Vùng đất "cổ" tại Ninh Bình đang được thắp sáng nhờ di sản văn hóa độc đáo, kết hợp cùng công nghiệp hóa, hiện đại hóa sau sáp nhập

Miền quê đổi mới từ sức bật kinh tế đến giá trị di sản văn hóa

Nằm trên vùng đất hợp nhất từ các xã Xuân Châu, Xuân Thượng, Xuân Thành và Xuân Hồng cũ (trước thuộc huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định cũ), nay xã Xuân Hồng mới (tỉnh Ninh Bình) không chỉ mang đậm dấu ấn lịch sử – văn hóa mà còn là minh chứng cho sức bật phát triển của một vùng nông thôn đang chuyển mình mạnh mẽ.

Chỉ trong vài năm, kinh tế – xã hội địa phương đã có bước tiến rõ nét. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, trong đó công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp, thương mại và dịch vụ chiếm tới 76%, khẳng định sự năng động trong cách làm của chính quyền và người dân. Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) được triển khai đồng bộ với 31/33 thôn, xóm đạt chuẩn khu dân cư NTM kiểu mẫu. Thu ngân sách nhà nước hằng năm đều vượt chỉ tiêu; đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng nâng cao, thu nhập bình quân đầu người đạt 91,5 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm còn dưới 1%.

Bước vào giai đoạn mới, Xuân Hồng đặt ra mục tiêu tăng trưởng GRDP bình quân 9,5–10%/năm, đến năm 2030 thu nhập bình quân đạt 110 triệu đồng/người/năm, hướng tới xã NTM kiểu mẫu, hiện đại trước năm 2028. Đồng chí Lê Quốc Chỉnh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh nhấn mạnh Xuân Hồng cần tiếp tục phát huy lợi thế, phát triển nhanh và bền vững, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, quan tâm văn hóa – xã hội, đảm bảo quốc phòng – an ninh và xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc.

Di sản văn hóa – nền tảng cho phát triển bền vững

Xuân Hồng không chỉ được biết đến là vùng đất năng động trong phát triển kinh tế mà còn nổi bật về giá trị văn hóa và di sản. Nơi đây sở hữu hàng loạt công trình lịch sử nổi tiếng như Khu di tích quốc gia đặc biệt Chùa Keo – Hành Thiện, các đền chùa cổ kính Ngọc Tiên, Hạc Châu, Thượng Phúc, Đông An; Nhà lưu niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh cùng nhiều công trình kiến trúc Công giáo đặc sắc.

Thực hiện chủ trương của Trung ương và Luật Di sản văn hóa, xã Xuân Hồng đã tiến hành kiểm kê, phân loại và trùng tu, tôn tạo di tích gắn với phát huy giá trị trong đời sống cộng đồng. Theo bà Hoàng Thị Minh Thư, Trưởng phòng Văn hóa – Xã hội xã Xuân Hồng, việc bảo tồn không chỉ nhằm gìn giữ giá trị kiến trúc, mỹ thuật mà còn là cách “nuôi dưỡng lòng yêu nước, nhân cách và niềm tự hào truyền thống cho thế hệ trẻ.”

Chùa Keo – Hành Thiện là biểu tượng tiêu biểu của di sản Xuân Hồng. Được xây dựng từ thế kỷ XVII–XVIII, ngôi chùa mang phong cách kiến trúc Hậu Lê với quy mô lớn, gồm nhiều hạng mục chạm khắc tinh xảo. Không chỉ có giá trị vật thể, nơi đây còn lưu giữ kho tàng di sản văn hóa phi vật thể quý giá như sắc phong, thần tích, truyền thuyết về Đức Thánh tổ Dương Không Lộ và các lễ hội truyền thống rộn ràng mỗi mùa xuân, mùa thu.

Các lễ hội làng và lễ hội dòng họ vẫn được duy trì hằng năm, cùng nhiều trò chơi dân gian như đấu vật, bơi chải, thi thổi cơm, nấu cỗ chay… tạo nên không gian văn hóa cộng đồng giàu bản sắc. Theo ông Nguyễn Văn Kế - Phó Chủ tịch UBND xã, việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản không chỉ là trách nhiệm mà còn là niềm tự hào, đó chính là nguồn lực tinh thần giúp xã phát triển bền vững và xây dựng chính quyền kiến tạo gần dân, vì Nhân dân phục vụ.

Ngày nay, Xuân Hồng có một hạ tầng đồng bộ, cảnh quan khang trang, đời sống văn hóa được nâng tầm. Nông thôn nơi đây không chỉ trù phú mà còn đậm đà bản sắc, nơi kinh tế hiện đại hòa quyện cùng giá trị truyền thống, tạo nên một vùng đất năng động, văn minh và đáng sống tại Ninh Bình.