Từng là hộ nghèo, nay người nông dân Cao Bằng vươn lên làm giàu từ cây dược liệu, mỗi năm thu đều tay cả trăm triệu

Từ núi đá khô cằn đến màu xanh hy vọng

Xóm Lũng Nặm (xã Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng) nằm sâu giữa những dãy núi đá trùng điệp, từng là một trong những khu vực đặc biệt khó khăn của huyện. Xóm có 120 hộ với 701 nhân khẩu, phần lớn là nông dân người dân tộc thiểu số, sinh sống bằng nghề trồng ngô trên các triền đồi dốc. Cuộc sống quanh năm thiếu thốn, đất bạc màu, thu nhập thấp khiến nhiều hộ mãi loay hoay trong vòng luẩn quẩn của đói nghèo.

Thế nhưng, chỉ trong vài năm trở lại đây, diện mạo của Lũng Nặm đã thay đổi rõ rệt. Thay cho những nương ngô cằn cỗi, giờ đây là màu xanh bạt ngàn của rừng hồi, sa mộc và sa nhân tím. Từ năm 2018, sau khi được chính quyền xã và Ban phát triển xóm tuyên truyền, vận động, người dân đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đưa cây dược liệu và cây lâm nghiệp có giá trị kinh tế cao vào sản xuất.

Anh Sùng Văn Tài, Trưởng xóm Lũng Nặm kể lại rằng trước kia 100% hộ trong xóm là hộ nghèo nhưng tinh thần tự lực vươn lên đã giúp họ thay đổi.

“Sau nhiều buổi họp dân, chúng tôi bàn cách thoát nghèo. Khi nghe cán bộ giới thiệu mô hình trồng hồi và sa nhân tím, cả xóm cùng quyết tâm thử nghiệm, tin vào lời Bác Hồ dạy: Không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền…”, anh chia sẻ.

Năm 2017, 4 hộ tiên phong trong Ban phát triển xóm đã mạnh dạn trồng thử 1 ha cây hồi và 1 ha sa nhân tím. Sau 2–3 năm, cây bắt đầu cho thu hoạch, cho thu nhập cao hơn hẳn trồng ngô. Hiệu quả thực tế khiến các hộ khác tin tưởng làm theo. Đến nay, 60 hộ dân trong xóm đã chuyển sang trồng hồi và sa nhân tím với tổng diện tích 60 ha, trong đó 26 ha sa nhân và 34 ha hồi. Nhiều hộ thu nhập 60 – 150 triệu đồng/năm, đời sống khấm khá, nhà cửa khang trang, phương tiện đi lại đầy đủ.

Khi nông dân trở thành người làm chủ công nghệ trồng dược liệu

Câu chuyện thay đổi ở Lũng Nặm bắt đầu từ chính ý chí của người nông dân vùng cao. Anh Vừ A Dầư, một trong những hộ tiêu biểu, từng là nông dân nghèo quanh năm vất vả với ruộng ngô. Năm 2017, anh được vận động vay vốn ngân hàng để trồng thử 1 ha sa nhân tím và 1 ha hồi. Những vụ đầu, cây chết nhiều do thiếu kinh nghiệm, nhưng anh không bỏ cuộc.

“Lứa đầu thất bại, tôi lên mạng tìm hiểu kỹ thuật, học hỏi thêm từ những mô hình ở huyện khác. Đến lứa thứ hai, cây sa nhân tím phát triển tốt, hai năm sau cho quả”, anh chia sẻ.

Vụ thu hoạch năm 2025, gia đình anh thu hơn 3 tấn quả sa nhân tím, bán được trên 200 triệu đồng, chưa kể nguồn thu từ 2 ha hồi đang vào vụ. Hiện thu nhập bình quân mỗi năm của gia đình anh đạt 100 – 150 triệu đồng sau khi trừ chi phí.

Hiệu quả lan tỏa nhanh chóng, gia đình ông Vừ Văn Súa cũng bắt đầu chuyển đổi từ trồng ngô sang trồng sa nhân tím từ năm 2020. Ông tận dụng diện tích đất rừng của gia đình để trồng 1,5 ha sa nhân tím, năm 2022 đã cho thu hoạch 2 tấn quả. Thấy hiệu quả rõ rệt, ông mở rộng thêm 2 ha hồi và dự định nhân rộng diện tích trong thời gian tới.

Không còn cảnh phải vận động, nay bà con tự nguyện chuyển đổi cây trồng. Người dân giúp nhau kỹ thuật, cùng chia sẻ đầu ra sản phẩm. Tỷ lệ hộ nghèo ở Lũng Nặm giảm từ 100% xuống còn khoảng 50%, số hộ khá ngày càng tăng.

Chủ tịch UBND xã Bảo Lâm, ông Ma Thế Trung đánh giá: “Mô hình trồng cây hồi và sa nhân tím ở Lũng Nặm mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt, giúp người nông dân có việc làm ổn định và nâng cao thu nhập. Đây đang là hai cây trồng chủ lực, định hướng phát triển kinh tế lâm nghiệp và dược liệu của toàn xã”.

Từ tín hiệu tích cực đó, xã Bảo Lâm đang tiếp tục quy hoạch vùng trồng cây dược liệu và cây lâm nghiệp chất lượng cao, khuyến khích bà con tận dụng đất dưới tán rừng, đất trống, đồi trọc để phát triển cây hồi, sa nhân tím, quế, keo, dâu tằm, cây giang… Đồng thời, chính quyền địa phương đang liên kết với doanh nghiệp để mở rộng đầu ra ổn định, giúp người dân yên tâm sản xuất lâu dài.