Vốn chủ sở hữu trong báo cáo quản trị cao hơn 60 lần so với BCTC kiểm toán, Xây dựng Hoà Bình (HBC) nói gì?

Hôm nay, ngày 30/3/2024, Công ty CP Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình (HOSE: HBC) đã công bố báo cáo tài chính hợp nhất năm 2023 được kiểm toán bởi Công ty TNHH Hãng Kiểm toán AASC. Theo đó, vốn chủ sở hữu riêng của công ty mẹ là 893 tỷ đồng và vốn chủ sở hữu hợp nhất là 93 tỷ đồng, chênh lệch hơn 60 lần so với vốn chủ sở hữu hợp nhất trong báo cáo quản trị. Liên quan đến vấn đề này, ngay trong ngày 30/3, Xây dựng Hoà Bình đã phát đi thông cáo báo chí làm rõ nguyên nhân.

Xây dựng Hoà Bình đã ra thông cáo báo chí làm rõ nguyên nhân chênh lệch vốn chủ sở hữu giữa báo cáo quản trị và báo cáo tài chính kiểm toán

“Sự chênh lệch rất lớn giữa vốn chủ sở hữu của Hòa Bình so với báo cáo tài chính kiểm toán là do đơn vị kiểm toán áp dụng chuẩn mực kế toán Việt Nam theo quan điểm rất thận trọng. Từ đó, vốn chủ sở hữu trong báo cáo quản trị do Công ty tự lập cao hơn 60 lần so với vốn chủ sở hữu trong báo cáo tài chính kiểm toán. Báo cáo quản trị của Hoà Bình là báo cáo do Khối Tài chính kế toán của Tập đoàn lập dựa vào đặc thù của hoạt động xây dựng và những thông tin số liệu sát với thực tế của thị trường và của Tập đoàn. Trong báo cáo quản trị này này, chúng tôi chỉ xác định những số liệu liên quan đến vốn chủ sở hữu của Tập đoàn chưa phù hợp với thực tế khi áp dụng chế độ kế toán của Việt Nam chứ không thay đổi bất cứ một số liệu nào khác”, thông cáo báo chí của Hoà Bình nêu.

Về nguyên nhân cụ thể, Xây dựng Hoà Bình cho hay, một là, theo báo cáo quản trị, giá các bất động sản được định theo giá thị trường trong khi trong báo cáo tài chính kiểm toán được ghi nhận theo giá gốc (tức theo giá mua ban đầu). Thực tế, thị trường địa ốc ở Việt Nam có sự biến động gia tăng giá liên tục trong nhiều năm. Cách ghi nhận này đã gây ra sự chênh lệch rất lớn giữa 2 báo cáo, chẳng hạn như trụ sở 235 Võ Thị Sáu, Quận 3, TP Hồ Chí Minh, theo ghi nhận trên sổ sách chỉ có 5 tỷ đồng nhưng giao dịch hiện nay trên thị trường không dưới 75 tỷ đồng, chênh lệch lên đến 15 lần. Ngoài bất động sản, định giá những tài sản cố định của Hòa Bình trong báo cáo tài chính kiểm toán cũng thấp hơn rất nhiều so với thực tế, nhiều tài sản cố định thậm chí không được đưa vào định giá vốn chủ sở hữu, từ đó khiến cho vốn chủ sở hữu trong báo cáo tài chính kiểm toán thấp hơn nhiều so với thực tế. Theo báo cáo quản trị, giá trị bất động sản theo thị trường hiện nay là 4.789 tỷ đồng, trong khi báo cáo tài chính kiểm toán chỉ ghi nhận theo giá gốc là 2.470 tỷ đồng, tương ứng chênh lệch 2.319 tỷ đồng.

