách tính và điều kiện áp dụng giá trị hoàn lại.

Giá trị hoàn lại khác với giá trị tài khoản và cách tính cụ thể

Giá trị hoàn lại (Cash Surrender Value) là số tiền bên mua bảo hiểm nhận được khi chấm dứt hợp đồng trước thời hạn. Khoản này được tính bằng:

Giá trị hoàn lại = Giá trị tài khoản tại ngày chấm dứt hợp đồng – Chi phí chấm dứt hợp đồng – Khoản nợ (nếu có).

Trong đó, giá trị tài khoản là số tiền hiện có trong hợp đồng, được hình thành từ phần phí bảo hiểm phân bổ cộng lãi đầu tư sau khi trừ các khoản phí rủi ro và phí quản lý. Khoản nợ có thể bao gồm phí bảo hiểm quá hạn hoặc các khoản tạm ứng trước đó.

Điểm cần lưu ý là giá trị hoàn lại khác với giá trị tài khoản. Giá trị tài khoản là toàn bộ số tiền đang có trong hợp đồng tại một thời điểm nhất định, còn giá trị hoàn lại là số tiền thực tế bạn nhận được sau khi trừ chi phí và khoản nợ. Hằng năm, công ty bảo hiểm sẽ gửi thông báo giá trị tài khoản, trong khi giá trị hoàn lại được thể hiện rõ trong bảng minh họa quyền lợi bảo hiểm. Nhầm lẫn hai khái niệm này có thể khiến bạn kỳ vọng sai lệch về số tiền sẽ nhận nếu dừng hợp đồng.

Không phải hợp đồng bảo hiểm nào cũng có giá trị hoàn lại

Một trong những hiểu lầm phổ biến là mọi hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đều có giá trị hoàn lại. Thực tế, chỉ những sản phẩm có yếu tố tiết kiệm hoặc đầu tư mới có quyền lợi này. Các gói bảo hiểm thuần rủi ro thường không tích lũy và sẽ không hoàn lại tiền nếu dừng hợp đồng sớm, ngoại trừ trường hợp được quy định đặc biệt trong luật.

Theo Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2022, khi đơn phương chấm dứt hợp đồng, bên mua có thể nhận lại giá trị hoàn lại hoặc phần phí tương ứng với thời gian còn lại, tùy vào sản phẩm. Tuy nhiên, nếu giá trị tài sản của quỹ hợp đồng thấp hơn dự phòng nghiệp vụ, số tiền nhận lại sẽ được tính theo tỷ lệ phân bổ. Điều này đồng nghĩa, việc rút giá trị hoàn lại sớm thường khiến người tham gia chịu thiệt vì khoản nhận về có thể thấp hơn nhiều so với số phí đã đóng, đồng thời mất toàn bộ quyền lợi bảo vệ.

Chính vì vậy, trước khi quyết định dừng hợp đồng, bạn nên xem kỹ điều khoản sản phẩm và tham khảo ý kiến tư vấn viên. Việc tính toán kỹ càng sẽ giúp tránh tình trạng “tiền mất, quyền lợi cũng mất”.

Cách duy trì hợp đồng để không phải rút giá trị hoàn lại sớm

Việc rút giá trị hoàn lại trước hạn thường xuất phát từ khó khăn tài chính hoặc thay đổi kế hoạch cá nhân. Tuy nhiên, thay vì chấm dứt hợp đồng, bạn có thể tận dụng các giải pháp linh hoạt để duy trì quyền lợi. Luật Kinh doanh Bảo hiểm hiện cho phép gia hạn 60 ngày đóng phí sau ngày đến hạn. Trong thời gian này, hợp đồng vẫn còn hiệu lực, giúp bạn có thêm thời gian xoay xở tài chính.

Ngoài ra, bạn có thể tạm ứng từ chính giá trị hoàn lại để đóng phí, giảm mệnh giá hợp đồng để hạ phí, hoặc tạm hoãn hợp đồng theo thỏa thuận với công ty bảo hiểm. Điều quan trọng là không để giá trị hoàn lại cạn kiệt, vì khi đó hợp đồng sẽ mất hiệu lực và bạn sẽ không còn được bảo vệ.

Tham gia bảo hiểm nhân thọ là một cam kết tài chính dài hạn. Giá trị hoàn lại chỉ nên được xem là phương án cuối cùng khi không còn khả năng duy trì hợp đồng. Suy xét kỹ trước khi quyết định sẽ giúp bạn bảo toàn được cả quyền lợi bảo vệ lẫn giá trị tài chính đã tích lũy.