Toan tính của ngành ngân hàng nhìn từ kế hoạch trình đại hội cổ đông

Số hóa mạnh mẽ để nâng cao hiệu quả vận hành

Khi mùa đại hội đồng cổ đông năm 2025 rục rịch bắt đầu, nhiều ngân hàng đã lần lượt công bố chiến lược điều hành trong năm tới thông qua tài liệu trình Đại hội đồng cổ đông. Dù mỗi tổ chức tín dụng có hướng đi riêng, ba mục tiêu lớn vẫn xuyên suốt gồm thúc đẩy chuyển đổi số, kiểm soát nợ xấu và mở rộng vốn điều lệ để nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh kinh tế còn nhiều thách thức.

Toan tính của ngành ngân hàng nhìn từ kế hoạch trình đại hội cổ đông

Bên cạnh những kỳ vọng về tăng trưởng, giới phân tích cảnh báo rằng ngành ngân hàng năm 2025 sẽ phải đối mặt với không ít thách thức

Năm 2025 đánh dấu bước chuyển dịch sâu sắc trong tư duy vận hành của các ngân hàng, khi công nghệ được xem là đòn bẩy cốt lõi để tối ưu hóa quy trình, tiết giảm chi phí và tạo dư địa cho giảm lãi suất hỗ trợ tăng trưởng tín dụng. Chủ trương này cũng nằm trong định hướng chung mà Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ đề ra nhằm hướng ngành tài chính tiến gần hơn tới mục tiêu tăng trưởng tín dụng khoảng 16% trong năm nay.

Ở từng ngân hàng, việc số hóa được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. HDBank đặc biệt nhấn mạnh vai trò của công nghệ trong việc cải thiện chất lượng dịch vụ, đồng thời ứng dụng vào quản trị rủi ro nhằm kiểm soát hiệu quả nợ xấu. VietinBank chọn cách tiếp cận toàn diện hơn: từ cải tiến quản trị nhân sự, cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng cho đến phát triển hệ sinh thái số hóa khép kín, tất cả đều được lồng ghép trong chiến lược nâng cao năng lực tài chính và chất lượng dịch vụ.

Song hành với các nỗ lực số hóa, bài toán tăng trưởng lợi nhuận cũng đang được nhiều ngân hàng đặt ra đầy tham vọng. ở nhóm những ngân hàng cổ phần đặt mục tiêu tăng trưởng đầy ấn tượng, chẳng hạn như tại Eximbank – đơn vị kỳ vọng lợi nhuận trước thuế tăng trưởng lên tới hơn 33% trong năm nay.

Trong khi đó, ở nhóm Big4 cũng đặt mục tiêu tăng trưởng tích cực, dù ở mức khiêm tốn hơn để phù hợp với mặt bằng lợi nhuận cao của năm 2024. Nhìn tổng thể, bức tranh lợi nhuận năm 2025 được kỳ vọng sẽ duy trì đà đi lên, song sẽ gắn chặt với hiệu quả vận hành, chất lượng tài sản và khả năng ứng dụng công nghệ.

Kiểm soát nợ xấu: Nhiệm vụ sống còn

Trước sức ép từ môi trường kinh tế còn nhiều biến động, việc kiểm soát nợ xấu trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu trong chiến lược điều hành của các ngân hàng năm nay. Hàng loạt nhà băng lớn đã sớm xây dựng mục tiêu cụ thể cho việc duy trì tỷ lệ nợ xấu ở ngưỡng an toàn.

MB tiếp tục duy trì mức trích lập dự phòng tín dụng cao để giữ tỷ lệ nợ xấu dưới 1,7%, trong khi VietinBank và BIDV lần lượt hướng đến các ngưỡng dưới 1,8% và 1,4%. HDBank không chỉ đặt kỳ vọng giữ nợ xấu ở mức thấp mà còn ứng dụng AI và Big Data để tăng cường năng lực thẩm định, giúp tỷ lệ nợ xấu của ngân hàng này năm 2024 chỉ ở mức 1,93%, dù có nhích nhẹ so với cuối năm 2023.

Trong bức tranh chung, số liệu từ cuối năm 2024 cho thấy tín hiệu tích cực: tỷ lệ nợ xấu bình quân của các ngân hàng niêm yết đã giảm xuống còn 1,91%, lần đầu tiên sau bốn quý liên tiếp ghi nhận xu hướng đi lên. Tỷ lệ hình thành nợ xấu mới cũng giảm 10,1% so với quý liền kề.

Dù vậy, giới phân tích vẫn tỏ ra thận trọng. Theo Chứng khoán MBS, tín dụng bán lẻ – mảng đang dẫn dắt tăng trưởng hiện nay có thể kéo theo rủi ro nợ xấu cao hơn so với tín dụng doanh nghiệp. Chính vì vậy, chi phí dự phòng năm 2025 dự kiến sẽ tăng 16,9% so với cùng kỳ. Các ngân hàng quốc doanh – vốn có cấu trúc tín dụng doanh nghiệp chiếm ưu thế có thể ghi nhận mức tăng nhẹ hơn, khoảng 12,6%. Nhưng với bất kỳ ngân hàng nào, việc kiểm soát tốc độ phát sinh nợ xấu vẫn sẽ là điều kiện tiên quyết để giữ vững chất lượng tài sản.

Cuộc đua tăng vốn lan rộng toàn ngành

Nếu phải chọn một điểm nhấn dễ nhận thấy nhất trong các kế hoạch đại hội đồng cổ đông năm nay, thì đó chính là làn sóng tăng vốn điều lệ đang lan rộng từ khối quốc doanh đến khối cổ phần tư nhân. Việc tăng vốn không chỉ để đáp ứng yêu cầu quản trị rủi ro theo chuẩn Basel III mà còn là đòn bẩy tài chính để các nhà băng mở rộng hoạt động và nâng cao năng lực chống chịu.

