Tín hiệu tích cực từ Nghị định 08 đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Nhóm cổ phiếu bất động sản hưởng lợi

Một số nội dung đáng chú ý của Nghị định 08/2023/NĐ-CP (Nghị định 08) bao gồm việc doanh nghiệp có thể đàm phán với người sở hữu trái phiếu để thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn bằng tài sản khác; được phép kéo dài kỳ hạn trái phiếu tối đa 2 năm với điều kiện 65% người sở hữu trái phiếu trở lên chấp thuận; ngưng hiệu lực quy định xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp tới hết năm 2023…

Nghị định 08 được đánh giá sẽ tạo tác động tích cực với các tổ chức phát hành trái phiếu, đặc biệt là nhóm bất động sản.

Theo Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam, những sửa đổi trong điều khoản thanh toán lãi gốc và cho phép kéo dài kỳ hạn trái phiếu sẽ có tác động tích cực lên tổ chức phát hành trái phiếu, đặc biệt đối với các doanh nghiệp bất động sản có dư nợ trái phiếu tới hạn lớn trong năm 2023 như NVL, VHM, PDR, FLC, KBC, HPX… trong bối cảnh dòng tiền doanh nghiệp khó khăn và thanh khoản thị trường bất động sản sụt giảm.

Trước đó, giữa tháng 2/2023, 54 tổ chức phát hành trái phiếu doanh nghiệp đã thông báo chậm trả lãi, làm dấy lên lo ngại về thanh khoản. Công ty Chứng khoán VNDirect ước tính, khoảng 23.000 tỷ đồng trái phiếu từ các tổ chức này sẽ đáo hạn trong năm 2023 (khoảng 90% đến từ doanh nghiệp bất động sản).

Ngoài ra, tỷ số thanh toán hiện thời và hệ số thanh toán lãi vay của các doanh nghiệp bất động sản niêm yết hiện tại đã giảm mạnh xuống mức thấp nhất của giai đoạn 2011- 2013, điều này cho thấy rủi ro xảy ra mất khả năng thanh toán nợ cao như năm 2011.

Đây cũng là lý do sau khi Nghị định 08 được ban hành và có hiệu lực ngày 5/3, trong phiên giao dịch sáng ngày 6/3, sắc xanh đã lan tỏa toàn thị trường, trong đó nhóm cổ phiếu bất động sản, nhiều mã được đẩy lên mức giá trần ngay từ đầu phiên, đặc biệt là NVL của Novaland.

Trong phiên sáng, nhóm cổ phiếu bất động sảnn đã có khoảng 10 mã giao dịch trong sắc tím, bao gồm: NVL, PDR, HQC, DXG, LDG, SCR, HPX, DIG... Một số mã tăng trên 8% như L14, CEO, LIC. Các mã DRH, NHA, DLG, NRC, KHG... cũng đều tăng trên dưới 5%.

Về thay đổi liên quan tới ngừng xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp tới hết năm 2023, Chứng khoán Yuanta cho rằng: “Việc gia hạn thời gian áp dụng quy định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, thời gian phân phối trái phiếu và yêu cầu xếp hạng tín nhiệm sẽ có tác động nhưng không đáng kể, vì tâm lý nhà đầu tư cũng như thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ còn ảm đảm và không nhiều đợt phát hành mới trong năm 2023”.

Thay đổi mới tại Nghị định 08

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp tránh sự sụp đổ ngắn hạn

Ông Hoàng Anh Tuấn, Chuyên viên tư vấn đầu tư KHCN cao cấp, Công ty chứng khoán MB (MBS) đánh giá tác động của Nghị định đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Thứ nhất là doanh nghiệp có thể thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn bằng tài sản khác.

Quy định cũ: Theo quy định tại khoản 3 Điều 34 Nghị định số 153/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế, thì doanh nghiệp phát hành trái phiếu có trách nhiệm: "Thanh toán đầy đủ, đúng hạn lãi, gốc trái phiếu khi đến hạn và thực hiện các quyền kèm theo (nếu có) cho chủ sở hữu trái phiếu theo điều kiện, điều khoản của trái phiếu".

Quy định mới: Nghị định số 08/2023/NĐ-CP bổ sung quy định, đối với trái phiếu chào bán tại thị trường trong nước, trường hợp doanh nghiệp phát hành không thể thanh toán đầy đủ, đúng hạn nợ gốc, lãi trái phiếu bằng đồng Việt Nam theo phương án phát hành đã công bố cho nhà đầu tư theo quy định tại Điều 17 Nghị định này, doanh nghiệp có thể đàm phán với người sở hữu trái phiếu để thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn bằng tài sản khác theo các nguyên tắc theo quy định.

Ông Hoàng Anh Tuấn cho rằng, với quy định mới này, doanh nghiệp và trái chủ đều được hưởng lợi và qua đó giảm lượng cung trái phiếu trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Do tháng 3,4,5 và 6 sẽ là 4 tháng áp lực trái phiếu lớn nhất. Việc chính phủ đã kịp thời đưa ra nghị định mới bổ sung giúp cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ kỳ vọng giảm bớt áp lực trả nợ trái phiếu, giảm bớt được xác suất thị trường trái phiếu doanh nghiệp bị bán tháo.

Thứ hai, được kéo dài kỳ hạn trái phiếu tối đa không quá 2 năm.

Quy định cũ: Điểm b khoản 3 Điều 3 Nghị định số 65/2022/NĐ-CP ngày 16/09/2022 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP quy định: Doanh nghiệp không được thay đổi kỳ hạn của trái phiếu đã phát hành.

Quy định mới: Nghị định 08/2023/NĐ-CP sửa đổi theo hướng cho phép doanh nghiệp được thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu nhưng phải đảm bảo một số nguyên tắc quy định.

Tôi cho rằng việc doanh nghiệp được kéo dài kỳ hạn trả nợ trái phiếu hay nói cách khác là giãn nợ là hợp lý ở bối cảnh hiện tại. Điều này nhằm tránh áp lực phải trả nợ liên tục vào cao điểm tháng 3,4,5 và 6 như tôi đã đề cập. Ưu điểm của việc cơ cấu giãn nợ này là có thể tránh được sự sụp đổ nhất thời ở mảng trái phiếu doanh nghiệp, tuy nhiên nếu doanh nghiệp không hoạt động tốt thì khó có thể khôi phục niềm tin và trả nợ được.

Thứ ba, tạm ngưng quy định xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân, xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp.

Quy định này giúp cho các nhà đầu tư không chuyên nghiệp vẫn có thể mua vào được trái phiếu doanh nghiệp thay vì trước đó phải đáp ứng các điều kiện khá phức tạp. Đây chính là tăng lượng cầu mua vào trái phiếu doanh nghiệp, điều này có thể giúp đỡ cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp không bị mất thanh khoản và không gây ra tình trạng sụp đổ trong ngắn hạn.

Hệ lụy gây ra có thể là sự mất mát cho nhà đầu tư thiếu hiểu biết vì quy định này ban đầu là để bảo vệ họ.

Chuyên gia MBS cho rằng, các nghị định sửa đổi và bổ sung mới sẽ tránh cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp sự sụp đổ ngắn hạn, bao gồm việc giảm lượng cung trái phiếu (1 phần đổi thành tài sản), kéo dài thời gian trả nợ và tăng lượng cầu mua trái phiếu (từ các nhà đầu tư không chuyên nghiệp). Chính phủ đã tận tâm và tận lực cứu chữa cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp, tôi hy vọng các doanh nghiệp có thể tận dụng chính sách và tồn tại qua giai đoạn khó khăn này.