 | Ngành thuế siết chặt thương mại điện tử: Dòng tiền không rõ ràng vẫn bị "định vị" |
| Tạo hành lang pháp lý về hải quan với hàng xuất, nhập khẩu qua thương mại điện tử |
TMĐT "đốt tiền" của người dùng: Vì sao sàn nào cũng lao vào cuộc chơi?
Trong vài năm trở lại đây, các sàn TMĐT lớn như Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop không ngừng tung ra các chương trình khuyến mãi siêu khủng như “Flash Sale 1K”, “0Đ Freeship”, hoàn tiền 100%, giảm giá lên đến 80-90%. Các nền tảng sẵn sàng chấp nhận bán lỗ để thu hút người tiêu dùng.
 |
Lý do cho cuộc chiến “đốt tiền” này không chỉ nằm ở việc muốn tăng doanh số, mà còn là một chiến lược dài hạn:
Chiếm lĩnh thị phần, giữ chân người dùng: Khi giá rẻ trở thành yếu tố hấp dẫn nhất, người tiêu dùng có xu hướng trunsg thành với sàn nào có ưu đãi nhiều hơn. Nếu dừng trợ giá, khách hàng có thể rời bỏ nền tảng.
Tăng trưởng người dùng để thu hút nhà bán hàng: Số lượng người mua tăng nhanh giúp các sàn có dữ liệu khách hàng lớn, từ đó thu hút nhiều nhà bán hàng hơn.
Cạnh tranh trực tiếp với đối thủ: Nếu một sàn TMĐT không tung khuyến mãi, họ sẽ bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua giành người dùng.
Định hình hành vi mua sắm online: Người tiêu dùng đã quen với việc săn deal trên sàn TMĐT thay vì mua hàng offline, tạo điều kiện để các nền tảng phát triển mạnh hơn trong tương lai.
Tuy nhiên, chiến lược “đốt tiền” này có thực sự mang lại lợi ích lâu dài cho người tiêu dùng?
Người tiêu dùng có thực sự hưởng lợi từ cuộc chiến này?
Ở thời điểm hiện tại, người mua hàng là nhóm hưởng lợi trực tiếp từ các chương trình trợ giá của sàn TMĐT. Việc mua sắm online trở nên hấp dẫn hơn nhờ: Sản phẩm giá rẻ hơn đáng kể so với mua trực tiếp tại cửa hàng. Miễn phí vận chuyển, hoàn tiền, voucher giảm giá giúp tiết kiệm chi phí mua sắm. Sự cạnh tranh giữa các sàn mang lại nhiều ưu đãi hơn cho khách hàng.
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích, người tiêu dùng cũng đối mặt với rủi ro lớn từ cuộc chiến “đốt tiền” này:
Giảm giá ảo, tăng giá trước khi giảm: Nhiều nhà bán hàng lợi dụng chương trình khuyến mãi để đẩy giá lên cao rồi giảm giá, tạo cảm giác "deal hời" nhưng thực chất không rẻ hơn.
Chất lượng sản phẩm không đồng đều: Các sản phẩm giảm giá sâu đôi khi đi kèm chất lượng kém, hàng giả, hàng nhái tràn lan.
Dịch vụ hậu mãi không đảm bảo: Khi mua hàng giá rẻ, người tiêu dùng có thể gặp khó khăn trong việc đổi trả hoặc bảo hành sản phẩm.
Phí ẩn trong đơn hàng: Một số sàn dù miễn phí vận chuyển nhưng lại tính các khoản phí khác như phí dịch vụ, phí đóng gói.
Như vậy, nếu không mua sắm thông minh, người tiêu dùng có thể rơi vào bẫy giá rẻ, tưởng rằng mình đang hưởng lợi nhưng thực tế không hoàn toàn như vậy.
 |
Ai mới thực sự hưởng lợi từ cuộc chiến "đốt tiền" của TMĐT?
Dù người tiêu dùng hưởng lợi trong ngắn hạn, nhưng những bên hưởng lợi lớn nhất từ chiến lược trợ giá này không phải họ, mà là các nền tảng TMĐT và nhà bán hàng lớn.
Các sàn TMĐT thu thập dữ liệu người dùng: Mỗi giao dịch trên nền tảng đều giúp các sàn thu thập thói quen mua sắm, sở thích, hành vi chi tiêu của khách hàng. Dữ liệu này cực kỳ giá trị để họ tối ưu hóa thuật toán đề xuất sản phẩm, tăng tỷ lệ mua hàng.
Nhà bán hàng lớn chiếm ưu thế: Những doanh nghiệp có khả năng sản xuất hàng loạt và tham gia các chương trình trợ giá từ sàn sẽ có doanh số cao hơn, trong khi các nhà bán hàng nhỏ lẻ khó cạnh tranh.
Các nền tảng kiếm tiền từ quảng cáo và phí dịch vụ: Khi có lượng người dùng lớn, các sàn tăng phí quảng cáo cho nhà bán hàng, đẩy mạnh các dịch vụ như "Đẩy top sản phẩm" hay "Gian hàng chính hãng", từ đó thu lại lợi nhuận.
Trong khi đó, nhiều nhà bán hàng nhỏ lẻ phải chịu áp lực giảm giá để cạnh tranh, lợi nhuận sụt giảm. Nếu không có nguồn lực tài chính mạnh, họ có thể bị đào thải khỏi cuộc chơi.
Liệu các sàn TMĐT có tiếp tục "đốt tiền" mãi không?
Thực tế, việc trợ giá liên tục không phải là chiến lược bền vững. Khi các sàn đã có đủ lượng người dùng lớn, họ sẽ dần cắt giảm ưu đãi và chuyển sang mô hình kinh doanh có lợi nhuận. Một số dấu hiệu cho thấy điều này đã bắt đầu xảy ra: Shopee, Lazada bắt đầu giảm số lượng mã giảm giá, tăng điều kiện áp dụng voucher. Nhiều chương trình miễn phí vận chuyển bị giới hạn theo khu vực hoặc số lượng đơn hàng. TikTok Shop áp dụng chính sách hoa hồng cao hơn đối với nhà bán hàng để tăng doanh thu.
Điều này có nghĩa là, trong tương lai, người tiêu dùng sẽ khó tìm được những deal hời như trước. Các sàn TMĐT sẽ tập trung vào mô hình kiếm tiền từ dịch vụ tài chính, quảng cáo, logistics thay vì trợ giá trực tiếp cho khách hàng.
Nhìn chung, trong cuốc chiến trên sàn TMĐT thì người tiêu dùng được hưởng lợi trong ngắn hạn nhưng có thể đối mặt với tình trạng giá cả tăng lên khi các sàn ngừng trợ giá. Nhà bán hàng nhỏ lẻ khó cạnh tranh với những doanh nghiệp lớn do không có đủ khả năng giảm giá mạnh. Và các sàn TMĐT hưởng lợi nhiều nhất từ dữ liệu người dùng, doanh thu quảng cáo và dịch vụ gia tăng.
Trong tương lai, các nền tảng TMĐT sẽ dần hạn chế trợ giá, tập trung vào mô hình kinh doanh bền vững hơn. Người tiêu dùng cần mua sắm thông minh, tránh bị cuốn vào cơn sốt “deal hời” mà không thực sự tiết kiệm được nhiều như tưởng tượng.
Hạ Vy
