Vũ khí chỉ nặng 34kg nhưng đủ sức hạ máy bay, phá xe bọc thép, vẫn sống dai sau hơn 80 năm chinh chiến

Từ chiến trường châu Âu đến rừng rậm Đông Dương

Ra đời từ năm 1938 tại Liên Xô, DShK – súng máy hạng nặng cỡ nòng 12,7×108mm đã trở thành một trong những vũ khí có ảnh hưởng sâu rộng nhất thế kỷ 20. Với tầm bắn hiệu quả lên đến 2.000 mét, tốc độ bắn 600 viên/phút, khả năng xuyên giáp và sức công phá lớn, DShK không chỉ là vũ khí hỗ trợ bộ binh mà còn có thể đối đầu trực tiếp với máy bay tầm thấp, xe bọc thép và công trình phòng thủ.

Tên gọi DShK là viết tắt của Degtyaryov-Shpagin Krupnokaliberny, nhằm vinh danh hai nhà thiết kế vũ khí lừng danh của Liên Xô. Tuy nhiên, trong giới quân nhân, khẩu súng này lại được gọi bằng cái tên gần gũi “Dushka” nghĩa là “cưng yêu” trong tiếng Nga – một cách gọi mang chút hài hước cho một vũ khí đầy uy lực.

Trong Chiến tranh Thế giới thứ hai, DShK được sử dụng rộng rãi trong biên chế Hồng quân, đảm nhiệm vai trò chống bộ binh và phòng không tầm thấp. Đặc biệt, khả năng bắn liên thanh mạnh mẽ giúp DShK trở thành lựa chọn hiệu quả để chống lại các đợt tấn công của máy bay ném bom bổ nhào – loại hình chiến đấu phổ biến thời kỳ đó.

Sau Thế chiến, DShK tiếp tục để lại dấu ấn đậm nét trong hàng loạt cuộc chiến tranh du kích, đặc biệt là trong Chiến tranh Việt Nam. Tại tuyến đường Trường Sơn, lực lượng Quân Giải phóng và Quân đội Nhân dân Việt Nam đã bố trí DShK dày đặc thành mạng lưới phòng không, góp phần không nhỏ vào việc bẻ gãy chiến lược vận tải đường không của quân đội Mỹ.

Theo tài liệu phương Tây, từ năm 1965 đến 1972, hàng trăm trực thăng Mỹ bị bắn hạ tại chiến trường miền Trung và Tây Nguyên, trong đó DShK là một trong những nguyên nhân hàng đầu. Dù chỉ là một súng máy hạng nặng, song trong tay các chiến sĩ Việt Nam, nó trở thành vũ khí “đối trọng” với chiến tranh công nghệ cao.

Vũ khí của mọi chiến trường hiện đại

Điểm nổi bật của DShK chính là tính linh hoạt trong triển khai. Không chỉ lắp đặt cố định trên giá ba chân, khẩu súng này còn được bố trí trên đỉnh xe thiết giáp, xe tăng và đặc biệt là các “technicals” – xe bán tải gắn vũ khí vốn phổ biến trong các cuộc xung đột phi truyền thống tại Trung Đông, châu Phi và Nam Á.

Trong các cuộc chiến hiện đại tại Syria, Libya, Yemen, Afghanistan…, DShK vẫn xuất hiện thường xuyên trên truyền hình và hình ảnh vệ tinh, được cả quân chính quy lẫn nhóm vũ trang phi nhà nước sử dụng. Tính cơ động và khả năng chi viện hỏa lực mạnh khiến nó tiếp tục là lựa chọn hữu hiệu trong môi trường chiến đấu có điều kiện vật tư hạn chế.

Khẩu súng này đã được hơn 40 quốc gia sản xuất hoặc trang bị, bao gồm Trung Quốc (Type 54), Iran, Pakistan và Việt Nam. Với trọng lượng khoảng 34 kg (chưa tính chân đế) và độ giật lớn, DShK không phải dễ vận hành. Tuy nhiên, chính nhờ cấu trúc đơn giản, dễ bảo trì và độ bền vượt thời gian, khẩu súng vẫn tiếp tục tồn tại như một phần thiết yếu trong nhiều đơn vị chiến đấu.

Biểu tượng của sức mạnh tối giản

Sự bền bỉ của DShK là minh chứng tiêu biểu cho triết lý thiết kế vũ khí kiểu Liên Xô: “đơn giản, rẻ, hiệu quả”. Trong khi nhiều lực lượng quân sự ngày nay hướng tới vũ khí dẫn đường chính xác, công nghệ cao, thì DShK vẫn được duy trì vì đáp ứng tốt yêu cầu hỏa lực trong điều kiện khó khăn, nhất là ở các khu vực chiến sự thiếu thốn hậu cần hoặc hạ tầng kỹ thuật hiện đại.

Với chỉ một chiếc xe bán tải, giá đỡ xoay và khẩu DShK, các lực lượng vũ trang có thể tạo ra một nền tảng hỏa lực cơ động, đủ sức đẩy lùi bộ binh, gây khó khăn cho máy bay tầm thấp và thậm chí đe dọa các tuyến tiếp vận hậu phương của đối thủ.

Không phải ngẫu nhiên mà nhiều tổ chức vũ trang phi chính quy, các lực lượng du kích và dân quân vẫn ưu tiên sử dụng DShK trong đội hình chiến đấu. Đó không chỉ là sự lựa chọn về chiến thuật, mà còn là tuyên bố ngầm về sức mạnh “bình dân” – thứ vũ khí có thể đối đầu với các hệ thống hiện đại mà không cần đầu tư quá lớn.