Các ngân hàng đang tham gia cuộc đua Basel II như thế nào?

	Techcombank được chấp thuận đạt chuẩn Basel II sớm
	Đạt Basel II trước hạn - Quả ngọt trong việc lượng hoá, số hoá thông tin
	Techcombank đặt mục tiêu đạt chuẩn Basel II trong 6 tháng tới

Basel là một trong những chuẩn mực quản trị rủi ro được áp dụng tại hầu hết các ngân hàng thương mại hàng đầu trên thế giới từ nhiều năm qua. Tại Việt Nam, từ năm 2017 trở về trước, khái niệm Basel II còn khá xa lạ, nhưng từ cuối năm 2018 đến nay nó đã trở nên quen thuộc hơn với thị trường.

Nhằm nâng cao tín an toàn và sức khỏe của hệ thống ngân hàng Việt Nam, từ năm 2013, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã triển khai lộ trình thực hiện chuẩn mực an toàn vốn theo Basel II. Theo đó, NHNN đặt ra mục tiêu có 10 ngân hàng thương mại (NHTM) cụ thể được chọn thí điểm để triển khai áp dụng thành công các chuẩn mực Basel II vào đầu năm 2020. Và 10 cái tên được chọn ra thời điểm đó bao gồm BIDV, Vietcombank, VietinBank, MB, VPBank, Techcombank, Sacombank, ACB, Maritime Bank và VIB.

Các ngân hàng đang tham gia cuộc đua Basel II như thế nào?. Ảnh minh họa

Tiếp đó, vào đầu năm nay, NHNN cho biết đang tiếp tục thẩm định và xác nhận thêm 7 thành viên mới triển khai thành công Basel II ngay trong năm 2019, trước thời hạn quy định 2020.

Tuy vậy, cho đến thời điểm hiện tại, mới chỉ có tổng cộng 6 ngân hàng là Vietcombank, VIB, OCB, MB, VPBank, và TPBank được NHNN công nhận, cho phép áp dụng trước thời hạn các quy định về tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) theo Thông tư 41/2016/TT-NHNN (được xây dựng dựa theo Basel II). Đáng lưu ý là OCB và TPBank không phải là ngân hàng nằm trong số 10 ngân hàng ban đầu mà NHNN chọn thí điểm thực thi Basel II và cũng có 1 ngân hàng rút khỏi danh sách 10 ngân hàng thí điểm. Như vậy, còn ít nhất là 6 ngân hàng được chọn thí điểm nhưng vẫn chưa đạt chuẩn Basel II, trong khi từ nay đến thời hạn đầu năm 2020 thời gian không còn nhiều.

Trước khả năng “vỡ kế hoạch” cán đích thực hiện chuẩn mực Basel II, NHNN có xu hướng mở rộng thêm đối tượng chưa phải áp dụng Thông tư 41, được đề cập trong Dự thảo Thông tư quy định các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đang được NHNN đưa ra lấy ý kiến. Cụ thể, một trong các nội dung quan trọng là dự thảo có ngoài các ngân hàng được đặt vào diện kiểm soát đặc biệt, một số ngân hàng chưa đáp ứng quy định tỷ lệ an toàn vốn cũng sẽ chưa phải áp dụng quy định của Thông tư 41, nhưng Thống đốc NHNN sẽ quyết định đối với từng trường hợp cụ thể.

Như vậy, theo tinh thần của dự thảo này thì NHNN sẽ “chiếu cố” cho một số ngân hàng chưa thể áp dụng được tỷ lệ an toàn vốn theo Thông tư 41 vào đầu năm 2020, mà trước mắt có thể nhìn thấy những ngân hàng chưa thể đáp ứng được, trong đó có “ông lớn” của ngành.

Để áp dụng Basel II, các ngân hàng buộc phải chuẩn bị kỹ lưỡng và tăng cường đầu tư cả về nhân lực, công nghệ lẫn chi phí vận hành để chuẩn hóa về quản trị rủi ro theo đúng chuẩn quốc tế - vốn khắt khe hơn nhiều so với tiêu chuẩn của Việt Nam. Áp dụng tiêu chuẩn này, hệ số an toàn vốn (CAR) của các ngân hàng có thể giảm đi khoảng 1,5 cho đến 3 điểm phần trăm, tức CAR hiện tại từ 10 - 11% trở lên thì theo chuẩn mới mới có thể đạt trên 8% - là mức tối thiểu theo yêu cầu.

Trong số 3 ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước thuộc nhóm 10, Vietcombank đã giữ vai trò tiên phong và đang "hưởng quả ngọt" về tín dụng, nhưng còn BIDV và VietinBank thì vô cùng nan giải. Hiện CAR của hai nhà băng này đều dưới 10% và áp lực tăng vốn thì không ngừng đè nặng. VietinBank đã hết "room" để bán cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài trong khi BIDV cũng chưa hoàn tất việc bán vốn cho đối tác của Hàn Quốc là Hana KEB vốn đã rậm rịch suốt mấy năm qua. Thứ trông chờ gần nhất của hai ngân hàng đó là tăng được nguồn vốn điều lệ thông qua giữ lại cổ tức, nhưng điều này cũng chưa được quyết vì còn vướng rào cản từ phía cổ đông Nhà nước còn chưa gật đầu cho dù cả lãnh đạo 2 ngân hàng lẫn NHNN đã nhiều lần kiến nghị.

Cụ thể, một trong các nội dung quan trọng là dự thảo có ngoài các ngân hàng được đặt vào diện kiểm soát đặc biệt, một số ngân hàng chưa đáp ứng quy định tỷ lệ an toàn vốn cũng sẽ chưa phải áp dụng quy định của Thông tư 41, nhưng Thống đốc NHNN sẽ quyết định đối với từng trường hợp cụ thể. Tức là theo tinh thần của dự thảo này thì NHNN sẽ "chiếu cố" cho một số ngân hàng chưa thể áp dụng được tỷ lệ an toàn vốn theo Thông tư 41 vào đầu năm 2020, mà trước mắt có thể nhìn thấy những ngân hàng chưa thể đáp ứng được, trong đó có các "ông lớn" của ngành.

Đứng trước dự thảo này, nhiều chuyên gia cho rằng Basel II đã là chuẩn mực được các ngân hàng thế giới áp dụng từ rất lâu, hiện đang chuẩn bị hoàn thiện Basel III, Việt Nam đến nay mới áp dụng đã là muộn, nếu tiếp tục hoãn thì sẽ thành…hoãn mãi, không chỉ có vậy, nó còn làm ảnh hưởng đến các ngân hàng khác, là không công bằng với các ngân hàng đã nỗ lực đáp ứng.