Bên trong kế hoạch nghìn tỷ USD nhằm làm chủ 'bộ não' của thế giới hiện đại

Trong báo cáo trình lên cơ quan lập pháp quốc gia hôm 25/6, chính phủ Trung Quốc đã phác thảo một chiến lược tham vọng nhằm định hình lại vị thế công nghệ của mình trên trường quốc tế. Đây không chỉ là động thái trước các lệnh cấm vận từ Mỹ, mà còn là một kế hoạch dài hơi nhằm xây dựng một hệ sinh thái công nghệ tự chủ, có khả năng cạnh tranh và dẫn dắt trong các lĩnh vực then chốt của thế kỷ 21.

Trọng tâm của nỗ lực tự chủ chính là ngành công nghiệp bán dẫn. Báo cáo của Trung Quốc nhấn mạnh những tiến bộ trong việc làm chủ toàn bộ chuỗi cung ứng, từ phần mềm thiết kế (EDA), sản xuất đĩa bán dẫn đến đóng gói và kiểm thử (packaging and testing).

Thành công đáng chú ý nhất là việc các công ty như SMIC (Semiconductor Manufacturing International Corporation) đã có khả năng sản xuất hàng loạt chip trên tiến trình 7nm, một công nghệ tương đối hiện đại. Dù vẫn đi sau các tiến trình 3nm của TSMC hay Samsung, việc làm chủ được tiến trình 7nm bằng các thiết bị quang khắc sâu (DUV) sẵn có (thay vì công nghệ EUV tối tân đang bị cấm vận) được xem là một đột phá quan trọng. Nó cho phép Trung Quốc tự sản xuất được phần lớn các loại chip cần thiết cho thiết bị viễn thông, xe điện và điện tử tiêu dùng.

Bên cạnh chip bán dẫn, Trung Quốc đang biến các nhà máy của mình thành những "pháo đài" sản xuất thông minh. Nước này hiện chiếm hơn một nửa số lượng robot công nghiệp mới được lắp đặt trên toàn cầu mỗi năm.

Robot không chỉ đảm nhiệm các công việc lặp đi lặp lại như lắp ráp, hàn xì, mà còn được tích hợp AI và thị giác máy tính để thực hiện các nhiệm vụ phức tạp như kiểm tra chất lượng sản phẩm (QC) với độ chính xác siêu cao, tối ưu hóa chuỗi cung ứng trong thời gian thực và vận hành các kho hàng tự động hoàn toàn. Điều này không chỉ tăng năng suất mà còn giảm sự phụ thuộc vào lao động và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Chiến lược của Trung Quốc không chỉ giải quyết các vấn đề trước mắt mà còn đặt cược lớn vào các công nghệ định hình tương lai.

Sản xuất sinh học là một lĩnh vực được Trung Quốc chú trọng. Bằng cách sử dụng các hệ thống sinh học (như vi khuẩn, men, tế bào thực vật) có thể sản xuất hóa chất, vật liệu và năng lượng. Thay vì khai thác dầu mỏ, Trung Quốc muốn dùng công nghệ sinh học tổng hợp để tạo ra nhựa tự phân hủy, nhiên liệu sinh học và thậm chí cả các loại dược phẩm mới, hướng tới một nền kinh tế xanh và bền vững hơn.

Nếu AI truyền thống tồn tại trên đám mây hoặc máy tính, thì sử dụng trí tuệ nhân tạo hiện thân (Embodied AI) được tích hợp trực tiếp vào một cơ thể vật lý - điển hình là robot. Các robot này có thể tương tác với thế giới thực, học hỏi từ môi trường xung quanh và thực hiện các nhiệm vụ phức tạp trong không gian 3D. Ứng dụng của nó trải dài từ robot giúp việc trong gia đình, trợ lý phẫu thuật chính xác, đến các robot tự hành khám phá những môi trường nguy hiểm.

Để hiện thực hóa tham vọng, việc thành lập một quỹ đầu tư khởi nghiệp quốc gia đang được đẩy nhanh tiến độ, sẵn sàng "bơm vốn" cho các ý tưởng đột phá. Với sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ chính phủ và sự trỗi dậy của các tập đoàn công nghệ nội địa, Trung Quốc đang cho thấy họ không chỉ muốn bắt kịp, mà còn muốn vượt lên và thiết lập các quy tắc mới trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.