Trước làn sóng sáp nhập mạnh mẽ tại Quảng Ninh, có 1 xã hơn 700 dân vẫn "đứng vững" vì lý do vô cùng đặc biệt

Tỷ lệ sáp nhập cao, hướng đến bộ máy tinh gọn

Vào cuối tháng 4/2025, tại kỳ họp chuyên đề của HĐND tỉnh khóa XIV, Quảng Ninh đã thông qua 9 nghị quyết quan trọng, trong đó có phương án sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã nhằm tinh giản bộ máy và khơi thông nguồn lực tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2025–2030. Theo kế hoạch, số lượng đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh sẽ giảm mạnh từ 171 xuống còn 51 đơn vị, tương đương mức giảm hơn 70%.

Trong kịch bản không thành lập đặc khu Móng Cái, con số sau sáp nhập sẽ là 54 đơn vị, gồm 30 phường, 22 xã và 2 đặc khu – đạt tỷ lệ giảm 68,42%. Đây được xem là một trong những đợt sắp xếp quy mô lớn nhất từ trước đến nay ở Quảng Ninh.

Tuy nhiên, giữa làn sóng sáp nhập mạnh mẽ này, tỉnh đã giữ nguyên xã đảo Cái Chiên (huyện Hải Hà) – một trong những đơn vị hành chính có vị trí biệt lập, vai trò chiến lược và tiềm năng phát triển rõ rệt.

Cái Chiên: Từ xã đảo biệt lập thành điểm sáng kinh tế

Nằm cách đất liền hơn 8 km, xã đảo Cái Chiên có diện tích khoảng 26,9 km² và dân số gần 722 người. Dù quy mô dân số nhỏ, nhưng địa phương này có vị trí quan trọng về quốc phòng – an ninh và tiềm năng lớn về kinh tế biển. Nhờ đó, xã không nằm trong diện sáp nhập, mà tiếp tục được giữ nguyên để phát huy thế mạnh đặc thù.

Năm 2023, xã Cái Chiên được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Hệ thống hạ tầng giao thông, điện chiếu sáng, môi trường đã được đầu tư đồng bộ, tạo nền tảng cho phát triển du lịch và kinh tế biển. UBND tỉnh Quảng Ninh đã quy hoạch không gian biển đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 với diện tích 2.359 ha nuôi trồng thủy sản, tập trung phát triển các mô hình kinh tế sinh thái bền vững.

Về du lịch, Cái Chiên có bãi biển hoang sơ, rừng tự nhiên và môi trường sinh thái nguyên vẹn. Năm 2019, xã được công nhận là Khu du lịch cấp tỉnh, từ đó lượng khách tăng đều qua các năm, từ 20.000 lượt (2020) lên gần 59.500 lượt (2024). Đặc biệt, năm 2025, tỉnh đã phê duyệt quy hoạch phân khu 1/2.000 cho khu vực đảo, đưa Cái Chiên vào định hướng phát triển thành trung tâm du lịch biển đảo cao cấp trong Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái.

Với thu nhập bình quân đầu người gần 92 triệu đồng/năm, không còn hộ nghèo hay cận nghèo, Cái Chiên đã thoát khỏi diện xã khó khăn và trở thành điểm sáng trong phát triển nông thôn vùng biển.

Giữ nguyên xã đảo: Tầm nhìn dài hạn

Quyết định không sáp nhập xã Cái Chiên là một minh chứng cho cách tiếp cận linh hoạt, thực tiễn trong công tác tổ chức hành chính. Theo UBND huyện Hải Hà, ngoài yếu tố địa lý biệt lập, xã còn có ý nghĩa đặc biệt về an ninh quốc phòng, là "vị trí tiền tiêu" của tỉnh phía biển Đông Bắc.

Bên cạnh đó, hiệu quả phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương thời gian qua cho thấy mô hình xã đảo độc lập đang phát huy được tiềm năng. Tỉnh đặt mục tiêu năm 2025, huyện Hải Hà sẽ nâng mức thu nhập bình quân đầu người lên 102 triệu đồng/năm, trong đó du lịch và dịch vụ biển đảo chiếm 31,5% cơ cấu kinh tế – một phần quan trọng đến từ Cái Chiên.

Tuy không thuộc diện sáp nhập, xã Cái Chiên vẫn nằm trong lộ trình cải cách hành chính và xây dựng chính quyền số. Việc đầu tư mạnh cho kết nối hạ tầng, quản lý du lịch bền vững và phát triển thủy sản sinh thái sẽ tiếp tục được ưu tiên. Đây là hướng đi phù hợp với mục tiêu vừa đảm bảo hiệu quả quản lý, vừa giữ vững chủ quyền, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển toàn diện.