Từ 700 triệu chi phí đến 1 tỷ doanh thu, nông dân trẻ Đà Nẵng biến bè nuôi thành mô hình độc đáo, viết lại cách làm nông ở miền Trung

Khi dữ liệu và khoa học thay đổi cách làm thủy sản của người trẻ

Tại xã Núi Thành – vùng biển miền Trung từng in dấu biết bao thế hệ nông dân gắn bó với con sóng, con cá đang âm thầm diễn ra một cuộc chuyển mình. Không còn là hình ảnh những người nông dân chỉ bám nghề theo kinh nghiệm truyền thống, một số người trẻ đang từng bước ứng dụng công nghệ, số liệu và mô hình quản lý hiện đại để tạo ra những hướng đi mới cho nuôi trồng thủy sản ven biển.

Một trong số đó là anh Phùng Văn Tâm, sinh năm 1990, người đang phát triển tổ hợp mô hình nuôi khép kín tại thôn Xuân Trung với ốc bươu đen, hàu và nhiều loại cá thương phẩm như cá bớp, cá mú, cá chim, cá dìa...

Từng tốt nghiệp ngành sinh hóa và có thời gian làm việc tại TP.HCM, anh Tâm quyết định trở về quê lập nghiệp khi nhận thấy vùng biển quê hương sở hữu tiềm năng chưa được khai thác đúng mức. Không đi theo cách làm phong trào, anh lựa chọn thử nghiệm từng quy trình kỹ thuật, từng loại con giống để tìm ra phương pháp phù hợp nhất với điều kiện tự nhiên và nhu cầu thị trường.

“Chi phí vận hành mỗi năm dao động từ 600 đến 700 triệu đồng, bao gồm giống, thức ăn, vệ sinh, chăm sóc môi trường nước… Nếu kiểm soát tốt, có thể thu về khoảng 1 tỷ đồng doanh thu”, anh Tâm chia sẻ.

Điều đáng nói, anh không dựa vào cảm tính mà sử dụng các chỉ số cụ thể như độ mặn, nhiệt độ, tốc độ tăng trưởng, khả năng sinh lời… để vận hành mô hình nuôi.

Việc ghi nhật ký nuôi trồng hằng ngày, phân tích dữ liệu theo từng lứa giúp anh liên tục điều chỉnh mật độ giống, lượng thức ăn, thời điểm thu hoạch – từ đó giảm thiểu rủi ro và nâng hiệu quả kinh tế.

“Nuôi biển rủi ro hơn ao hồ nhiều, vì phụ thuộc thời tiết, thủy triều, dịch bệnh. Nhưng nếu mình chủ động được hệ thống, biết trước điều gì sẽ xảy ra, mình có thể giảm tổn thất xuống mức thấp nhất. Có lúc phải chấp nhận tăng chi phí để bảo vệ thành quả", anh nói.

Mỗi bè nuôi là một trung tâm dữ liệu nhỏ

Điều đặc biệt trong cách làm của anh Tâm là tư duy quản trị theo mô hình doanh nghiệp nhỏ. Không nuôi đại trà, không thả giống theo kinh nghiệm, mỗi ao nuôi của anh là một tổ hợp được kiểm soát riêng biệt. Điều này cho phép anh so sánh hiệu suất giữa các nhóm giống khác nhau, giữa cách cho ăn buổi sáng và chiều, giữa các điều kiện độ mặn khác nhau.

Nhờ vậy, anh dễ dàng điều chỉnh kế hoạch sản xuất và phân phối, đặc biệt trong giai đoạn giao mùa hoặc khi thị trường có biến động. Hiện tại, đầu ra của các sản phẩm, đặc biệt là hàu thương phẩm, khá ổn định. Với giá trung bình 100.000 đồng/kg, mỗi bè có thể mang lại vài trăm triệu đồng mỗi vụ.

Nhưng theo anh Tâm, lợi nhuận chỉ là một phần của câu chuyện. Quan trọng hơn là khả năng duy trì mô hình lâu dài, xây dựng được hệ thống chủ động từ khâu con giống, kỹ thuật đến thị trường.

Nông dân thế hệ mới và khát vọng tự chủ

Câu chuyện của anh Tâm không phải là cá biệt. Trong vài năm gần đây, nhiều nông dân trẻ tại các vùng ven biển miền Trung đang chủ động tiếp cận kỹ thuật, học hỏi công nghệ mới và xây dựng hệ thống sản xuất theo hướng khép kín – nơi dữ liệu, cảm biến và phân tích đóng vai trò quan trọng không kém kinh nghiệm truyền thống.

Những người như anh Tâm đang cho thấy một hình mẫu mới: nông dân có kiến thức, hiểu thị trường, biết quản trị rủi ro và không ngừng học hỏi. Họ không chỉ giúp nâng cao giá trị nông sản, thủy sản bản địa mà còn góp phần thay đổi cách nhìn về nghề nông – nghề biển trong xã hội hiện đại.

Từ con sóng, từ ao bè và con giống, họ xây dựng mô hình kinh tế mà ở đó, sự chủ động và tư duy dài hạn là yếu tố quyết định.