5 triệu hộ kinh doanh sắp bỏ thuế khoán cần biết những điều sau

Chưa đầy 3 tháng nữa, hơn 5 triệu hộ kinh doanh trên cả nước sẽ phải chuẩn bị cho việc chuyển đổi phương pháp nộp thuế, khi hình thức thuế khoán sẽ bị bãi bỏ.

Tại hội thảo “Sắp bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì” do Báo Tuổi Trẻ phối hợp với Cục Thuế (Bộ Tài chính), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) cùng Sở Công thương TP.HCM tổ chức sáng 8/10, ông Quách Chánh Đại Thanh Tâm, CEO Công ty Tapro, cho rằng việc chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp mang lại nhiều lợi ích như nâng uy tín, dễ tiếp cận vốn, minh bạch tài chính và được hưởng các chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Tuy nhiên, ông Tâm cũng chỉ ra 5 nhóm rào cản chính mà các hộ kinh doanh phải đối mặt:
(1) Tâm lý ngại thay đổi, sợ thuế, quản lý theo kiểu gia đình;
(2) Chi phí và thủ tục chuyển đổi còn phức tạp;
(3) Chưa hiểu rõ quy định kế toán – thuế;
(4) Thiếu kỹ năng quản trị, nhân sự chuyên nghiệp;
(5) Khó khăn về vốn và thị trường, cùng chính sách hỗ trợ chưa thực sự hiệu quả.

Theo các chuyên gia, mục tiêu của chính sách bỏ thuế khoán không phải nhằm tăng thu cho ngân sách, mà để tạo môi trường kinh doanh minh bạch, khuyến khích hộ kinh doanh chuyển lên doanh nghiệp và thúc đẩy chuyển đổi số.

GS.TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, cho biết: “Mục đích của việc bỏ thuế khoán là để chuyển đổi sang kê khai, hướng tới quản lý minh bạch hơn, chứ không phải tăng thu. Thực tế, với thuế khoán hiện nay, nhà nước còn thu được nhiều hơn vì cơ quan thuế có quyền áp mức khoán, người nộp khó đàm phán”.

Ông Cường cho rằng, để chính sách thành công, nhà nước cần có hỗ trợ lớn vì chi phí ban đầu cho hộ kinh doanh không nhỏ. “Về lâu dài, khi hộ kinh doanh phát triển, nền kinh tế sẽ hưởng lợi – nước nổi thì thuyền cũng nổi”, ông nhấn mạnh.

Theo ông, nhiều hộ hiện vẫn quản lý theo cách truyền thống, không nắm rõ lời, lỗ, sổ sách thiếu chính xác. Việc áp dụng thuế kê khai, hóa đơn điện tử và chuyển đổi số sẽ giúp quản lý hàng hóa, doanh thu, lợi nhuận rõ ràng hơn. “Nghe đến việc xuất hóa đơn, lập sổ sách ai cũng thấy phức tạp, nhưng thực tế đơn giản, chỉ cần một thiết bị nhỏ như máy in hóa đơn siêu thị là có thể làm được” ông ví dụ.

Ông đề xuất nhà nước nên hỗ trợ phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử giá rẻ hoặc được trợ giá để tiểu thương dễ tiếp cận. Dự thảo Luật Quản lý thuế mới cũng đề xuất dành 0,1% tổng thu thuế để hỗ trợ quá trình chuyển đổi số cho hộ kinh doanh.

Về ngưỡng chịu thuế, dự thảo hiện quy định hộ kinh doanh có lợi nhuận trên 200 triệu đồng/năm sẽ thuộc diện kê khai thuế. Tuy nhiên, theo GS Cường, cần nâng ngưỡng lên khoảng 260 triệu đồng/năm để phù hợp hơn với mức giảm trừ gia cảnh và khuyến khích hộ kinh doanh phát triển.

Ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính), cho biết cơ quan thuế đang tập trung hướng dẫn hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử và khai thuế trực tuyến. Ông khẳng định, việc xuất hóa đơn không làm tăng chi phí vì hiện nay “hầu hết cửa hàng, siêu thị đều in hóa đơn cho dù là món hàng nhỏ nhất”. Hóa đơn cũng giúp chứng minh nguồn gốc hàng hóa và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Với hộ kinh doanh rau củ quả, Cục Thuế cho biết sẽ khảo sát để quy định sát thực tế hơn, bảo đảm “có lãi mới nộp thuế, còn nếu kinh doanh không hiệu quả thì không phải nộp”, bởi đặc thù mặt hàng này có tỷ lệ hư hỏng cao.

Về việc xử phạt sai phạm, ông Mai Sơn nhấn mạnh, cơ quan thuế ưu tiên tuyên truyền và hỗ trợ trong giai đoạn đầu, hạn chế tối đa việc xử phạt: “Chúng tôi mong chính quyền địa phương cùng vào cuộc để hướng dẫn, giúp hộ kinh doanh làm quen dần với quy trình kê khai, hóa đơn, tránh sai sót”.

Cùng quan điểm này, ông Nguyễn Thành Nam, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), cho biết các cơ quan đang phối hợp hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi số, tập huấn kê khai thuế điện tử và sử dụng hóa đơn điện tử. Các tổ chức như VCCI, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng đang đồng hành thông qua tư vấn, đào tạo và kết nối thương mại điện tử.

Đại diện Sở Công Thương TP.HCM, ông Nguyễn Nguyên Phương, cho biết sở đã làm việc với các đơn vị cung cấp ví điện tử, trung gian thanh toán để hỗ trợ tiểu thương tiếp cận công nghệ thanh toán hiện đại, giúp việc kê khai và lưu trữ hóa đơn thuận lợi hơn. “Thay đổi nào cũng khó, nhưng nếu không thích ứng, hộ kinh doanh sẽ bị bỏ lại phía sau”.