Trung Quốc vượt mặt Mỹ trong công nghệ năng lượng tương lai, sắp đưa vào hoạt động từ 2027

BEST – Bước tiến đột phá của Trung Quốc trong cuộc đua năng lượng thế hệ mới

Trong bối cảnh thế giới đang chuyển mình tìm kiếm các giải pháp năng lượng sạch và bền vững, Trung Quốc tiếp tục khẳng định tham vọng dẫn đầu bằng việc đẩy nhanh tiến độ xây dựng lò phản ứng nhiệt hạch siêu dẫn Tokamak thử nghiệm Plasma cháy (BEST) tại Hợp Phì. Dự án này dự kiến hoàn thành vào năm 2027, mở ra triển vọng hiện thực hóa năng lượng nhiệt hạch – nguồn năng lượng gần như vô hạn và không phát thải khí nhà kính.

Điều đặc biệt, lò phản ứng BEST không chỉ dừng lại ở việc thử nghiệm công nghệ, mà còn đặt mục tiêu sản xuất năng lượng thực tế, đạt mức năng lượng gấp 5 lần so với năng lượng tiêu thụ – một dấu mốc quan trọng trong hành trình tiến tới thương mại hóa công nghệ nhiệt hạch.

Nhiệt hạch hạt nhân – Giải pháp cho bài toán năng lượng toàn cầu

Khi nhu cầu năng lượng ngày càng tăng cao, đồng thời các nguồn năng lượng hóa thạch truyền thống gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường, công nghệ nhiệt hạch hạt nhân được kỳ vọng sẽ trở thành “chìa khóa vàng” cho bài toán năng lượng bền vững.

Khác với phản ứng phân hạch đang được sử dụng trong các nhà máy điện hạt nhân hiện nay, phản ứng nhiệt hạch mô phỏng quá trình tạo ra năng lượng của các ngôi sao, hợp nhất các hạt nhân hydro để tạo thành heli và giải phóng một lượng lớn năng lượng. Quá trình này không sinh ra khí nhà kính, đồng thời chất thải phóng xạ cũng ít hơn nhiều và dễ xử lý hơn.

Dù đã được nghiên cứu hàng chục năm, công nghệ nhiệt hạch chỉ thực sự bứt phá sau khi Cơ sở Đánh lửa Quốc gia Hoa Kỳ (NIF) chứng minh khả năng tạo ra mức tăng năng lượng ròng. Thành công này thúc đẩy các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là Trung Quốc, gia tăng đầu tư, xây dựng các lò phản ứng quy mô lớn nhằm sớm hiện thực hóa tiềm năng thương mại hóa của công nghệ này.

Trung Quốc đi nhanh với “tốc độ Trung Quốc”

Lò phản ứng BEST được thiết kế theo dạng Tokamak – cấu trúc hình bánh rán quen thuộc trong các thiết bị nhiệt hạch giúp kiểm soát plasma ở nhiệt độ cao hơn cả bề mặt Mặt trời. Với trọng lượng khoảng 6.000 tấn và hàng chục nghìn linh kiện, đây là một trong những lò phản ứng có quy mô lớn nhất hiện nay.

So với lò phản ứng SPARC do Mỹ phát triển, BEST có kích thước lớn hơn và dù sử dụng hệ thống nam châm yếu hơn, lại đặt mục tiêu đạt mức tăng năng lượng gấp 5 lần, trong khi SPARC chỉ đặt mục tiêu gấp đôi.

Quan trọng hơn, Trung Quốc đang thể hiện tốc độ triển khai vượt trội. Cùng khởi công với SPARC từ năm 2021, nhưng đến nay, dự án BEST đã hoàn thành phần lớn hạng mục xây dựng dân dụng và các thành phần chính cũng gần đạt trạng thái sẵn sàng lắp đặt. Mục tiêu đưa lò phản ứng vào hoạt động trước năm 2027 đang được thúc đẩy với quyết tâm cao độ.

Chiến lược dài hạn của Trung Quốc với ngành năng lượng hạt nhân

Từ năm 2024, Trung Quốc đã xác định công nghệ năng lượng nhiệt hạch là trụ cột trong chiến lược phát triển các nguồn năng lượng thế hệ mới. Thành phố Thượng Hải đang được định hướng trở thành trung tâm đẳng cấp thế giới về sản xuất thiết bị hạt nhân và nghiên cứu công nghệ tổng hợp tiên tiến.

Trung Quốc đặt mục tiêu tăng trưởng hai chữ số hàng năm cho ngành điện hạt nhân đến năm 2025, đồng thời tăng gấp đôi sản lượng thiết bị hạt nhân để đón đầu làn sóng chuyển dịch năng lượng toàn cầu.

Nhà khoa học Duan Xuru – chuyên gia hàng đầu tại Tập đoàn Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc cho biết công nghệ siêu dẫn nhiệt độ cao, trí tuệ nhân tạo (AI) và các vật liệu tiên tiến có thể rút ngắn thời gian thương mại hóa nhiệt hạch hạt nhân xuống trước mốc năm 2050.