Truy thu hàng nghìn tỷ đồng từ bảo hiểm xã hội, chính đối tượng này được hưởng lợi nhiều nhất

Ngành Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam đã thu hồi hơn 1.100 tỷ đồng tiền nợ đóng, chậm đóng bảo hiểm trong hơn một năm qua nhờ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và các biện pháp nghiệp vụ quyết liệt.

Từ đầu năm 2024 đến tháng 4/2025, BHXH đã thanh tra, kiểm tra gần 23.000 đơn vị sử dụng lao động, phát hiện nhiều doanh nghiệp vi phạm như chậm đóng, trốn đóng hoặc đóng không đủ BHXH, BHYT, BHTN. Trong đó, gần 130 tỷ đồng được truy thu cho hơn 17.000 người lao động chưa được đóng hoặc đóng thiếu thời gian, gần 127 tỷ đồng truy thu từ gần 39.000 người bị đóng thiếu mức, và gần 1.100 tỷ đồng truy thu từ các đơn vị chậm đóng bảo hiểm. Ngoài ra, BHXH thu hồi hàng trăm tỷ đồng từ các khoản chi sai quy định, góp phần bảo vệ an toàn tài chính cho các quỹ bảo hiểm.

Không còn dựa vào kiểm tra ngẫu nhiên, BHXH ứng dụng hệ thống dữ liệu lớn liên thông giữa các phần mềm nghiệp vụ để khoanh vùng rủi ro và nhận diện chính xác vi phạm. Hệ thống rà soát nhanh chóng các doanh nghiệp chậm đóng trên 3 tháng, kê khai thuế nhưng chưa tham gia đầy đủ bảo hiểm, hay các cơ sở y tế với hàng triệu lượt khám chữa bệnh. Cách làm này nâng cao hiệu quả quản lý và giảm phiền hà cho doanh nghiệp chấp hành đúng.

Kết quả thanh tra cũng tạo hiệu ứng tích cực khi tỷ lệ chậm đóng bảo hiểm giảm từ 3,67% năm 2021 xuống còn 2,59% năm 2024. Nhiều doanh nghiệp tự giác khắc phục sai phạm sau khi được tuyên truyền, hướng dẫn, thể hiện vai trò “mềm hóa” của công tác thanh tra.

Song song đó, BHXH thu hồi hơn 172 tỷ đồng chi sai khám chữa bệnh BHYT, củng cố niềm tin về sự công bằng trong hệ thống bảo hiểm, đảm bảo mọi người tham gia đều được bảo vệ quyền lợi ngang nhau.

Dữ liệu thanh tra cũng là cơ sở để BHXH đề xuất sửa đổi, hoàn thiện quy định pháp luật, khắc phục kẽ hở quản lý, xây dựng khung pháp lý đồng bộ, phù hợp thị trường lao động hiện đại.

Số tiền truy thu không chỉ bù đắp quỹ bảo hiểm thiếu hụt mà còn trực tiếp bảo vệ quyền lợi chính đáng của hàng chục nghìn người lao động trên toàn quốc.

Trước đây, nhiều người lao động bị đóng thiếu hoặc không đóng bảo hiểm đầy đủ, dẫn đến mất quyền lợi khi hưởng các chế độ như thai sản, ốm đau, tai nạn lao động, thất nghiệp và lương hưu. Việc truy thu giúp họ được nhận đầy đủ quyền lợi theo quy định, tạo sự an tâm về an sinh xã hội và giảm rủi ro tài chính khi gặp khó khăn.

Doanh nghiệp cũng hưởng lợi gián tiếp từ môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng hơn khi các đơn vị trốn đóng, chậm đóng bị xử lý nghiêm. Điều này góp phần giảm cạnh tranh không lành mạnh và hạn chế rủi ro pháp lý, chi phí phát sinh do thanh tra, xử phạt.

Ngoài ra, việc thu hồi các khoản chi sai và truy thu bảo hiểm giúp đảm bảo bền vững tài chính của hệ thống an sinh xã hội, nhất là khi chi phí khám chữa bệnh và trợ cấp ngày càng tăng. Quỹ BHXH được bảo đảm sẽ giúp hệ thống vận hành ổn định, bảo vệ quyền lợi công bằng cho mọi người tham gia, đồng thời nâng cao niềm tin xã hội vào sự minh bạch và công bằng trong chính sách bảo hiểm