Thương vụ mua tiêm kích SU-35 trị giá 2 tỷ USD từ Nga bị đổ vỡ

Radar lỗi thời, điện tử yếu kém: Su-35 “mù mờ” trên chiến trường hiện đại

Một trong những thương vụ vũ khí đình đám nhất giữa Nga và Ai Cập đã bất ngờ đổ vỡ khi Cairo quyết định hủy bỏ việc mua tiêm kích Su-35, mẫu chiến đấu cơ được quảng bá là mạnh nhất của Nga trong dòng thế hệ 4++.

Theo tiết lộ mới từ một quan chức quân sự cấp cao của Ai Cập, nguyên nhân thực sự khiến thỏa thuận 2 tỷ USD bị khai tử không phải do sức ép từ Mỹ như từng được suy đoán, mà đến từ chính các khuyết điểm kỹ thuật nghiêm trọng của SU-35 – từ radar, động cơ đến khả năng tác chiến điện tử.

Một trong những điểm yếu chí mạng của SU-35 là hệ thống radar Irbis-E – sử dụng công nghệ quét điện tử thụ động (PESA), vốn đã bị coi là lỗi thời so với radar AESA tiên tiến đang hiện diện trên các máy bay phương Tây như F-35, Rafale hoặc Eurofighter Typhoon.

Radar PESA có khả năng xử lý tín hiệu và kháng nhiễu kém hơn AESA rất nhiều, đặc biệt trong môi trường tác chiến điện tử phức tạp như Trung Đông. Theo nguồn tin từ quân đội Ai Cập, SU-35 dễ bị đối phương gây nhiễu và thiếu khả năng phân biệt mục tiêu chính xác, khiến nó gần như bị “mù” trong các tình huống đối đầu thực tế.

Ngoài radar, hệ thống phòng vệ điện tử (ECM) trên SU-35 cũng bị đánh giá là không đủ để chống lại các biện pháp gây nhiễu hiện đại, khiến máy bay dễ trở thành mục tiêu bị “khóa chết” trong không chiến. Đây là điểm yếu nghiêm trọng khi đặt cạnh các dòng máy bay như Rafale với hệ thống SPECTRA vốn được thiết kế để tự bảo vệ trong môi trường xung đột có cường độ cao.

Động cơ ồn ào, tầm bay hạn chế: Su-35 không thể hoạt động độc lập

Dù được trang bị động cơ AL-41F1S có lực đẩy mạnh, SU-35 lại gặp nhiều vấn đề kỹ thuật khiến nó không đáp ứng kỳ vọng của Ai Cập. Động cơ phát ra lượng nhiệt và tiếng ồn lớn, làm tăng khả năng bị phát hiện bởi radar hoặc cảm biến hồng ngoại – điểm bất lợi nghiêm trọng về khả năng tàng hình.

Ngoài ra, SU-35 tiêu tốn nhiều nhiên liệu, khiến tầm bay và thời gian hoạt động bị hạn chế hơn so với các tiêm kích phương Tây như F-16 Block 70 hay Rafale F3-R. Điều này đặc biệt bất lợi với học thuyết không chiến của Ai Cập, vốn ưu tiên các chiến đấu cơ có thể hoạt động lâu dài, độc lập trong các chiến dịch tại Libya, Sinai hoặc ngoài khơi Địa Trung Hải.

Một điểm khiến SU-35 càng bị lép vế là sự phụ thuộc vào máy bay cảnh báo sớm (AWACS) để điều hướng và xác định mục tiêu. Trong khi đó, các tiêm kích phương Tây hiện đại có thể hoạt động như một “hệ thống chiến đấu độc lập” – nhờ radar AESA, hệ thống điện tử tinh vi và vũ khí dẫn đường tầm xa. Đây chính là điểm SU-35 không thể cạnh tranh.

J-10C nổi lên thay thế, Ai Cập hướng sang Trung Quốc sau thất vọng SU-35

Sau khi rút khỏi hợp đồng SU-35, Ai Cập đã tăng cường đội hình tiêm kích Rafale, với tổng cộng 54 chiếc từ Pháp. Tuy nhiên, Cairo cũng bắt đầu hướng sang các lựa chọn mới – đặc biệt là từ Trung Quốc, quốc gia đang đẩy mạnh xuất khẩu vũ khí ở khu vực Trung Đông và châu Phi.

Tại cuộc tập trận chung "Eagles of Civilization 2025" với Bắc Kinh, lực lượng không quân Ai Cập đã có cơ hội tiếp cận tiêm kích J-10C, một máy bay thế hệ 4,5 được trang bị radar AESA, hệ thống tác chiến điện tử tiên tiến và tên lửa không đối không tầm xa PL-15. So với SU-35, J-10C có chi phí vận hành thấp hơn, tích hợp nhiều công nghệ mới và đặc biệt phù hợp với yêu cầu chiến thuật của Ai Cập.

Giới phân tích nhận định rằng J-10C hoàn toàn có thể trở thành sự thay thế xứng đáng cho SU-35, đồng thời mở ra một hướng đi mới trong hợp tác quốc phòng giữa Ai Cập và Trung Quốc – vốn đang ngày càng trở nên gần gũi cả về chiến lược và công nghệ.