Vũ khí đánh chặn tên lửa ở độ cao 150km, tốc độ gần Mach 9, mọi đòn tấn công từ quân địch đều bị vô hiệu

Bước tiến kỹ thuật trong vũ khí phòng thủ tên lửa

Trong bối cảnh các mối đe dọa từ tên lửa đạn đạo gia tăng trên toàn cầu, từ chương trình phát triển tên lửa của Triều Tiên đến căng thẳng chiến lược ở Trung Đông và khu vực châu Á – Thái Bình Dương, hệ thống phòng thủ tên lửa THAAD (Terminal High Altitude Area Defense) trở thành một trong những công cụ đáng chú ý nhất của quân đội Mỹ.

THAAD do tập đoàn Lockheed Martin phát triển, có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo trong pha bay cuối, tức là giai đoạn đầu đạn tái xâm nhập khí quyển và hướng về mục tiêu. Thay vì dùng đầu đạn nổ, THAAD sử dụng nguyên lý "hit-to-kill" – tiêu diệt mục tiêu bằng va chạm trực tiếp với vận tốc siêu thanh, gần Mach 9, tương đương hơn 11.000 km/h.

Với tầm đánh chặn khoảng 200 km và độ cao tối đa 150 km, THAAD có thể đánh chặn hiệu quả tên lửa tầm trung, đồng thời giảm thiểu thiệt hại trên mặt đất nhờ đánh chặn sớm ngoài tầng khí quyển.

Radar AN/TPY-2 – Mắt thần của hệ thống THAAD

Một thành phần cốt lõi trong hệ thống THAAD là radar AN/TPY-2, thiết bị mảng pha chủ động có khả năng theo dõi cùng lúc hàng trăm mục tiêu ở khoảng cách lên tới 1.000 km. Radar này không chỉ đóng vai trò cảnh báo sớm và dẫn đường cho tên lửa đánh chặn, mà còn liên kết dữ liệu với các hệ thống phòng thủ khác như Patriot PAC-3, Aegis BMD hay vệ tinh trinh sát.

Radar AN/TPY-2 từng gây tranh cãi lớn khi Mỹ triển khai hệ thống THAAD tại Hàn Quốc năm 2017. Trung Quốc phản đối dữ dội do lo ngại radar có thể do thám sâu vào lãnh thổ của họ. Mâu thuẫn ngoại giao giữa Trung – Hàn bùng phát, kéo theo các biện pháp trả đũa thương mại nhằm vào doanh nghiệp Hàn Quốc.

Thực địa và giới hạn của hệ thống

Hệ thống THAAD đã được triển khai trong nhiều tình huống thực tế:

• Guam (2013): Được điều động để bảo vệ căn cứ quân sự Mỹ trước mối đe dọa từ bán đảo Triều Tiên.
• Hàn Quốc (2017): Triển khai tại Seongju, bất chấp biểu tình và căng thẳng ngoại giao.
• UAE & Israel: Được bán cho các đồng minh tại Trung Đông để tăng cường khả năng đánh chặn, đặc biệt trong bối cảnh xung đột tên lửa với lực lượng Houthis ở Yemen hoặc Hezbollah ở Lebanon.

Với tỷ lệ đánh chặn hơn 90% trong các cuộc thử nghiệm thực địa, THAAD được đánh giá cao về độ chính xác. Tuy nhiên, hệ thống này cũng có những giới hạn rõ rệt:

• Không đánh chặn được tên lửa hành trình bay thấp
• Không hiệu quả với tên lửa siêu vượt âm (HGV)
• Gặp khó khăn trước các cuộc tấn công ồ ạt đa mục tiêu (saturation attack)

Ngoài ra, mỗi tên lửa đánh chặn THAAD có giá lên tới 11–14 triệu USD, chưa kể chi phí duy trì radar và hệ thống chỉ huy – điều này đặt ra bài toán tài chính không nhỏ cho các quốc gia vận hành hệ thống.

Một mắt xích trong chiến lược răn đe toàn cầu

THAAD không hoạt động độc lập mà nằm trong mô hình phòng thủ tên lửa đa tầng của Mỹ. Các tầng này bao gồm:

• Patriot PAC-3: Đánh chặn ở độ cao thấp, gần mặt đất
• THAAD: Đánh chặn ở pha cuối, độ cao trung bình
• Aegis BMD: Đánh chặn tầm xa trên biển, giai đoạn giữa của đường bay tên lửa

Sự kết hợp giữa các lớp phòng thủ này tạo thành "vòm lá chắn" nhiều lớp, giúp tăng xác suất đánh chặn và giảm thiểu rủi ro nếu một lớp bị xuyên thủng. Về mặt chiến lược, THAAD còn mang ý nghĩa răn đe mạnh mẽ: bất cứ hành động phóng tên lửa nào vào lãnh thổ có triển khai THAAD đều bị đặt dưới nguy cơ bị tiêu diệt từ xa.

Trong bối cảnh công nghệ vũ khí ngày càng phát triển, đặc biệt là tên lửa siêu vượt âm, THAAD có thể chưa phải là lời giải cuối cùng. Nhưng với những gì đã chứng minh được, hệ thống này vẫn là một mắt xích không thể thiếu trong mạng lưới phòng thủ tên lửa toàn cầu của Mỹ và đồng minh.