Từ khu vườn lộn xộn, nông dân xứ Thanh "dọn dẹp sạch sẽ", kiếm ngay nửa tỷ/năm nhờ đột phá trong cách nghĩ cách làm

Khơi dậy tiềm năng vườn tạp – hướng đi mới trong phát triển kinh tế hộ

Nhằm phát huy tiềm năng của quỹ đất nông hộ và tạo sinh kế bền vững cho người nông dân, nhiều địa phương đã triển khai phong trào cải tạo vườn tạp, xây dựng các mô hình vườn mẫu gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (XDNTM). Điểm nhấn của phong trào là sự kết hợp đồng bộ giữa chính quyền, tổ chức chính trị - xã hội và chính người dân, trong đó nông dân đóng vai trò trung tâm – vừa là chủ thể cải tạo vừa là người hưởng lợi trực tiếp.

Trên toàn tỉnh Thanh Hóa, phong trào “Nhà sạch, vườn đẹp”, “Cải tạo vườn tạp” hay “Đánh thức vườn hộ” đang lan tỏa mạnh mẽ. Hàng nghìn hộ dân đã chuyển đổi từ vườn tạp kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả, rau màu, cây dược liệu, hoa và cây cảnh. Thay vì canh tác manh mún, các hộ đã chủ động quy hoạch vườn, ứng dụng khoa học kỹ thuật như lắp đặt hệ thống tưới tự động, phân luống bài bản, xen canh hợp lý.

Tại huyện Ngọc Lặc, mô hình vườn mẫu được triển khai bài bản ở nhiều xã như Cao Thịnh, Minh Tiến, Lam Sơn, Nguyệt Ấn. Hộ ông Trương Thế Thanh ở xã Minh Tiến là một điển hình. Từ một vườn tạp lộn xộn, ông Thanh đã mạnh dạn đầu tư cải tạo lại toàn bộ khu vườn: phân khu trồng cam, bưởi, kết hợp chăn nuôi lợn, gà; xây dựng hầm biogas và hệ thống tưới hiện đại. Ông chia sẻ, sau vài năm, khu vườn đã mang lại lợi nhuận hơn 500 triệu đồng/năm – một kết quả thuyết phục về hiệu quả của mô hình vườn mẫu.

Từ phong trào đến chính sách: Đồng bộ và hỗ trợ sát thực

Không chỉ dừng lại ở phong trào, nhiều địa phương như huyện Thiệu Hóa đã có cách làm bài bản hơn thông qua chính sách quy hoạch vườn hộ theo hướng đồng bộ. Mỗi vườn được thiết kế, đầu tư hệ thống nước tưới, hàng rào, đường đi nội bộ, lựa chọn cây trồng phù hợp với khí hậu và thổ nhưỡng từng vùng.

Huyện cũng chỉ đạo các phòng chuyên môn và xã, thị trấn đẩy mạnh hỗ trợ người dân: từ việc cung cấp cây giống đến hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc. Đặc biệt, phong trào thi đua “Nhà sạch – vườn mẫu” trở thành động lực giúp người dân chủ động chỉnh trang khuôn viên, làm đẹp cảnh quan, từ đó góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và bộ mặt nông thôn mới.

Một trong những điểm đáng chú ý là cách thức lan tỏa mô hình. Thay vì tổ chức theo phong trào ngắn hạn, các địa phương tổ chức cho nông dân tham quan mô hình điểm, chia sẻ kinh nghiệm, và qua đó khuyến khích nhân rộng theo hình thức “cầm tay chỉ việc”. Để ghi nhận nỗ lực của người dân, nhiều nơi cũng đã có chính sách khen thưởng, hỗ trợ vật tư – từ cây giống, phân bón hữu cơ cho đến kỹ thuật sản xuất sạch, thân thiện môi trường.

Cần nhân rộng, hệ thống hóa để phát triển bền vững

Thực tế cho thấy, phong trào cải tạo vườn tạp không chỉ góp phần tăng thu nhập mà còn thay đổi căn bản tư duy làm kinh tế của người nông dân – từ sản xuất tự cung tự cấp sang sản xuất hàng hóa có giá trị. Đây cũng là nền tảng để hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, tổ hợp tác, hợp tác xã kiểu mới.

Tuy nhiên, để phong trào thực sự bền vững và mang tính lan tỏa lâu dài, các cấp chính quyền cần tiếp tục đồng hành cùng nông dân bằng những giải pháp cụ thể hơn. Trước hết là hỗ trợ tiếp cận tín dụng ưu đãi, tổ chức đào tạo kỹ thuật và khuyến khích liên kết theo chuỗi giá trị. Đồng thời, cần tăng cường tuyên truyền hiệu quả của mô hình vườn mẫu, chọn lựa các hộ tiêu biểu để nêu gương, mở rộng tổ hợp tác và hướng tới tiêu chuẩn sản xuất sạch, thân thiện môi trường.