Xe tăng nặng 76 tấn, tiêu diệt mục tiêu trong tích tắc… nhưng mắc kẹt vì một vũng bùn

Hạn chế của xe tăng hạng nặng và nguy cơ từ UAV

Xe tăng Abrams hiện nay – mẫu chiến đấu chủ lực của Mỹ là loại xe tăng nặng nhất thế giới với khối lượng lên tới 76,3 tấn. Sử dụng động cơ tua-bin khí công suất 1.500 mã lực, mẫu xe này thường xuyên gặp sự cố tại Ukraine, đặc biệt là trong điều kiện bùn lầy và địa hình bị pháo binh cày xới.

Nhiều báo cáo cho biết các đơn vị phòng thủ Ukraine đã mất ít nhất 8 chiếc Abrams, chủ yếu bởi UAV Lancet của Nga hoặc vũ khí chống tăng như Kornet. Ngoài ra, thiết bị điện tử của xe tăng cũng tỏ ra kém ổn định trong điều kiện ẩm ướt, khiến xe có lúc trở nên vô dụng giữa chiến trường.

Một nhược điểm khác là chi phí. Mỗi chiếc Abrams có giá khoảng 10 triệu USD, chưa bao gồm lớp giáp bổ sung hoặc hệ thống phòng vệ chủ động – những thành phần khiến trọng lượng và giá thành đội lên đáng kể. Xe tăng hạng nặng cũng khó triển khai ở khu vực cầu hẹp, đường đô thị hoặc chiến trường cơ động cao – điều mà các mẫu nhẹ hơn có thể khắc phục.

Chính trong bối cảnh đó, Abrams X ra đời như một giải pháp “lai” – vừa giữ lại hỏa lực truyền thống, vừa thích nghi với yêu cầu mới về cơ động, tiết kiệm nhiên liệu và giảm dấu hiệu nhiệt.

Từ bài học chiến trường Ukraine đến dự án xe tăng thế hệ mới

Sau kinh nghiệm từ chiến trường Ukraine, nơi các dòng xe tăng hiện đại như Abrams hay Leopard bị tổn thất nặng nề, Quân đội Mỹ đang hướng tới việc phát triển một mẫu xe tăng lai điện với thiết kế nhẹ hơn và khả năng vận hành linh hoạt hơn. Mẫu mới có tên Abrams X, được đầu tư bởi chính phủ Mỹ thông qua việc tài trợ cho hai nhà thầu cạnh tranh.

Điểm nổi bật của Abrams X là hệ dẫn động hybrid (lai điện), tích hợp cả động cơ diesel và động cơ điện, cho phép giảm tiêu hao nhiên liệu tới 50% so với mẫu Abrams hiện hành. Xe cũng được trang bị bộ nạp đạn tự động, giúp thu gọn tổ lái, và được thiết kế để có thể vận hành trong trạng thái “im lặng” nhằm giảm dấu hiệu nhiệt trên chiến trường – một yếu tố quan trọng để tránh bị UAV phát hiện.

Tuy nhiên, dù được coi là cải tiến về công nghệ và hậu cần, Abrams X vẫn đang đối mặt với nhiều nghi vấn xoay quanh tính khả thi trong chiến đấu và hiệu quả thực tiễn.

Công nghệ hybrid: Giải pháp chiến lược hay thách thức hậu cần?

Mô hình xe tăng lai điện nghe có vẻ hấp dẫn về lý thuyết, nhưng vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Quan trọng nhất là khối pin lithium-ion phải đủ lớn để vận hành toàn bộ hệ thống nặng hàng chục tấn. Khối pin này không chỉ nặng và đắt mà còn dễ phát nổ nếu trúng đạn, trở thành điểm yếu nghiêm trọng khi tác chiến thực địa.

Thêm vào đó, việc sửa chữa hoặc thay thế các bộ phận hybrid trên chiến trường hiện vẫn là bài toán chưa có lời giải. Khác với động cơ tua-bin hiện tại có thể thay trong vài giờ – các bộ phận điện cần quy trình ngắt pin an toàn, xả tụ điện và tháo lắp dây cáp áp cao. Trong điều kiện chiến tranh khốc liệt, đây là điều rất khó thực hiện.

Ngoài ra, hệ thống truyền động điện đặt ở gầm xe chịu nhiều áp lực, dễ hỏng và khó sửa. Xe tăng hybrid cũng đòi hỏi hệ thống làm mát chất lỏng cho các thiết bị điện tử – phức tạp hơn làm mát không khí ở xe tăng truyền thống. Điều này càng làm tăng yêu cầu bảo trì, ảnh hưởng đến tính sẵn sàng chiến đấu.