Từ vùng đất khô cằn, nông dân An Giang nuôi trồng giống đặc sản "Ngọa Long Sơn", nhờ đó thu nhập hàng năm vô cùng ổn định

Vượt khó từ đất đai cằn cỗi

Từ trung tâm xã Lê Trì, huyện Tri Tôn (An Giang), con đường dẫn lên vùng trồng sầu riêng phải băng qua những con dốc quanh co, hai bên là những vườn cây ăn trái đang vào mùa thu hoạch. Trong đó, vườn sầu riêng của anh Phạm Minh Nhựt nổi bật với những cây trĩu quả, tỏa hương thơm nức. Theo anh Nhựt, thời tiết năm nay thuận lợi nên chất lượng trái sầu riêng rất tốt. Đặc biệt, anh để trái chín tự nhiên rụng xuống để phục vụ nhu cầu của khách hàng thích hương vị nguyên bản.

Vùng đất mà nay là vườn trái cây từng bị bỏ hoang vì điều kiện đi lại khó khăn và đất đai khô cằn. Trước kia, nông dân chủ yếu trồng các loại cây dễ sống như chuối, đu đủ, su su... với hiệu quả kinh tế thấp. Sự thay đổi chỉ đến khi người dân bắt đầu chủ động cải tạo đất, làm đường, và chuyển đổi sang các loại cây ăn trái có giá trị kinh tế cao, điển hình là sầu riêng.

Anh Cao Văn Hậu, một nông dân trẻ tại đây, là một ví dụ điển hình cho quá trình chuyển mình này. Trước kia, khu đất của gia đình anh bị bỏ hoang do điều kiện canh tác khó khăn. Sau khi thấy hiệu quả từ mô hình trồng sầu riêng, anh quyết định cải tạo đất, trồng gần 100 gốc sầu riêng. Hiện vườn đã bước vào năm thứ 8, thu hoạch 2–3 đợt mỗi năm, năng suất đạt khoảng 500–600 kg. Anh Hậu còn thử nghiệm thêm măng cụt, cherry, nho… để mở rộng mô hình nếu phù hợp thổ nhưỡng.

Cây trồng chủ lực và nỗ lực ứng dụng kỹ thuật

Sầu riêng không chỉ mang lại lợi nhuận mà đang dần trở thành cây trồng chủ lực tại xã Lê Trì và các vùng lân cận của núi Dài. Đáng chú ý, nông dân nơi đây đã mạnh dạn áp dụng kỹ thuật canh tác hiện đại như hệ thống tưới nhỏ giọt và phun thuốc tự động. Nhờ đó, cây phát triển ổn định, sản phẩm đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm.

Tuy nhiên, điều kiện tự nhiên khắc nghiệt vẫn là thách thức lớn. Việc phụ thuộc hoàn toàn vào nước trời khiến người dân khó chủ động thời vụ. Với đặc tính “khó tính” của cây sầu riêng, chỉ cần mưa quá nhiều hay quá ít cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng trái. Vì thế, mỗi vụ mùa đều phụ thuộc nhiều vào yếu tố thời tiết, tạo ra tính rủi ro trong thu nhập của người trồng.

Sầu riêng xuất hiện trên vùng núi Dài hơn 10 năm qua, chủ yếu là các giống Ri 6 và Monthong. Dù trái nhỏ hơn so với sầu riêng vùng đồng bằng, nhưng hương vị đậm đà và cách trồng tự nhiên, không sử dụng phân hóa học khiến sản phẩm được khách hàng ưa chuộng. Một số cây sầu riêng đã cao đến hàng chục mét, việc chăm sóc và thu hoạch vì thế cũng đòi hỏi nhiều kỹ thuật và công sức hơn.

Hợp tác – Hướng đi bền vững cho người nông dân

Chủ tịch Hội Nông dân xã Lê Trì, bà Néang Phương, cho biết mô hình trồng sầu riêng hiện đang phát triển mạnh tại địa phương. Hội đã thành lập tổ hợp tác trồng sầu riêng với khoảng 30 thành viên tham gia. Bên cạnh đó, các chương trình hỗ trợ kỹ thuật, vốn và tư vấn canh tác cũng được triển khai nhằm giúp nông dân phát triển bền vững và ổn định đầu ra cho sản phẩm.

Núi Dài, hay còn gọi là Ngọa Long Sơn, cao trên 500m, trải rộng qua 4 xã, thị trấn của huyện Tri Tôn: Châu Lăng, Lương Phi, Ba Chúc và Lê Trì. Nhờ sự đồng hành của chính quyền và tổ chức đoàn thể, nông dân khu vực đã thay đổi đáng kể trong nhận thức và phương thức sản xuất. Việc chuyển từ vườn tạp sang trồng cây ăn trái, cùng tinh thần cầu tiến trong tiếp cận khoa học kỹ thuật, đang tạo ra một diện mạo mới cho vùng đất từng bị xem là “khó làm nông”.