Từng sáp nhập là tỉnh "Cao Lạng", nay cả Cao Bằng và Lạng Sơn đều tăng trưởng mạnh mẽ, tạo nên hai vùng đất riêng biệt

Định hướng sáp nhập cấp tỉnh: Không chỉ là diện tích và dân số

Dự thảo Nghị quyết mới về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã đang được Bộ Nội vụ xây dựng theo kết luận của Bộ Chính trị về việc “sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh”. Không giống như các giai đoạn trước, lần này tiêu chí sáp nhập được mở rộng và định lượng rõ ràng hơn, với sáu nhóm tiêu chí bao gồm: diện tích tự nhiên, quy mô dân số, lịch sử – truyền thống – văn hóa, địa kinh tế, địa chính trị và quốc phòng – an ninh.

Trong đó, hai tiêu chí về diện tích và dân số được xác định cụ thể theo Nghị quyết số 1211/2016 và được sửa đổi, bổ sung tại Nghị quyết số 27/2022. Đáng chú ý, nghị quyết cũng đưa ra ngoại lệ đối với những tỉnh có vị trí biệt lập, khó kết nối giao thông hoặc có vị trí đặc biệt quan trọng trong bảo vệ chủ quyền quốc gia, đảm bảo quốc phòng – an ninh. Đây là lý do vì sao trong danh sách dự kiến sáp nhập lần này, chỉ có 11 đơn vị hành chính cấp tỉnh được giữ nguyên, trong đó có Cao Bằng và Lạng Sơn.

Nhìn lại lịch sử hợp nhất Cao – Lạng: Giai đoạn ngắn nhưng ý nghĩa lớn

Tháng 4/1976, Quốc hội khóa VI đã quyết định sáp nhập hai tỉnh Cao Bằng và Lạng Sơn thành tỉnh Cao Lạng, với kỳ vọng xây dựng một thực thể hành chính – kinh tế – quốc phòng mạnh ở khu vực biên giới phía Bắc. Tuy nhiên, sau hơn hai năm hoạt động, đến tháng 12/1978, tỉnh Cao Lạng được chia tách trở lại. Dù thời gian tồn tại không dài, mô hình hợp nhất này cho thấy tiềm năng liên kết vùng giữa hai tỉnh có vị trí kề cận và chung đường biên giới quan trọng.

Cao Bằng – một tỉnh có bề dày lịch sử gắn với các triều đại phong kiến, từng là căn cứ địa cách mạng quan trọng, nơi in dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh về nước.

Lạng Sơn – vùng đất chiến lược trải dài trên hành lang kinh tế Đông Tây, nổi bật với chiến thắng Chi Lăng và vai trò cửa khẩu quan trọng.

Kinh tế song hành nhưng chưa đồng tốc

Trong năm 2024, Cao Bằng ghi nhận GRDP đạt khoảng 25.204 tỷ đồng, tăng 6,74% so với năm trước – mức tăng cao nhất trong nhiều năm. Dịch vụ tiếp tục là trụ cột chính với tỷ trọng hơn 56%, trong khi nông – lâm – thủy sản chiếm gần 21% và công nghiệp – xây dựng khoảng 19%. Du lịch là điểm sáng, thu hút 1,6 triệu lượt khách, đóng góp vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực.

Song song, Lạng Sơn đạt tốc độ tăng trưởng GRDP 6,01% trong cùng kỳ, với cơ cấu kinh tế tương đối tương đồng: dịch vụ chiếm hơn 50%, công nghiệp – xây dựng 23,7% và nông – lâm – thủy sản hơn 21%. Đáng chú ý, thu ngân sách đạt gần 9.806 tỷ đồng, vượt 131% kế hoạch, phần lớn nhờ vào hoạt động xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu lớn như Hữu Nghị, Chi Ma, Tân Thanh.

Về chỉ tiêu GRDP bình quân đầu người, Lạng Sơn đang có lợi thế hơn với mức 61,1 triệu đồng, cao hơn trung bình khu vực miền núi. Còn Cao Bằng vẫn cần thêm động lực tăng trưởng, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp và đầu tư cơ sở hạ tầng.

Thực tế, dù có giai đoạn từng là một thể thống nhất, hai địa phương hiện nay đang triển khai những mục tiêu độc đáo của riêng mình.

Năm 2025, Lạng Sơn đặt mục tiêu tăng trưởng GRDP đạt từ 7,7 đến 8%, xây dựng thêm 9 xã đạt chuẩn nông thôn mới và đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Cao Bằng đang đẩy mạnh chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính và tháo gỡ khó khăn mặt bằng để nâng hiệu quả đầu tư công.

Trong lộ trình sáp nhập cấp tỉnh tới đây, Cao Bằng và Lạng Sơn sẽ là một trường hợp đáng chú ý, bởi nó không chỉ là bài toán kỹ thuật – hành chính, mà còn là câu chuyện về bản sắc, chiến lược phát triển vùng và đảm bảo ổn định chính trị lâu dài.