Từ trạm sạc đến tái chế pin: Hà Nội đang chuẩn bị kỹ lưỡng cho kỷ nguyên xe điện

Hà Nội đẩy mạnh quy hoạch hạ tầng sạc

Thành phố Hà Nội đang trong giai đoạn chuẩn bị quan trọng để thực hiện Chỉ thị 20/CT-TTg ngày 12/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ, trong đó có nội dung sẽ dừng lưu thông xe mô-tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong khu vực Vành đai 1 từ ngày 1/7/2026. Đây là chính sách mang tính bước ngoặt trong chiến lược phát triển bền vững giao thông đô thị và chuyển đổi sang phương tiện sử dụng năng lượng sạch.

Theo ông Phan Trường Thành, Trưởng phòng Tài chính đầu tư, Sở Xây dựng Hà Nội, khu vực vành đai 1 hiện có khoảng 600.000 cư dân với khoảng 450.000 xe máy lưu thông thường xuyên. Việc cấm xe xăng không chỉ ảnh hưởng đến người dân sinh sống trong khu vực, mà còn tác động đến người dân ở các khu vực lân cận có nhu cầu di chuyển vào nội đô làm việc, kinh doanh.

Để bảo đảm tính khả thi cho chính sách, thành phố đã và đang tiến hành khảo sát, đánh giá chi tiết các đối tượng bị ảnh hưởng, cả trong và ngoài vành đai 1. Các bước tiếp theo bao gồm hoàn thiện cơ chế chính sách quản lý phương tiện, kiểm soát nhu cầu giao thông, và đặc biệt là phát triển hạ tầng giao thông công cộng – trong đó có các trạm sạc xe điện.

Hiện toàn thành phố đã có khoảng 1.000 trụ sạc, phục vụ cho các phương tiện như xe buýt điện, ô-tô cá nhân, xe máy điện và xe đạp điện. Tuy nhiên, nhu cầu trong tương lai sẽ tăng mạnh. Do đó, UBND thành phố đã yêu cầu rà soát và quy hoạch rõ ràng vị trí trạm sạc, giúp doanh nghiệp và nhà đầu tư có cơ sở triển khai. Việc bố trí các trạm sạc sẽ được ưu tiên ở bến bãi đỗ xe, hành lang vành đai 1, các khu vực chung cư cũ và những vị trí công cộng thuận lợi.

Song song với đó, các cơ quan chức năng cũng sẽ kiểm soát tiêu chuẩn kỹ thuật của các trạm sạc tư nhân, nhằm bảo đảm an toàn và hiệu quả vận hành. Điều này giúp giảm lo ngại của người dân về công suất và số lượng trạm sạc hiện nay, đồng thời tạo cơ sở để xe điện trở thành lựa chọn phổ biến trong thời gian tới.

Tăng cường tiêu chuẩn trụ sạc và thúc đẩy quản lý pin xe điện

Ngoài quy hoạch hạ tầng, một nội dung quan trọng khác là xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật cho trụ sạc và pin xe điện, hai yếu tố then chốt ảnh hưởng đến an toàn, độ tin cậy và tính minh bạch trong sử dụng.

Ông Nguyễn Văn Khôi, Trưởng ban Tiêu chuẩn thuộc Ủy ban Tiêu chuẩn, Đo lường, Chất lượng quốc gia, cho biết dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) về trụ sạc xe điện đang được Bộ Khoa học và Công nghệ hoàn thiện, dự kiến sẽ ban hành trong thời gian tới. Dự thảo này tham khảo tiêu chuẩn quốc tế IEC 61851-1:2017, bao gồm các yêu cầu về bảo vệ chống điện giật, ngắt mạch, tương thích điện từ (EMC), đầu giắc cắm, và đo điện năng tiêu thụ.

Trong khi đó, về pin Việt Nam mới chỉ có quy chuẩn cho pin xe đạp điện (QCVN 76:2019/BGTVT) và xe máy điện (QCVN 91:2024/BGTVT), chưa có quy chuẩn riêng cho pin ô-tô điện. Nhiều chuyên gia cho rằng cần sớm xây dựng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho loại pin này, dựa trên tiêu chuẩn quốc tế và điều kiện kinh tế - xã hội trong nước.

Cùng với đó, việc xây dựng hệ thống pháp lý để quản lý pin xe điện sau sử dụng là điều cần thiết. Hiện tại, các nghiên cứu về xử lý và tái chế pin tại Việt Nam mới ở giai đoạn cơ bản, tập trung thu hồi các kim loại có giá trị, chưa đáp ứng đủ điều kiện để tái sản xuất pin mới. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thế Lương từ Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, nếu Việt Nam không làm chủ được công nghệ pin, sẽ khó chủ động trong việc kiểm soát chi phí, chất lượng và an toàn trong ngành xe điện.