Trung Quốc mang trí tuệ nhân tạo sang huấn luyện ở Đông Nam Á

Hướng đi mới trước các lệnh hạn chế

Trong bối cảnh bị Mỹ siết chặt xuất khẩu các loại chip phục vụ cho trí tuệ nhân tạo, Trung Quốc đang dần định hình lại chiến lược tiếp cận phần cứng AI bằng các biện pháp gián tiếp, sáng tạo nhưng gây tranh cãi. Mới đây, theo nguồn tin từ Wall Street Journal, các kỹ sư Trung Quốc đã vận chuyển ổ cứng chứa dữ liệu AI ra nước ngoài, nhằm huấn luyện mô hình trên những máy chủ cao cấp mà họ không thể tiếp cận trong nước.

Cụ thể, hơn 80TB dữ liệu huấn luyện bao gồm bảng tính, hình ảnh và video clip đã được các kỹ sư đóng gói trong bốn vali riêng biệt và bí mật chuyển sang Malaysia. Tại đây, dữ liệu được cắm trực tiếp vào các máy chủ có chip AI tiên tiến – nhiều khả năng là dòng NVIDIA Hopper thông qua trung tâm dữ liệu thuộc một công ty con tại Singapore.

Vì sao chuyển ổ cứng thay vì truyền Internet?

Theo giới chuyên môn, việc lựa chọn vận chuyển vật lý ổ cứng thay vì truyền dữ liệu qua Internet không chỉ là cách “vượt rào” về mặt kiểm soát, mà còn là giải pháp thực tiễn. Các kỹ sư Trung Quốc cho biết vận chuyển vật lý nhanh hơn nhiều so với truyền hàng chục terabyte dữ liệu qua mạng – vốn có thể mất hàng ngày, thậm chí hàng tuần, nếu không có hạ tầng quốc tế đủ mạnh.

Ngoài ra, cách làm này còn giúp giảm thiểu nguy cơ bị phát hiện và kiểm duyệt từ các bên thứ ba khi truyền dữ liệu quốc tế, đặc biệt trong thời điểm mà mọi hoạt động liên quan đến AI và bán dẫn đang bị theo dõi sát sao.

Việc chọn Malaysia không phải là ngẫu nhiên. Quốc gia này đang trở thành trung tâm hạ tầng dữ liệu mới của khu vực Đông Nam Á. Theo số liệu từ quý gần nhất, xuất khẩu chip AI của NVIDIA sang Malaysia đã đạt 3,4 tỷ USD, phần lớn trong số đó được dùng gián tiếp để phục vụ nhu cầu của Trung Quốc.

Một phần chip được sử dụng nội địa, nhưng nhiều máy chủ tại Malaysia, Philippines và Singapore đang được Trung Quốc thuê hoặc liên kết khai thác, giúp duy trì hoạt động phát triển trí tuệ nhân tạo ngay cả khi bị cắt nguồn chip trong nước.

Những trung tâm dữ liệu này không chỉ giúp Trung Quốc duy trì tiến trình huấn luyện mô hình AI, mà còn mở ra kênh mới để chia sẻ và thử nghiệm các thuật toán học sâu (deep learning) tại môi trường đa quốc gia, ít bị ràng buộc bởi các chính sách nội địa.

Câu hỏi về tính hiệu quả của lệnh cấm

Việc Mỹ hạn chế xuất khẩu chip AI, đặc biệt là các dòng như NVIDIA A100, H100 hay thế hệ Hopper, nhằm kiềm chế tốc độ phát triển trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc. Tuy nhiên, chiến lược chuyển hướng sang sử dụng máy chủ thuê ngoài nước cho thấy Trung Quốc không dễ bị cô lập về công nghệ.

Mặc dù chính quyền Mỹ có thể kiểm soát xuất khẩu phần cứng trực tiếp, nhưng rất khó kiểm soát việc sử dụng các chip đó tại các quốc gia thứ ba, nơi mà Trung Quốc có thể tiếp cận thông qua các liên doanh hoặc dịch vụ thuê máy chủ.

Đây chính là một lỗ hổng trong nỗ lực phong tỏa công nghệ mà phương Tây đang theo đuổi. Các chuyên gia nhận định rằng trong một hệ sinh thái công nghệ ngày càng toàn cầu hóa, việc ngăn chặn hoàn toàn sự phát triển của một quốc gia về AI không đơn giản là cắt chuỗi cung ứng phần cứng.