Ở nhóm Big4, Vietcombank đang chuẩn bị phát hành hơn 2,76 tỷ cổ phiếu, dự kiến đưa vốn điều lệ từ gần 55.891 tỷ đồng lên 83.557 tỷ đồng. VietinBank cũng không đứng ngoài cuộc khi đề xuất phát hành tối đa 2,4 tỷ cổ phiếu để trả cổ tức, nâng vốn điều lệ lên gần 77.671 tỷ đồng.

Ở khối ngân hàng thương mại cổ phần, cuộc đua cũng không kém phần sôi động. VIB dự định phát hành hơn 425 triệu cổ phiếu thưởng, nâng vốn lên hơn 34.000 tỷ đồng. Nam A Bank và ACB cũng trình phương án chia cổ tức bằng cổ phiếu, đưa vốn điều lệ lên các ngưỡng lần lượt là 18.007 tỷ đồng và 51.366 tỷ đồng.

Theo thống kê của MBS, chỉ riêng trong năm 2024, đã có tới 11 ngân hàng tiến hành tăng vốn. Tổng vốn điều lệ của 28 ngân hàng đến cuối năm đạt mức tăng 15% so với đầu năm, vượt mốc 822.000 tỷ đồng. Xu hướng này được dự báo sẽ tiếp tục mạnh mẽ trong năm 2025, không chỉ để đáp ứng chuẩn vốn Basel III mà còn nhằm củng cố cấu phần vốn lõi và vốn đệm dự phòng – những yếu tố quan trọng giúp ngân hàng vững vàng hơn trước các cú sốc kinh tế bất ngờ.

Ba thách thức lớn đang chờ ngành ngân hàng trong năm 2025

Bên cạnh những kỳ vọng về tăng trưởng, giới phân tích cảnh báo rằng ngành ngân hàng năm 2025 sẽ phải đối mặt với ít nhất ba thách thức lớn, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng duy trì đà phát triển bền vững cũng như hiệu quả kinh doanh của toàn hệ thống.

Thứ nhất, áp lực điều hành chính sách tiền tệ đang ngày một tăng cao. Mặc dù Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã ba lần liên tiếp giảm lãi suất trong năm 2024, đưa lãi suất xuống vùng 4,25–4,5%, nhưng triển vọng về xu hướng nới lỏng tiếp theo lại không rõ ràng. Những tuyên bố gần đây từ Tổng thống Donald Trump về các chính sách thuế quan mới, cùng với phát biểu thận trọng của Chủ tịch Fed Jerome Powell, cho thấy khả năng Mỹ chỉ thực hiện thêm khoảng hai lần giảm lãi suất trong năm 2025. Trong bối cảnh đó, áp lực lên tỷ giá trong nước sẽ gia tăng, buộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có thể phải tính đến việc nâng lãi suất điều hành để ổn định thị trường ngoại hối. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc chi phí vốn của các ngân hàng sẽ tăng, ảnh hưởng tới biên lãi ròng (NIM) và lợi nhuận ròng.

Thứ hai, vấn đề thanh khoản tưởng chừng đã ổn định, tuy nhiên vẫn có thể quay lại như một điểm nghẽn trong năm 2025. Trong năm 2024, dù Ngân hàng Nhà nước đã chủ động điều tiết thị trường mở để hỗ trợ thanh khoản và ổn định tỷ giá, nhưng vẫn ghi nhận không ít thời điểm (đặc biệt từ tháng 4 đến tháng 7) mà các ngân hàng phải đua nhau tăng lãi suất huy động, trong khi lãi suất liên ngân hàng cũng tăng vọt. Thực tế cho thấy khoảng cách giữa tốc độ tăng tín dụng và huy động vốn ngày càng nới rộng, làm lộ rõ sự lệch pha dòng tiền. Khi tăng trưởng tín dụng được đẩy mạnh để kích thích kinh tế, trong khi huy động vốn không theo kịp, hệ thống ngân hàng có nguy cơ rơi vào tình trạng thiếu hụt thanh khoản. Nếu Ngân hàng Nhà nước buộc phải nâng lãi suất điều hành để kiểm soát lạm phát hoặc duy trì ổn định tỷ giá, thì chi phí huy động vốn của các ngân hàng sẽ bị đẩy lên cao hơn, đè nặng lên biên lợi nhuận vốn đã mỏng.

Thứ ba, bài toán nợ xấu vẫn là mối lo thường trực. Dù tỷ lệ nợ xấu trung bình đã giảm nhẹ vào cuối năm 2024, nhưng đó chưa phải là tín hiệu đảm bảo cho sự cải thiện dài hạn. Với xu hướng tín dụng bán lẻ tăng trưởng mạnh, rủi ro hình thành nợ xấu mới vẫn cao hơn so với tín dụng doanh nghiệp – lĩnh vực vốn được quản lý rủi ro chặt chẽ hơn. Nhiều ngân hàng vẫn đang phải tăng mạnh chi phí dự phòng rủi ro để đối phó với áp lực chất lượng tài sản, điều này có thể kéo giảm lợi nhuận ngắn hạn. Đồng thời, yêu cầu giữ vững các tỷ lệ an toàn vốn theo chuẩn Basel III cũng buộc các ngân hàng phải duy trì bộ đệm tài chính đủ lớn, khiến việc phân bổ nguồn lực cho tăng trưởng trở nên thách thức hơn bao giờ hết.