Tốc độ lên tới 400km/h, đi chỉ mất 50 phút, tuyến đường sắt cao tốc nhanh nhất thế giới chuẩn bị được ra mắt

Chuẩn bị vận hành tuyến đường sắt cao tốc thương mại nhanh nhất thế giới

Theo thông báo từ Văn phòng Thông tin Quốc vụ viện Trung Quốc, tuyến đường sắt cao tốc mới nối Thành Đô và Trùng Khánh (hai thành phố lớn ở khu vực Tây Nam) sắp được đưa vào vận hành. Đây sẽ là tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên trên thế giới khai thác ở tốc độ thương mại 400 km/giờ, sử dụng mẫu tàu điện CR450 EMU vừa được lắp ráp thành công.

CR450 là dòng tàu mới do Trung Quốc phát triển nội địa, từng đạt tốc độ thử nghiệm lên tới 450 km/giờ. Tuy nhiên, vận hành thương mại sẽ giới hạn ở mức 400 km/giờ nhằm đảm bảo độ ổn định và chi phí bảo trì hợp lý. Dự kiến, thời gian di chuyển giữa Thành Đô và Trùng Khánh sẽ được rút ngắn từ hơn 1 giờ xuống còn 50 phút.

Tuyến Thành Đô – Trùng Khánh là một đoạn trong tuyến đường sắt cao tốc dọc sông Dương Tử dài 2.100 km, kết nối Thượng Hải với Thành Đô, đi qua nhiều đô thị lớn như Nam Kinh, Hợp Phì, Vũ Hán. Tổng vốn đầu tư toàn tuyến ước tính hơn 500 tỷ nhân dân tệ.

Việc áp dụng công nghệ tốc độ cao tại tuyến này được đánh giá sẽ tạo “cú hích” cho liên kết vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt ở khu vực Tây Nam. Tuy nhiên, giới chức Trung Quốc cũng thừa nhận không phải toàn bộ tuyến đường đều có đủ điều kiện kỹ thuật để vận hành ở 400 km/giờ. Việc triển khai đồng bộ cần thêm thời gian và các giai đoạn nâng cấp hạ tầng.

Tàu CR450 và tham vọng hiện đại hóa mạng lưới đường sắt cao tốc

Tính đến thời điểm hiện tại, Trung Quốc sở hữu mạng lưới đường sắt cao tốc lớn nhất thế giới với tổng chiều dài đạt gần 48.000 km, chiếm hơn 70% quy mô toàn cầu. Hạ tầng này đã phủ kín hầu hết các thành phố có dân số trên 500.000 người và đóng vai trò trục xương sống trong hệ thống vận tải liên đô thị.

Tuy nhiên, phần lớn các tuyến hiện nay được thiết kế để vận hành ở tốc độ từ 200 đến 250 km/giờ, một số đạt 300–350 km/giờ. Việc nâng đồng loạt lên 400 km/giờ không chỉ cần thay đổi hệ thống tàu, mà còn liên quan đến nền móng, đường ray, nhà ga và công tác bảo trì.

Thay vì áp dụng đại trà, Trung Quốc lựa chọn triển khai công nghệ mới theo từng khu vực có mật độ di chuyển cao. Đường sắt tốc độ cao 400 km/giờ được kỳ vọng trở thành công cụ quan trọng trong chiến lược “nén không gian – thời gian” giữa các cực phát triển như Thượng Hải, Trùng Khánh, Thành Đô, giúp tái phân bổ nguồn lực, thu hút đầu tư và mở rộng thị trường tiêu dùng khu vực nội địa.

Mục tiêu ban đầu đặt ra là triển khai "400 tuyến đường sắt cao tốc kết nối mọi thành phố", nhưng thực tế cho thấy định hướng này cần điều chỉnh theo hướng “tối ưu hóa hành lang kinh tế”. Hiện nay, nhiều tỉnh như Quảng Đông, Hồ Nam, Sơn Đông đang xúc tiến mạng lưới đường sắt 350 km/giờ – mức tối ưu về chi phí và hiệu suất sử dụng.

Công nghệ maglev tốc độ 600 km/giờ: Tương lai vẫn ở phía trước

Song song với đường sắt cao tốc, Trung Quốc còn theo đuổi nghiên cứu tàu đệm từ (maglev) siêu dẫn – phương tiện có thể đạt tốc độ lên tới 600 km/giờ. Mới đây, tại Hội nghị Đường sắt cao tốc thế giới, nguyên mẫu tàu maglev mới được giới thiệu, với tham vọng rút ngắn thời gian di chuyển giữa Bắc Kinh – Thượng Hải xuống còn chưa đầy 3 giờ.

Một số địa phương như Thượng Hải, Thâm Quyến, Quảng Châu, Thành Đô đã có kế hoạch xây dựng tuyến maglev nối các đô thị lớn. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng tàu đệm từ hiện vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm. Việc thương mại hóa ở quy mô lớn gặp rào cản lớn về chi phí đầu tư và giá vé.

So với tàu cao tốc CRH hiện tại, vé tàu maglev có thể đắt gấp đôi, chỉ phù hợp với các thành phố có lượng hành khách cực lớn và nguồn ngân sách mạnh. Ngoài ra, chi phí xây dựng tuyến mới và yêu cầu kỹ thuật đặc thù khiến việc tích hợp maglev vào hệ thống giao thông hiện hữu trở nên phức tạp.

Vì vậy, trong ngắn hạn, tàu CR450 và các tuyến đường sắt cao tốc 350–400 km/giờ vẫn sẽ là trụ cột của mạng lưới giao thông hiện đại tại Trung Quốc. Công nghệ maglev được định hướng như một “dự án tương lai” nhằm phục vụ các tuyến đặc biệt – nơi thời gian di chuyển là yếu tố then chốt và chi phí không phải rào cản chính.