Tìm hiểu về giao dịch thoả thuận và khớp lệnh chứng khoán

Giao dịch thoả thuận là phương thức bên mua và bán tự thoả thuận các điều kiện giao dịch như giá, khối lượng, hình thức thanh toán rồi thông báo cho công ty chứng khoán của hai bên.

Ba sàn chứng khoán ở Việt Nam (HoSE, HNX và UPCoM) đều có hai phương thức giao dịch là thoả thuận và khớp lệnh. Trong đó, khớp lệnh được chia thành khớp lệnh định kỳ và khớp lệnh liên tục.

Giao dịch thoả thuận là phương thức bên mua và bán tự thoả thuận các điều kiện giao dịch như giá, khối lượng, hình thức thanh toán rồi thông báo cho công ty chứng khoán của hai bên. Trong trường hợp nhà đầu tư muốn giao dịch thoả thuận nhưng chưa xác định đối tác thì có thể liên hệ với công ty chứng khoán để được nhập lệnh chào mua hoặc chào bán. Khi tìm được đối tác và đạt thoả thuận, công ty chứng khoán sẽ đại diện nhà đầu tư giao dịch.

Hình minh họa

Giao dịch thoả thuận được thực hiện suốt phiên, trừ giờ nghỉ trưa. Lệnh thoả thuận chỉ có hiệu lực trong ngày và giá phải nằm trong biên độ dao động của hôm đó. Nhà đầu tư không được giao dịch thoả thuận trong ngày đầu tiên cổ phiếu, chứng chỉ quỹ niêm yết hoặc đăng ký giao dịch trên sàn chứng khoán.

Lệnh giao dịch thoả thuận không được phép huỷ. Trong thời gian giao dịch, nếu công ty chứng khoán nhập sai lệnh thoả thuận của nhà đầu tư thì được sửa nhưng phải xuất trình lệnh gốc và được đối tác, Sở Giao dịch chứng khoán chấp thuận.

Giá trị giao dịch thoả thuận không được sừ dụng để tính toán các chỉ số như VN-Index, HNX-Index, UPCoM-Index...

Khớp lệnh định kỳ chỉ áp dụng tại HoSE vào hai khung giờ: 9h-9h15 là phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa (ATO) và 14h30-14h45 là phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa. Nhà đầu tư không thể huỷ hay sửa lệnh trong hai khung giờ này.

Phương thức khớp lệnh định kỳ được thực hiện trên cơ sở so khớp các lệnh mua và bán tại một thời điểm xác định. Giá thực hiện là giá có khối lượng giao dịch lớn nhất. Nếu có nhiều mức giá thoả mãn tiêu chí này thì giá trùng hoặc gần với giá lần khớp lệnh gần nhất sẽ được chọn.

Phương thức này sẽ ưu tiên nhà đầu tư đặt lệnh mua giá cao hơn và lệnh bán giá thấp hơn được thực hiện trước. Trong trường hợp lệnh mua hoặc lệnh bán có cùng giá thì lệnh nào nhập vào hệ thống giao dịch trước sẽ được ưu tiên thực hiện.

Khớp lệnh liên tục được áp dụng tại HoSE từ 9h15-11h30 và 13h-14h30, tại HNX là 9h-11h30 và 13h-14h30 còn tại UPCoM là suốt phiên trừ giờ nghỉ trưa. Nhà đầu tư được huỷ, sửa lệnh trong thời gian khớp lệnh liên tục.

Khác biệt lớn nhất của phương thức này so với khớp lệnh định kỳ là sự tức thì, bởi nguyên tắc khớp lệnh liên tục là so khớp lệnh mua và bán ngay khi đưa vào hệ thống giao dịch thay vì cộng dồn và chờ đến một thời điểm nhất định. Các lệnh có mức giá tốt nhất (mua cao, bán thấp) được ưu tiên thực hiện trước. Nếu nhiều lệnh có cùng mức giá như nhau thì lệnh nào vào hệ thống trước sẽ được ưu tiên.

Lưu ý trong giao dịch thỏa thuận

Khi thực hiện giao dịch thỏa thuận doanh nghiệp cần cân nhắc một số vấn đề như sau:

Đầu tiên, lệnh giao dịch sẽ có giá trị trong ngày và khi đặt lệnh sẽ không được hủy. Do vậy, nhà đầu tư khi thực hiện giao dịch thỏa thuận cần phải cẩn thận để tránh sai sót xảy ra.

Bạn cần lưu ý đến hạn mức giao dịch sao cho không vi phạm quy định của Trung tâm Giao dịch Chứng khoán cũng như của Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước.

Hai bên sẽ xác nhận giao dịch khi tiến hành giao dịch thỏa thuận. Sau khi thực hiện xác nhận giao dịch với các điều khoản chung, quá trình giao dịch sẽ được tiến hành theo quy định chung. Khi tất cả các quy trình giao dịch kết thúc, việc xác nhận kết quả số dư chứng khoán và quy trình thanh toán bù trừ sẽ được thực hiện như giao dịch khớp lệnh.

Thông qua định nghĩa giao dịch thỏa thuận là gì, các nhà đầu tư, đặc biệt là những người mới trong thị trường chứng khoán sẽ hiểu hơn về quy định này. Đồng thời, hiểu được khái niệm này còn giúp nhà đầu tư thực hiện đúng quy trình của giao dịch này. Nhà đầu tư cũng phải lưu ý một vài vấn đề để không gặp sai sót trong quá trình thực hiện giao dịch.