Vì sao phong cách sống của người xứ Nghệ mộc mạc, giản dị mà vẫn đầy tình nghĩa?

Vùng đất hun đúc bản lĩnh từ gian khó

Xứ Nghệ – nơi giao thoa giữa Nghệ An và Hà Tĩnh từ lâu đã nổi danh là vùng đất học, đất nhân kiệt. Trước khi thành nơi xuất hiện của nhiều nhân tài cho đất nước, mảnh đất này là vùng gió Lào cát trắng, khí hậu khắc nghiệt. Chính điều kiện thiên nhiên đó đã rèn giũa con người nơi đây một cách âm thầm nhưng sâu sắc, tạo nên một lớp người chịu thương chịu khó, giàu ý chí và đầy bản lĩnh.

Không ồn ào, không khoa trương, người xứ Nghệ thường sống mực thước, chuẩn mực từ trong suy nghĩ đến hành vi thường nhật. Trong các mối quan hệ xã hội, họ không thích màu mè mà trọng chữ tín, sống trọn nghĩa tình, lấy sự trung thực và kiên định làm cốt lõi. Ai đã từng tiếp xúc với người Nghệ sẽ dễ dàng nhận ra sự thẳng thắn trong lời nói nhưng luôn đi kèm với lý lẽ chặt chẽ và tinh thần trách nhiệm cao.

Với người Nghệ, lời nói không chỉ để giao tiếp mà còn là cách để thể hiện tư duy, lòng tự trọng và thái độ sống. Những lời hứa, lời dặn dò, thậm chí lời mắng mỏ đều được cân nhắc kỹ lưỡng, bởi họ tin rằng "nói phải giữ lấy lời". Từ người già đến lớp trẻ, cách nói năng chặt chẽ đã thành một truyền thống, một nét đặc trưng làm nên phong cách sống riêng biệt.

Sự chặt chẽ trong cách diễn đạt ấy không đơn thuần chỉ là nếp sống, mà còn là biểu hiện của tư duy logic – một di sản tinh thần bắt nguồn từ truyền thống hiếu học. Nhiều thế hệ người Nghệ đã vượt qua nghịch cảnh để học hành đến nơi đến chốn, không chỉ để đổi đời mà còn để khẳng định trí tuệ vùng đất mình sinh ra. Học để biết, học để hành, học để truyền đời những giá trị sống chuẩn mực đó là tinh thần học thuật đậm chất Nghệ, từ những làng quê nghèo cho đến các mái trường nổi danh trong và ngoài nước.

Phong cách sống hình thành từ đất học, lan tỏa bằng tính cách

Tự bao đời, người Nghệ vẫn luôn xem tri thức là con đường để vươn lên. Ở đây, không hiếm những câu chuyện về các gia đình nghèo vẫn nuôi con ăn học bằng tất cả những gì có thể bán được: nồi niêu, trâu bò, thậm chí là cả mái nhà. Bởi hơn ai hết, họ hiểu rằng học vấn chính là cách để phá vỡ định mệnh của một vùng đất khó.

Sự mực thước ấy cũng lan vào từng nếp sống hằng ngày: từ cách cư xử trong xóm làng đến lối sinh hoạt gia đình. Trong bữa cơm thường nhật, người Nghệ ít nói, nhưng lời nào ra lời nấy. Trong lễ nghĩa, họ trọng tình thân nhưng không sa đà vào hình thức, lễ lạt vừa đủ nhưng luôn chu đáo. Lễ giáo là điều không ai dạy mà ai cũng biết. Con cái lễ phép với người lớn, hàng xóm sống trên dưới thuận hòa, sự tử tế được biểu hiện bằng hành động thiết thực chứ không phô trương.

Trong một xã hội hiện đại ngày càng ưa chuộng tính “mềm”, người Nghệ có thể bị xem là cứng nhắc. Nhưng chính sự cứng rắn ấy lại là điểm tựa để giữ vững bản sắc, trong thời đại mà các giá trị truyền thống đang bị xô lệch. Nói cách khác, phong cách sống của người xứ Nghệ chính là một “nội lực mềm” giúp họ trụ vững giữa sóng gió, vươn lên giữa khó khăn.

Không ngạc nhiên khi nhiều người con xứ Nghệ, dù đi xa, vẫn luôn hướng về cội nguồn bằng sự thành kính. Họ không khoe khoang về quê hương mình, nhưng trong lời nói, hành động đều toát lên niềm tự hào thầm lặng. Dù có thành đạt đến đâu, người Nghệ vẫn giữ sự giản dị, tiết kiệm, và nguyên tắc sống rõ ràng.

Ngày nay, khi lối sống “mở” đang dần phổ biến, phong cách sống mực thước, chặt chẽ của người xứ Nghệ vẫn giữ nguyên giá trị. Đó không phải là sự bảo thủ, mà là một lựa chọn sống dựa trên nền tảng đạo đức vững vàng. Một khi xã hội cần những con người sống có chuẩn mực, biết giữ lời, biết trọng học thức và nghĩa tình – thì người Nghệ chính là hình mẫu.

Không phải ngẫu nhiên mà đất học xứ Nghệ lại sinh ra nhiều người tài và sống đúng mực đến thế. Đó là kết quả của một chuỗi truyền thống được tích tụ qua bao đời – từ gian khó mà nên, từ học vấn mà sâu sắc, từ bản lĩnh mà vững vàng.

Phong cách sống của người xứ Nghệ là tấm gương về cách một cộng đồng rèn mình trong nghịch cảnh để giữ cho mình phẩm giá. Trong đó, chữ “mực thước” không hề cứng nhắc mà là bản lĩnh. Và “chặt chẽ” không có nghĩa là khắt khe, mà là biểu hiện của một nền văn hóa trọng lý lẽ, trọng nhân cách.