Từ lãi cả trăm triệu đến thua lỗ, người nông dân Đồng Tháp đang tìm lại “mùa thu hoạch vàng” nhờ những bí kíp đặc biệt

Thách thức từ hạn mặn và bài toán đầu ra nông sản

Được xem là vùng trọng điểm nông nghiệp và thủy sản của Đồng bằng sông Cửu Long, tỉnh Đồng Tháp luôn giữ vai trò quan trọng trong phát triển nông nghiệp hàng hóa. Tuy nhiên, những năm gần đây, khu vực phía Đông và ven biển của tỉnh đang phải đối mặt với nhiều thách thức về biến đổi khí hậu, hạn hán và xâm nhập mặn kéo dài. Nguồn nước ngọt thiếu hụt đã khiến nhiều diện tích đất nông nghiệp bị nhiễm mặn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cây trồng, đặc biệt là thanh long.

Tại xã Mỹ Tịnh An, ông Phạm Hà Nam nhớ lại giai đoạn “vàng son” của cây thanh long: “Trước đây đất trồng lúa kém hiệu quả, người dân chuyển sang trồng thanh long, chỉ vài vụ là khấm khá hơn. Nhà tôi trồng gần 7.000 m², mua được xe, cất được nhà”.

Thế nhưng, giá vật tư tăng, đầu ra bấp bênh, sản lượng lớn khiến giá thanh long liên tục sụt giảm.

Theo ông Trần Vĩnh Thành (xã Lương Hòa Lạc), thời điểm 5–6 năm trước, thương lái mua thanh long ruột đỏ loại 1 tới 40.000 đồng/kg, loại 2 khoảng 35.000 đồng/kg, người trồng có thể lãi hơn 200 triệu đồng mỗi vụ. Nhưng hiện nay, giá chỉ còn 10.000–12.000 đồng/kg, thậm chí loại 3 chỉ vài nghìn, khiến nhiều hộ chỉ huề vốn hoặc lỗ.

Tính đến năm 2025, Đồng Tháp có khoảng 10.000 ha thanh long chuyên canh, tập trung tại các vùng đất cũ thuộc Tiền Giang. Sau đại dịch COVID-19, quy luật “trúng mùa, rớt giá” lại tái diễn, khiến nhiều nhà vườn phải cân nhắc chuyển đổi sinh kế.

Hướng đi của nông dân vùng hạn mặn

Trước áp lực thị trường và khí hậu, nhiều nông dân Đồng Tháp đã chủ động chuyển đổi cây trồng, trong đó cây dừa chuyên canh nổi lên như lựa chọn bền vững. Cây dừa không chỉ chịu được hạn mặn, thích nghi với thổ nhưỡng vùng ven biển mà còn mang lại nguồn thu ổn định từ cả trái và phụ phẩm.

Ông Võ Thế Bách (xã Tân Thuận Bình) cho biết: “Trồng dừa giúp tận dụng lá, vỏ làm chất đốt và phân hữu cơ. Nhiều hộ còn kết hợp mô hình trồng xen, vừa có thu nhập cao, vừa bảo vệ đất”.

Thực tế cho thấy, chuyển sang cây trồng chịu mặn giúp người dân giảm rủi ro mùa vụ, đồng thời bảo đảm nguồn hàng nông sản ổn định cho thị trường nội địa và xuất khẩu.

Ngoài dừa, nông dân khu vực này còn thử nghiệm mô hình sản xuất mới với các loại cây có khả năng thích ứng tốt. Ông Nguyễn Phi Quân (xã Gò Công Đông) là ví dụ tiêu biểu khi chuyển hẳn sang trồng dưa hấu hữu cơ trên đất cát ven biển. Với năng suất đạt 35 tấn/ha/vụ, giá bán trung bình 8.000–12.000 đồng/kg, mỗi vụ ông thu lãi trên 200 triệu đồng và hiện trồng 4 vụ/năm.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp, tỉnh đang tăng cường vai trò của hợp tác xã nông nghiệp (HTX) trong chuỗi liên kết sản xuất – tiêu thụ, coi đây là hạt nhân phát triển bền vững. Chính quyền địa phương hỗ trợ chuyển giao kỹ thuật, ứng dụng khoa học công nghệ, đồng thời khuyến khích nông dân tham gia kinh tế hợp tác, hình thành chuỗi giá trị nông sản sạch và hữu cơ.

Với những bước đi này, Đồng Tháp đang dần hình thành nền nông nghiệp thích ứng khí hậu, nơi người nông dân không chỉ trồng cây, mà còn làm chủ mô hình kinh tế thông minh, gắn sản xuất với thị trường. Sự chuyển đổi ấy không chỉ giúp giảm tổn thất do rủi ro thời tiết, mà còn mở ra hướng phát triển nông nghiệp xanh, bền vững cho toàn vùng.