Thường trực Chính phủ nêu lưu ý quan trọng liên quan hợp đồng BT

Phó chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Sỹ Hiệp vừa ký Thông báo 511/TB-VPCP nêu kết luận của Thường trực Chính phủ về dự thảo Nghị định quy định chi tiết việc thực hiện dự án áp dụng loại hợp đồng BT.

Kết luận này được đưa ra sau cuộc họp ngày 22/9/2025 do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì, có sự tham dự của các các Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Lê Minh Khái, Trần Lưu Quang, cùng lãnh đạo bộ Tài chính, Công an, Tư pháp, Xây dựng, Giao thông Vận tải, Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên & Môi trường.

Thường trực Chính phủ kết luận, hình thức BT đã được triển khai từ năm 1998, quy định tại nhiều Nghị định, đóng vai trò quan trọng trong phát triển hạ tầng. Tuy nhiên, quá trình thực hiện bộc lộ một số bất cập, do đó Luật PPP 64/2020/QH14 đã dừng triển khai dự án mới theo hợp đồng BT.

Để huy động nguồn lực cho đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế xã hội, Luật PPP sửa đổi số 57/2024/QH15 đã bổ sung hình thức đầu tư BT và giao Chính phủ quy định chi tiết. Vì vậy, việc xây dựng khuôn khổ pháp lý phải căn cứ yêu cầu thực tiễn, rút kinh nghiệm sâu sắc các bất cập trước để thiết kế, xây dựng chính sách đảm bảo đổi mới toàn diện cách thức thực hiện và thanh toán cho doanh nghiệp dự án, vừa thông thoáng để thu hút nhà đầu tư, vừa chặt chẽ không tạo kẽ hở lợi dụng chính sách gây thất thoát tài sản Nhà nước.

11 lưu ý quan trọng

Thường trực Chính phủ hoan nghênh Bộ Tài chính đã tích cực nghiên cứu, hoàn thiện dự thảo Nghị định, bên cạnh đó cũng lưu ý Bộ này nhiều nội dung quan trọng dưới đây cần tiếp thu trong quá trình xây dựng dự thảo.

1. Quỹ đất thanh toán là quỹ đất thuộc trường hợp thu hồi đất và do nhà đầu tư ứng tiền giải phóng mặt bằng; việc giao đất, cho thuê đất chỉ được thực hiện khi đủ điều kiện theo quy định của pháp luật đất đai.

2. Nguồn ngân sách nhà nước thanh toán cho nhà đầu tư từ nguồn bán đấu giá tài sản công không phải đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn.

3. Giá trị quỹ đất dự kiến thanh toán không vượt quá tổng mức đầu tư dự án BT được duyệt. Bỏ quy định chênh lệch tối đa 10% đối với giá trị quỹ đất dự kiến thanh toán cho nhà đầu tư vì không có cơ sở pháp lý.

4. Khấu trừ kinh phí giải phóng mặt bằng nhà đầu tư ứng trước (kể cả đối với mặt bằng dự án BT và quỹ đất đối ứng) là kinh phí bồi thường do nhà nước phê duyệt theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

5. Quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư phải phù hợp với quy hoạch đã được cấp thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật có liên quan.

6. Quỹ đất do cơ quan nhà nước tổ chức quản lý chỉ là quỹ đất xen kẹt, chiếm tỷ lệ nhỏ trong quỹ đất dự kiến thanh toán cho nhà đầu tư mà không thể tách được thành dự án độc lập thì được sử dụng để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT. Trường hợp quỹ đất, tài sản công riêng lẻ hoặc nằm trong quỹ đất dự kiến thanh toán và có thể tách được thành dự án độc lập thì phải thực hiện đấu giá để thanh toán bằng ngân sách nhà nước.

7. Thống nhất chủ trương 3 phương thức thanh toán quỹ đất cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT như đề nghị của Bộ Tài chính. Bộ cần rà soát dự thảo, quy định rõ tiêu chí để lựa chọn phương thức thanh toán. Ví dụ: Dự án nhóm C thực hiện theo phương thức thanh toán một lần sau khi công trình dự án BT hoàn thành; các dự án nhóm A,B,C thực hiện đối với phương thức thanh toán nhiều lần tương ứng với tỷ lệ % khối lượng nghiệm thu công trình dự án BT; đối với các dự án quy mô lớn thực hiện theo phương án thanh toán toàn bộ quỹ đất một lần sau khi ký hợp đồng dự án, đồng thời phải có bảo lãnh thực hiện hợp đồng của ngân hàng thương mại.

Thường trực Chính phủ giao Bộ Tài chính rà soát kỹ phương án thanh toán toàn bộ quỹ đất một lần sau khi ký hợp đồng dự án, bảo đảm kiểm soát chặt chẽ, trong đó quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư không vượt quá giá trị quyết toán dự án BT.

8. Có thể cho phép nhà đầu tư lập thiết kế, dự toán nhưng cơ quan nhà nước phải thẩm định thiết kế, dự toán đối với dự án BT, bảo đảm chính xác giá trị công trình dự án BT để đưa vào hợp đồng dự án.

9. UBND cấp tỉnh nộp ngân sách TƯ theo tỷ lệ điều tiết, theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước, giao Bộ Tài chính giám sát bảo đảm nộp đúng, đủ theo quy định.

10. Không quy định lãi vay (trong thời gian xây dựng hoặc sau giai đoạn xây dựng) tại Nghị định này mà thực hiện theo pháp luật có liên quan.

11. Bộ Tài chính cân nhắc, nghiên cứu kỹ về ‘ghi thu’, ‘ghi chi’ để bảo đảm chặt chẽ, phù hợp quy định pháp luật.

Kết luận của Thường trực Chính phủ giao cũng Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc và Bộ trưởng Bộ Tài chính thực hiện chức năng nhiệm vụ được phân công, hoàn thiện và ký ban hành Nghị định để tháo gỡ khó khăn ách tắc nguồn lực.

Nghị định bảo đảm thông thoáng, phân cấp phân quyền triệt để cho UBND các cấp, cắt bỏ tất cả thủ tục hành chính rườm rà làm tăng chi phí tuân thủ, nhưng phải chặt chẽ, không trái quy định của luật, chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm.