Từ giấc mơ lỡ dở đến mô hình kỳ lạ, người đàn ông khởi nghiệp với loài “sống dưới bùn nhưng không cần bùn”

Trở về từ Đăk Nông sau những năm tháng mưu sinh, anh Vũ Văn Phượng (huyện Hậu Lộc, Thanh Hóa) đã tái lập sự nghiệp bằng mô hình nuôi lươn trong bể xi măng không bùn. Bằng sự kiên định và nhạy bén, anh Phượng từng bước khẳng định hiệu quả mô hình mới, mở lối đi riêng trong hành trình khởi nghiệp tại quê nhà.

Khởi nghiệp từ điều khác biệt

Sinh năm 1979, anh Vũ Văn Phượng từng có quãng thời gian dài làm kinh tế ở Đăk Nông, nơi những cánh rừng cà phê bạt ngàn tưởng chừng là miền đất hứa cho giấc mơ lập nghiệp. Nhưng đời không như mơ. Biến động thị trường, chi phí sản xuất tăng cao, rủi ro thời tiết và thiếu vốn khiến mọi nỗ lực tích cóp của anh tan theo khói núi.

"Ròng rã gần 10 năm vật lộn, tôi nhận ra rằng mình cần một sự bắt đầu khác, một nơi để trở về, nơi có gia đình và sự bình yên. Đó là quê nhà Thanh Hóa", anh Phượng trải lòng.

Năm 2019, khi dịch COVID-19 bắt đầu xuất hiện, anh quyết định rời Tây Nguyên, mang theo chút vốn ít ỏi và một quyết tâm khởi nghiệp lại từ đầu, lần này là trên chính mảnh đất quê hương mình.

Trong một lần tình cờ đọc bài viết trên mạng về nuôi lươn trong bể xi măng không bùn, anh Phượng lập tức bị thu hút. So với cách nuôi truyền thống trong ruộng bùn hoặc ao đất, mô hình này có nhiều lợi thế: Dễ kiểm soát dịch bệnh, vệ sinh sạch sẽ, tiết kiệm diện tích và phù hợp với hộ gia đình quy mô nhỏ.

Dẫu vậy, vào thời điểm đó, tại Hậu Lộc, Thanh Hóa, chưa mấy ai tin tưởng hay dám đầu tư theo cách làm mới mẻ này.

Bỏ qua những ánh nhìn nghi ngại, anh bắt đầu xây dựng 8 bể xi măng đầu tiên sau vườn, mỗi bể rộng khoảng 8–10m², có hệ thống cấp – thoát nước, sục khí, và che mát tự nhiên. Anh nhập 5.000 con lươn giống từ miền Tây về, bắt đầu hành trình học hỏi từng ngày.

Thành công không đến với người nóng vội

Thời gian đầu nuôi thử nghiệm, anh Phượng gặp không ít khó khăn. Tỷ lệ chết cao do chưa nắm được kỹ thuật, thức ăn chưa phù hợp, nước dễ ô nhiễm. Mỗi lần thất bại là một lần anh ghi chép cẩn thận nguyên nhân, mày mò tìm tài liệu, gọi điện cho các kỹ sư thủy sản từ xa để xin tư vấn.

“Có hôm tôi phải ngủ ngoài chuồng lươn cả đêm vì sợ mưa làm nước tràn bể. Nhiều người tưởng tôi làm trò tào lao”, anh cười nhớ lại.

Nhưng sau gần 1 năm miệt mài, những lứa lươn đầu tiên bắt đầu cho thu hoạch. Tỷ lệ sống đạt 70–75%, trọng lượng thương phẩm trung bình 150–200 gram/con, cho giá bán tại chỗ từ 150.000 – 170.000 đồng/kg. Lươn sạch, không bùn, dễ sơ chế nên được các quán ăn, nhà hàng ưa chuộng.

Từ thành công ban đầu, anh Phượng mạnh dạn đầu tư mở rộng lên 20 bể, tăng đàn lên 20.000 con mỗi vụ. Trung bình mỗi năm anh nuôi được 2 vụ chính, sản lượng đạt trên 2,5 tấn lươn thương phẩm, chưa kể lươn giống bán cho các hộ nuôi khác trong vùng.

“Hiện thu nhập từ mô hình này khoảng 350 – 400 triệu đồng mỗi năm, sau khi trừ chi phí. Tôi đang tiếp tục thử nghiệm nuôi lươn giống và chế biến khô lươn đóng gói”, anh chia sẻ.

Đặc biệt, anh còn tích cực hướng dẫn kỹ thuật miễn phí cho nhiều hộ dân khác trong xã. Mô hình nuôi lươn không bùn theo cách của anh đang dần lan rộng ra các xã lân cận, trở thành lựa chọn hấp dẫn cho những người muốn khởi nghiệp bằng mô hình nông nghiệp sạch.

Điều khiến nhiều người cảm phục ở anh Phượng không chỉ là sự dám nghĩ, dám làm, mà còn là sự trở về đúng lúc. Trong khi nhiều người bỏ quê lên phố, anh chọn về làng để bắt đầu lại, và thành công.

Bí quyết của anh rất giản dị: “Làm gì cũng phải kiên trì và có tư duy khác biệt. Nếu ai cũng làm giống nhau thì làm sao gọi là khởi nghiệp nữa. Mô hình nào càng ít người dám làm, thì nếu mình làm đúng, sẽ càng có cơ hội”.

Với anh, nuôi lươn không chỉ là một nghề, mà còn là cơ hội để gắn bó lâu dài với nông nghiệp sạch, có kiểm soát, có hiệu quả kinh tế rõ ràng và không phụ thuộc vào thời tiết.

Thời gian tới, anh Phượng đang có dự định “khá táo bạo” nhưng có cơ sở:

Đăng ký sản phẩm “Lươn sạch Hậu Lộc” vào chương trình OCOP;

Xây dựng mô hình trải nghiệm “farmstay lươn” kết hợp du lịch nông nghiệp;

Mở rộng lên hơn 40 bể nuôi, kêu gọi đầu tư liên kết chuỗi sản xuất – tiêu thụ – chế biến.

Anh cũng đang ấp ủ ý tưởng viết một cuốn sổ tay “Khởi nghiệp với lươn” để chia sẻ kinh nghiệm cho thanh niên nông thôn, giúp họ có thêm lựa chọn trong hành trình khởi nghiệp.

Câu chuyện của anh Vũ Văn Phượng là minh chứng sống động cho thông điệp: Khởi nghiệp không cần bắt đầu ở thành phố, cũng không nhất thiết phải có vốn lớn. Quan trọng là ý chí và sự dấn thân.

Giữa vùng quê ven biển Hậu Lộc, những bể xi măng nhỏ của anh đang nuôi dưỡng không chỉ hàng vạn con lươn, mà còn nuôi dưỡng một giấc mơ xanh – bền vững và đầy hy vọng cho thế hệ nông dân mới.