Hai là, giá trị còn lại của máy móc thiết bị được ghi nhận trong báo cáo tài chính kiểm toán không phù hợp với thực tế bởi 2 lý do chính: Giá trị khấu hao theo chế độ kiểm toán hiện hành chưa phản ánh đúng với khấu hao trong thực tế và sự trượt giá trên thị trường cũng tác động đáng kể đến giá trị còn lại của máy móc thiết bị. Theo Xây dựng Hoà Bình, nhiều máy móc thiết bị của doanh nghiệp đã khấu hao hết và ghi nhận trong sổ sách bằng 0 nhưng thực tế vẫn còn hoạt động rất tốt. Mặt khác, giá mua mới hiện nay trên thị trường cao hơn nhiều so với nguyên giá (giá mua trước đây) cho nên sự chênh lệch về giá trị còn lại của máy móc thiết bị là rất lớn giữa 2 báo cáo. Theo đó, sự chênh lệch này lên đến 1.024 tỷ đồng.

Ba là, các khoản phải trích lập dự phòng theo chế độ kế toán hiện hành được xác định theo tuổi nợ, trong khi theo báo cáo quản trị, Xây dựng Hoà Bình đánh giá căn cứ vào nguyên nhân chậm thanh toán, sự đảm bảo về chất lượng công trình, mức độ hoàn thiện của hồ sơ thanh quyết toán, năng lực tài chính và những rủi ro về hoạt động kinh doanh của khách hàng cùng những đặc thù về hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực địa ốc và mức độ ảnh hưởng đến khả năng thu hồi nợ của doanh nghiệp. Ông lớn ngành xây dựng cũng khẳng định, theo lịch sử, chưa bao giờ Hòa Bình xóa sổ bất kỳ khoản phải thu nào. Phần hoàn nhập dự phòng phải thu khó đòi cụ thể là 1.450 tỷ đồng.

Bốn là, tăng các khoản phải thu theo phán quyết của tòa sẽ làm tăng vốn chủ sở hữu. Xây dựng Hoà Bình cho biết, những đánh giá của doanh nghiệp còn dựa vào lịch sử kinh nghiệm giải quyết các vụ kiện về thu hồi nợ mà trường hợp điển hình là món nợ trên 5 năm (theo quy định đã lập dự phòng 100%) của FLC, doanh nghiệp không những thu hồi được 100% nợ gốc mà còn thu cả lãi và phạt có giá trị lên đến trên 58% nợ gốc. Phần chênh lệch khoản phải thu giữa giá trị ghi nhận trên sổ sách và giá trị phán quyết của tòa là 652 tỷ.

Khép lại thông cáo báo chí, Xây dựng Hoà Bình nhấn mạnh: “Chúng tôi khẳng định những thông tin trên là trung thực và luôn sẵn sàng lắng nghe và chia sẻ”.

Theo ghi nhận của Kinhtechungkhoan.vn, tại báo cáo tài chính kiểm toán 2023, doanh thu thuần hợp nhất cả năm 2023 của Xây dựng Hoà Bình đạt 7.537 tỷ đồng, giảm 9 tỷ đồng so với báo cáo tài chính tự lập. Tuy nhiên, kiểm toán viên xác định, doanh nghiệp lỗ sau thuế 1.115 tỷ đồng, tăng 44% so với khoản lỗ ghi nhận trong báo cáo tài chính tự lập.

Đáng chú ý, Hãng Kiểm toán AASC đưa ra ý kiến kiểm toán ngoại trừ đối với Xây dựng Hoà Bình do chưa thể thu thập được đầy đủ các thông tin cần thiết để đánh giá tính hiện hữu và đầy đủ các khoản mục dư nợ phải thu và phải trả tại ngày 31/12/2023 cũng như giá trị các hoạt động xây dựng của Tập đoàn này. Bên cạnh đó, đơn vị kiểm toán cũng lưu ý đến khoản lỗ luỹ kế 3.230 tỷ đồng và một số khoản nợ quá hạn thanh toán của Xây dựng Hoà Bình như những dấu hiệu cho thấy sự tồn tại của yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể dẫn đến nghi ngờ về khả năng hoạt động liên tục của Tập đoàn.